چاره‌ اندیشی‌های روی کاغذ

سکینه مهرایی

علیرغم اینکه صنعت پتروشیمی در جهان صنعتی نو محسوب می شود اما تاثیر این صنعت بر صنایع دیگر غیر قابل انکار است بر همین اساس نیازمندی صنایع دیگر به صنعت پتروشیمی نیز مشهود است بخصوص برای ایران که مواد خام به وفور و به طور طبیعی فراهم است، این ضرورت را برای مسئولان ایجاد می کند تا با استفاده از دانش روز دنیا برای رشد توسعه این صنعت از هیچ تلاشی دریغ نکنند.

عصراقتصاد: کشف و استخراج نفت در دو قرن اخیر منجر به شکوفایی و آبادی ممالک برخوردار از نفت شد و این ماده سیاه و بد بو به عنوان مایع دوم حیات، سبب توسعه اقتصادی و-اجتماعی مورد توجه قرار گرفت. به تدریج با توسل به علوم شیمی فراورده های نفتی تولید و بعد با تبدیل آن به محصولات پتروشیمی زمینه ساز تمدنی نو و بزرگ شد.

یکی از محصولات گروه شیمیایی در صنعت پتروشیمی متانول است که در صنایع بالا دستی از هیدرو کربوری های نفت و گاز به دست می آید این ماده در جهان برای ایجاد صنایع و رشد توسعه مانند تمامی مشتقات و محصولات نفتی و گازی بسیار حائز اهمیت است.

متانول یکی از سه محصول بسیار مهم صنایع شیمیایی در دنیا بوده و مواد بسیاری از آن مشتق می‌شود و یکی از محصولات استراتژیکی در صنایع پتروشیمی است که نوسان قیمت آن بر سایر محصولات تاثیر می گذارد.

بیشترین مصرف متانول در سطح جهان توسط مناطق شمال شرقی آسیا، اروپا، آمریکای شمالی است که از سال ۲۰۰۹ به بعد آهنگ رشد مصرف متانول در قاره آسیا افزایش و از طرف دیگر برای اروپا و آمریکای شمالی با آهنگ رشد مصرف کاهشی همراه بوده است.

مصرف متانول در چین حدود ۵۰ درصد کل جهان است که با توجه به تولیدات گوناگون در صنایع متعدد و پیشتازی چین در عرصه اقتصاد جهان میتوان دریافت که این محصول چه میزان اهمیت دارد و ایران با وجود داشتن چنین منابعی سهم خود را در بازار جهانی و حتی بازار تولیدات داخلی افزایش دهد که در این راستا اوایل سال جاری دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی نیز ظرفیت تولید متانول ایران را از ۵ به ۱۴ میلیون تن در سال اعلام کردو ابراز امنیدواری کرد طی ۵ سال آینده به ۲۵ میلیون تن نیز برسد.

علاوه بر مشکلاتی که فعالان حوزه صنعت پتروشیمی در مورد جلو گیری از خام فروشی دارند این احسای نگرانی هم وجود دارد که با این حجم از ظرفیت تولید متانول و قرار گرفتن در رتبه دوم تولید کنندگان این محصول بعد از چین، آیا فعالان این حمزه همچنان برای ایجاد سرمایه رغبت خواهند داشت؟ هرچند وزارت نفت تولید بنزین از متانول را به عنوان چاره در نظر گرفته است، اما آیا برای تعادل زنجیره عرضه و تقاضا هم راه حلی دارد ؟ و سوال اساسی این است که چه مقدار محصول برای تولید بنزین به کار گرفته می شود؟

از سوی دیگر افزایش سهم صادرات غیرنفتی و درآمد ارزی کشور، تکمیل زنجیره ارزش در صنایع پایین‌دست و ایجاد ارزش افزوده و اشتغال بیشتر و تامین خوراک از دغدغه های تلاشگران این حوزه است که به گفته: احمد مهدوی ابهری، دبیر انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی، در برنامه هفتم توسعه برای تامین خوراک پتروشیمی ها برنامه ریزی شده است تا شاهد کمبود گاز نباشیم. اما جزییات این خبر منتشر نشده است و نکته دقیقا همین جاست که برای تامین خوراک و نیاز به گاز به خصوص در زمستان در برنامه هفتم توسعه چه راهکاری ارائه شده است؟ آیا بستری برای سرمایه گذاری های خارجی و داخلی با شرایط تحریم هم فراهم شده است یا فقط چاره اندیشی ها روی کاغذ است و در واقعیت بلا اجراست؟

باید توجه داشت با جذب سرمایه گذاران شاهد توسعه و پیشرفت صنعت پتروشیمی خواهیم بود، از بلای خام فروشی نجات خواهیم یافت، اشتغال رونق خواهد گرفت، موجب خلاقیت تولیدکنندگان در صنایع مختلف می شود و اقتصاد کشور جان می گیرد، رضایت های عمومی را در بر خواهد داشت، ثبات و امنیت اقتصادی و اجتماعی شکل می گیرد و آنگاه میتوان ادعا کرد به قله رسیده ایم.

با این حال آنچه در واقعیت مشاهده می شود هدر رفت حجم بزرگی از گاز در کشور، ناترازی انرژی و تحریم های ظالمانه است که گویا قرار نیست تمام شود گرچه در دولت چهاردهم بارقه ای از امید میان فعالان برای تحولات اقتصادی دیده می شود و گمانه زنی ها برای انتصاب مدیران لایق و کارآمد بسیار است اما آیا سهم خواهی های گروهی و فردی به این صنعت مجال رشد و توسعه را می دهد ؟

با توجه به ظرفیت بالایی که ایران در منابع و مواد اولیه داراست ضروری است تا با دقت و سرعت راه توسعه را پیش گیرد و موانع اقتصادی و دیپلماسی را از سر راه بردارد.