لزوم تغییر قیمت بنزین و خودرو

علی خاکساری/ استاد دانشگاه

دولت برای هر لیتر بنزین حداقل ۱۵ هزار تومان یارانه می دهد که این یارانه توسط دهک های بالای جامعه مورد استفاده قرار می گیرد و دهک های پایین از این یارانه محروم اند.

پرداخت یارانه سوخت به سود دهک های بالای جامعه است. هم اکنون حدود ۶۰ درصد مردم ایران خودروی شخصی دارند و حدود ۴۰ درصد متاسفانه، امکان خرید خودروی شخصی را ندارند. بنابراین بهتر است شیوه هایی اجرایی شود که به طور کلی یارانه بنزین داده نشود، در این چند سال قیمت همه کالا ها رو به تزاید است و تنها چیزی که ثابت باقی مانده، قیمت بنزین بوده است.

 ما در مقایسه با سایر کشورها بنزین ارزانتری عرضه می کنیم، اما بنزین ما عادلانه توزیع نمی شود، به خصوص که ۴۰ درصد خانوارهای ایرانی اتومبیل شخصی ندارند و از نعمت آن محروم اند، این افراد نه تنها از نعمت خودروی شخصی محروم اند بلکه از یارانه ی خودرو هم محروم اند،‌ در وهله نخست اعتقاد دارم که قیمت سوخت باید واقعی شود همانطور که درآمدها باید واقعی بشود.

حال باید پرسید که چرا افزایش قیمت بنزین با عکس العمل قشر فرودست مواجه می شود،‌ یعنی همان افرادی که اصلا یارانه سوخت به آنها اختصاص نمی یابد.

 از آنجایی که ما منابع نفت و گاز داریم، می پندارند که مشتقات آن هم باید رایگان یا با قیمت ارزان تری عرضه شود، ضمن اینکه این ذهنیت هم هست که هرگاه قیمت سوخت افزایش پیدا می کند، قیمت همه چیز همزمان با آن بالا می رود. در صورتی که مردم ما بر روی افزایش قیمت سایر اقلام کمتر حساس اند، مثلاَ قیمت کرایه خانه، قیمت گوشت، قیمت میوه و حتی تخم مرغ، واقعا قیمت برخی از کالاها سه برابر شده است، مردم مجبور شدند که این افزایش سه برابری قیمت مسکن را بپذیرند ولی اعتراض نمی کنند و این امر قابل تامل است.

اما زمانی که قیمت سوخت می خواهد افزایش پیدا کند عکس العمل نشان می دهند. دلیل آن هم همان ذهنیت تاریخی است. در حالی که دولت برای ۶۰ درصد مردم جامعه که به طور میانگین روزانه ۶۰ میلیون لیتر بنزین مصرف می کنند، روی هر لیتر بنزین حداقل ۱۵ هزار تومان یارانه می دهد، این یعنی دولت روزانه ۹۰۰ میلیارد تومان یارانه ی سوخت می دهد، در حالی که این یارانه می تواند صرف آموزش، بهداشت‌ و حمل و نقل عمومی بشود.