ایران خودرو؛ ماشین تولید ضرر

هادی بهرامی

ایران خودرو به غول زیانده یا ماشین ورشکستگی بدل شده که به رغم انحصارهای فروش، موفق به دریافت حقِ زیانِ بی‌پایان شده است.

به گزارش عصراقتصاد، ایران خودرو، کارخانه تولید ضرری  است که با گارانتی دولتی همچنان به کار خود ادامه می دهد و لژیونرهای مدیریتی؛ بی هیچ جوابگویی در مورد عملکرد خود به سربازان شکست اقتصادی بدل می شوند و می روند تا دیگری زیان انباشت این شرکت را بیشتر کند و اکنون کار به جایی رسیده است که زیان انباشته این شرکت، معادل ۱۲۵۵ سال کار یک کارگر شده است.

تا همین جای کار و بر اساس صورت های مالی رسمی اعلامی این شرکت برای جبران زیان های ثبت شده و نه زیان هایی که تا پایان سال ۲۸ همت به ان افزوده می شود باید حدود ۴۶ نسل ( با احتساب هر نسل ۲۷ سال )  کار کند تا بتواند این زیان را پوشش دهد!

مسئولان امروز دیگر باید به خوبی درک کرده باشند که ایران خودرو شبیه کارخانه رویاهای پوسیده ای شده که سهامداران را در گردابی فرو می برد و در مقابل مدیران را  بر برج عاج می نشاند!

بدانید و آگاه باشید که شرکت ایران خودرو لیدر گروه و هفدهمین شرکت بزرگ بازار بورس میباشد که با مارکت کپ ۱۰۴ همت و سرمایه ۳۰ همت و از همه مهمتر، انحصار فروش در داخل کشور ۱۰ سال است که نتوانسته به سود برسد.

این در حالی است که یک شرکت چینی با ۵ میلیون دلار هزینه، یک رقیب جدی برای پروژه هوش مصنوعی ChatGPT به وجود آورده که تاثیر قابل توجهی بر روی بازار بورس و شرکت های حوزه AI آمریکایی گذاشت و منجر به سقوط ارزش سهام شد.

واقعا جای تاسف دارد که چین با هزینه ۵ میلیون دلاری توانست یک پروژه ۱۵۵ میلیارد دلاری آمریکا را زیر پا له کند، آن وقت ایران خودروی ما با آن همه انحصار فروش، حمایت تمام قد دولت، ریخت و پاش مدیران، گران فروشی محصولات بی کیفیت، تشکیل بازار سیاه عجیب و غریب و تامین مالی سنگین از بورس  و بانک ها همچنان زیان میسازد! خودتان قضاوت کنید؛ کدام یک خلاقیت و کدام یک نفله کاریست؟

این شرکت دولتی که به ظاهر از سال ۹۰ یک عضو هیات مدیره و از سال ۱۴۰۱ تنها دو عضو هیئت مدیره  بخش خصوصی آنهم غیرموظف را به عنوان نماینده در هیات مدیره ایران خودرو دارد. عملا نمادی از ناکارامدی بخش دولتی است که با تعیین ۳ عضو و به دنبال آن انتخاب مدیرعامل، تمامی تصمیمات مدیریتی را اتخاذ می‌کنند و مسئولیت این تصمیمات را برعهده دارد. لذا نمی‌توان مسئولیت زیان انباشته هنگفت فعلی را  دور از  عملکرد مدیر ان عامل وقت و قبلی  دانست.

عملکردی که با زیان ۱۲۸ هزار همتی شاید یکی از مهمترین شرکت های مایه خجالت در سیستم اقتصادی است.

این شرکت چنان اوضاع خرابی دارد که با ارزش بازار ۱۰۴ همتی (حدود ۲۴ همت کمتر از میزان زیان انباشت اش)، لیدر صنعت خودرو و قطعات آن در بازار بورس به حساب می آید. اما فقط ۹۳ میلیارد تومان ارزش معاملات دارد!

شاخص نقدشوندگی (Network Value to Transaction) صنعت خودرو ۵۷۸ و سهام ایران خودرو ۱۱۱۸ می باشد که نشان میدهد سهام بزرگ ترین شرکت خودروسازی کشور با آن همه تعریف و تمجید حتی از رقبای کوچک خود هم گردش نقدینگی پایین تری دارد. به عناو ن مثال ارزش معاملات نات کوین (توکن یک بازی تلگرامی) فقط در ۳ صرافی نسبتا بزرگ ایرانی بیش از ۳۰ میلیارد تومان است که در مقایسه با ایران خودرو باید به وضعیت معامله اوراق بهادار این شرکت گریست!

ایران خودرو با تولید خودروهای بی کیفیت به خریداران آسیب می رساند، با تامین مالی بدون بازده کافی و افت قیمت سهام به سرمایه گذاران خرد ضرر و زیان وارد میکند، با عملکرد بد مدیریتی دولت را زیر سوال می برد و با افزایش پیاپی زیان انباشته، ستون فقرات اقتصاد کشور را به لرزه در می آورد

سهامداری خودرو دقیقا چه توجیهی دارد؟

شرکت تدبیر سرمایه آراد ۱۵ درصد، گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو ۱۱ درصد و سپهر کیش ایرانیان ۱۰ درصد از کل سهام شرکت ایران خودرو را در اختیار دارند و بزرگ ترین سهامداران آن هستند. سوال اصلی این است؛ یک شرکت با ۱۲۸ همت زیان انباشته، بیش از ۲۵ همت زیان خالص سالانه و نسبت دو برابری بدهی به دارایی، آن هم با وجود انحصار فروش خودرو در کشور چه توجیه اقتصادی برای سرمایه گذاری دارد؟ آن هم وقتی مدیران اش را دولت تعیین می کنند و در قبال زیان انباشته شده مثلا ۸۰ همتی در یک دوره مدیریتی  هم کسی پاسخگو نیست؟

عملکرد مدیریتی ایران خودرو به گونه ای است که با این وضعیت نمی تواند زیان ناخالص خود را کنترل کند و سود ناخالص این شرکت در ۱۴۰۲ به منفی ۱۰ درصد رسیده است

ایران خودرو، ناتوان در پوشش ریسک

اگر مردم بدانند که اوضاع مالی شرکت ایران خودرو با آن همه ادعا و جذب سرمایه چطور است، دیگر خودرو های  این برند را که در فضای مجازی و رسانه ها به ارابه های مرگ  معروف شده اند را خریداری نمیکنند و  سهامداران نیز این سهم را نمی خرند  و منتظر بهبود نمی شوند.

حاشیه سود ناخالص این خودروساز برتر که جوایز متعددی از تعداد ایجاد شغل تا میزان فروش هم به آن اعطا شده ۵- درصد و سود خالص آن ۱۰- درصد در سال ۱۴۰۲ بوده که با توجه به حاشیه سود عملیاتی سال های قبل، به نظر میرسد شرکت با وجود اینکه هزینه های اداری و مالی را کاهش داده است، اما همچنان می تواند زیان ناخالص را کنترل کند؛ زیرا قیمت گذاری های دستوری، طرح های قرعه کشی و عدم رقابت سالم باعث و بانی این اتفاقات شده اند و مدیریتی هم که بر مسند نشسته بیشتر ندیم و فرمانبر است تا راهبر و بر طرف کننده مشکلات صنعت!

 همچنین با وجود  تامین سرمایه به روش های غیر معمول که در هیچ جای دنیا مرسوم نبوده و سپرده گذاری ۱۰۰ میلیونی برای خودرویی که حتی نامش را نمی دانی انجام می دهد؛  نسبت نقدینگی جاری از ۰.۵ به ۰.۳ رسیده و این افت ۶۰ درصدی نسبت نقدینگی نشان میدهد قدرت پوشش ریسک در شرکت ایران خودرو (۰.۳) به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است!

با روندی که بهای تمام شده و هزینه های اداری در پیش گرفته است، زیان خالص ایران خودرو ۲۵ همت و EPS فوروارد آن حدودا ۸۳- تومان زیان تا پایان سال ۱۴۰۳ برآورد می شود

ایران خودرو در منجلاب بزرگی افتاده است!

اگر سایر شرکت های تولیدی بورس که هیچ کدام افتخار زیان دهی مثل ایران خودرو را ندارند، کاهش سود خالص را تجربه کنند، مشکل خاصی به وجود نمی آید، اما با کسر بهای تمام شده محصولات ایران خودرو از فروش، زیان ناخالص همان اول خود را نشان میدهد! چرا باید یک شرکت با ۱۰۴ همت ارزش بازار، حمایت های بی دلیل دولت، تامین مالی سنگین از بورس و انحصار فروش، زیان ناخالص داشته باشد؟

 در نظر داشته باشید که بدون در نظر گرفتن یک ریال هزینه های اداری، مالی و… فقط در ۹ ماهه ۱۴۰۳ به مبلغ ۱ همت زیان ناخالص شناسایی شده است که با افزودن هزینه های دیگر، این مبلغ به ۱۷ همت میرسد و باز هم به ۱۲۸ همت زیان انباشته افزوده خواهد شد.

زیان ناخالص از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ به میزان ۲۹۰۰ درصد رشد کرده و از ۱ همت به ۲۹ همت رسیده است که همین آمار و ارقام، عملکرد مدیران و حامیان این شرکت نامحبوب را نشان می دهد.

هزینه های اداری (دستمزد، کمیسیون، ارائه خدمات و حمل و نقل) به صورت میانگین، سالانه ۴۰ درصد به دنبال نرخ تورم و شاخص فلاکت رشد میکند و در این ۶ سال با افزایش ۶۴۰ درصدی، از ۲.۷ همت به ۲۰ همت رسیده است.

زیان خالص شرکت در ۹ ماهه ۱۴۰۳ به مبلغ ۱۷ همت می باشد که نسبت به دوره مشابه سال قبل کاهش پیدا کرده است، اما همچنان در مدار زیان دهی قرار دارد. با روندی که بهای تمام شده و هزینه های اداری در پیش گرفته است، زیان خالص ایران خودرو ۲۵ همت و EPS فوروارد آن حدودا ۸۳- تومان زیان تا پایان سال ۱۴۰۳ برآورد می شود.

رانت خوارها از کارکنان بیگاری می کشند؟

اگر واقعا به حمایت از تولید داخل و محصول با کیفیت اعتقاد دارید، واردات را بدون هیچگونه تعرفه و رانت خواری کاملا آزاد کنید تا ببینید فروش شرکت و P/S آن چه قدر کاهش می یابد! ایران خودرو با تولید خودروهای بی کیفیت به خریداران آسیب می رساند، با تامین مالی بدون بازده کافی و افت قیمت سهام به سرمایه گذاران خرد ضرر و زیان وارد می کند و با افزایش پیاپی زیان انباشته، ستون فقرات اقتصاد کشور را به لرزه در می آورد.

ایران خودرو با فروش ۵۳۶ هزار دستگاه خودرو در سال به مبلغ ۲۰ میلیون تومان به صورت میانگین به ازای هر نیروی انسانی دستمزد میدهد که در مقایسه با دستمزد سایر شرکت های تولیدی، یک رقم ناچیز به حساب می آید! اما نکته مهم در این میان اختلاف فاحش دریافتی های نیروهای خط تولید و به اصطلاح صف با ستاد است.

خون دل خوردن سهامداران ایران خودرو

 اما این قصه تلخ، تنها در بخش  تولید و فروش و عملکرد مدیریت در  اصلاح بازار سیاه خودرو نیست. بلکه درد در بازار سهام هم دل سهامداران را خون کرده است.

کجای دنیا سهام هفدهمین شرکت بزرگ بورس را به مدت ۵ سال به حال خود رها می کنند؟ سهامداران تا کی باید تاوان مدیریت ضعیف و بی حساب و کتاب شرکت را بدهند؟ قیمت سهام ایران خودرو پس از ۵ سال رکود، وحشت، کاپیتولاسیون و روند فرسایشی خسته کننده هنوز هم به ATH سال ۱۳۹۹ نرسیده و تقریبا نصف این سقف معامله می شود.

با توجه به واکنش های الگوریتمیک قیمت به سطوح مقاومتی سال های مختلف، ممکن است این بار هم یک ریزش حداقل ۲۵ درصدی را شاهد باشیم و تا وقتی که مقاومت ۴۳۰ تومان شکسته نشود، همچنان روند اصلاحی خواهد بود. اگر قیمت بتواند با قدرت از سقف ۴۳۰ تومان عبور کند، یک بازدهی ۷۲ درصدی تا سقف ۷۵۰ تومان را در دل خود خواهد داشت، اما با توجه به ارزش بازار اشباع شده شرکت ایران خودرو و P/E منفی، سرمایه گذاری بر روی آن توجیهی ندارد الا برای آنهایی که می خواهند ایران خودرو را از آن خود کنند!