مین های دلار و بهره زیر پای بورس
مریم غدیرپور
تالار شیشه‌ای بورس تهران پس از پایان یک جنگ تمام‌عیار معاملاتی، حالا نفس‌نفس‌زنان به خط شروع شهریورماه رسیده است. این جنگ، نه با دود و آتش، که با سیلاب فروش، نوسان‌گیری بی‌امان و ضربات پی‌درپی شاخص کل همراه بود.
از اواخر تیر که سقوط آهسته ولی پیوسته آغاز شد، بازار از ارتفاع ۲.۸ میلیون واحدی به محدوده ۲.۴ میلیون لغزید؛ جایی که هر مقاومت تکنیکال به سرعت فرو ریخت و هر امیدی به بازگشت، کوتاه‌مدت ماند. حتی دو روز سبزپوشی متوالی در ۴۵ و ۱۳ هزار واحد رشد، بیشتر شبیه به نفس‌گیری کوتاه در میدان نبرد بود تا تغییر تاکتیک پایدار.
روز ۲۸ مرداد، افت ۱۹هزار واحدی شاخص کل مهر تأییدی زد بر اینکه این ریزش هنوز فرمان توقف نگرفته. شاخص هم‌وزن هم بیش از هزار واحد کم شد، و تنها ۱۲۷ نماد توانستند رنگ مثبت را حفظ کنند. ارزش معاملات که زیر ۸ هزار میلیارد تومان ماند، نشان داد جریان نقدینگی تازه به بازار برنگشته و قدرت خریداران نهادی نیز کاهش یافته است.
لیدرهای بزرگ صنعت فلزات و پتروشیمی نقش ترمز را ایفا کردند و هیجان‌فروش سهام شاخص‌ساز، میدان را از دست سبزپوشان خارج کرد.
حمایت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد مهم است، اما حمایتی که به پول و تقاضای واقعی تکیه نکند، با اولین خبر منفی می‌شکند
عصر اقتصاد سعی کرده با تکیه بر همین داده‌ها و روندها، برای شهریورماه تصویری پیش‌نگر ترسیم کند؛ پیش‌بینی‌ای که هم از دل این جنگ برمی‌آید و هم سایه متغیرهای کلان را نادیده نمی‌گیرد. در این راستا با کارشناس بازار سرمایه شاهین شایان ارانی به گفتگو نشسته ایم.
رکود بورس با طعم بی‌تصمیمی
پیش بینی می شود؛هفته اول شهریور، بازار سهام همان‌قدر که شاخص کل تکان خورد، حال و هوای معامله‌گرها تکان نخورد. شاخص از ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار واحد شروع کرد و پایان هفته، کمی پایین‌تر ایستاد. این تغییر محدود، به گفته شاهین شایان ارانی، «بیش از آنکه نشانه تعادل باشد، حاصل کمبود بازیگر فعال و قفل شدن نقدینگی» است.
او با اشاره به افت ارزش معاملات خرد به زیر ۴ هزار میلیارد تومان افزود: «برای بازاری با این حجم نماد، این رقم یعنی جریان نقدینگی درجا زده است.»
سودهای کاغذی
شایان آرانی مهم‌ترین عامل این سکون را بلاتکلیفی سیاست ارزی دانست: «بحث یکسان‌سازی نرخ ارز و حذف نرخ نیمایی مثل مه ای غلیظ روی دید سرمایه‌گذاران نشسته است. پتروشیمی‌ها و فلزات چشم به نرخ تسعیر دارند. اگر این نرخ فاصله زیادی با واقعیت بازار آزاد داشته باشد، سودها روی کاغذ می‌ماند، نه در حساب‌ها.»
وی درباره نرخ بهره گفت: «وقتی اوراق دولتی سود ۲۷ تا ۲۸ درصدی می‌دهد، سهام باید چشم‌انداز روشن و نقدشوندگی بالا داشته باشد تا رقابت کند. فعلاً این شرایط نیست، بنابراین بخشی از سرمایه‌های حرفه‌ای به بازار بدهی رفته‌اند.»
به گفته این کارشناس، صنایع بانکی و خودرویی از اخبار کوتاه‌مدت مثل احتمال آزادسازی قیمت و مذاکره با شرکای خارجی کمی جان گرفتند، اما پایدار نماندند و در پایان هفته گذشته زیر فشار عرضه قرار گرفتند. گروه غذایی و دارویی نیز با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه چند روزی مثبت شدند؛ ولی کمبود تقاضای پایدار اجازه ساخت موج نداد.
شایان ارانی در ارزیابی تکنیکال گفت: «حمایت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحد مهم است، اما حمایتی که به پول و تقاضای واقعی تکیه نکند، با اولین خبر منفی می‌شکند.»
سرگیجه بازار مالی
جمع‌بندی وی برای هفته اول شهریور ساده بود: «بازار بین دو ابهام گیر کرده؛ تکلیف دلار و نرخ بهره. تا این دو روشن نشود، دست بالای فروشندگان است و مثبت‌های کوتاه بیشتر واکنش عصبی‌اند تا روند صعودی بازار سرمایه.»
معاملات روز گذشته نیز موید نگاه این کار شناس است زیرا بورس با کاهش ۳۳ هزار واحدی شاخص کل به اتمام رسید و در نهایت این نماگر در ارتفاع دو میلیون و ۴۳۸ هزار واحد به کار خود پایان داد.
به گزارش عصر اقتصاد، ارزش معاملات روز گذشته نیزبه سه همت رسید و از سوی حقیقی‌ها بیش از ۶۰۰ میلیارد تومان سرمایه از گردونه معاملات خارج شد، همچنین در انتهای بازار ارزش صفوف فروش به ۳.۵ همت رسید و صندوق‌های درآمد ثابت با تراز نقدینگی منفی ۹۱۲ میلیاردی رو به رو شده‌اند و صندوق‌های طلا ۴۰۰ میلیارد تومان ورود پول را تجربه کرده‌اند.
پیش بینی هفته دوم شهریور
پیش‌بینی این کارشناس برای هفته دوم: «اگر نرخ تسعیر شرکت‌های صادراتی مشخص شود، ورق می‌تواند برگردد؛ وگرنه رکود ادامه خواهد داشت مگر آنکه مجموعه‌ای از اخبار مثبت همه صنایع را درگیر کند؛ اتفاقی که فعلاً دور از ذهن است.»
خزان تالار شیشه ای
وی همچنین چشم‌انداز بورس را تا آغاز پاییز ترکیبی از فشار کوتاه‌مدت و فرصت‌های پنهان توصیف کرد. وی با اشاره به افت شاخص کل به محدوده ۲.۴ میلیون واحد گفت: بازار در دو جبهه می‌جنگد؛ یک‌سو کمبود نقدینگی و بی‌اعتمادی سهامداران خرد، و سوی دیگر فشار نمادهای بزرگ که به خاطر شرایط جهانی کالاها و سیاست‌های داخلی، روی شاخص سنگینی می‌کنند.
شایان‌آرانی معتقد است ادامه این روند نزولی تا زمانی که خبرهای قوی از تصمیمات سیاست‌گذار اقتصادی منتشر نشود، محتمل است. به گفته وی، سیگنال‌های مثبت کوتاه‌مدت مثل رشد چندروزه تیر و مرداد، بیشتر بازی تکنیکال است و نمی‌تواند به‌تنهایی موتور صعود پایدار باشد.
بازار در دو جبهه می‌جنگد؛ یک‌سو کمبود نقدینگی و بی‌اعتمادی سهامداران خرد، و سوی دیگر فشار نمادهای بزرگ که به خاطر شرایط جهانی کالاها و سیاست‌های داخلی، روی شاخص سنگینی می‌کنند
برخی کارشناسان نیز بر این باورند که اکثر سهم‌ها به محدوده‌هایی رسیده‌اند که افت از این قیمت‌ها راحت نیست، اما با توجه به وضعیت سیاسی، همچنان خریداران بالقوه برای معامله مردد هستند و ترجیح می‌دهند تا زمان مشخص شدن نسبی شرایط اقدام نکنند، برخی نیز بر این باورند که شاخص به محدوده‌هایی رسیده که پتانسیل یک رشد وجود دارد و باید دید تحولات بزرگی رخ خواهد داد که مسیر بورس عوض شود؟ به عنوان مثال در حال حاضر فلزی ها به دلیل کاهش دیماند مصرف برق اصلاح بزرگی کرده اند اما انتظار می‌رود گزارش فروش مرداد ماه خصوصا در در میان برخی فولادی ها مانند فولاد مبارکه و فولاد کاوه جنوب کیش و…موجب تقویت قیمت خواهد شد؟ چرا که در طی دو هفته اخیر قیمت میلیگرد و شمش از سقف سالانه خود گذر کرده و ورق و سایر محصولات نیز روندی صعودی گرفته اند، می‌توان گفت با افزایش درایورهای صعودی و البته عدم رویت ریسک جدید سیاسی شاید بازار در پاییز زودرس تکانی به خود بدهد.
کلام آخر
بورس تهران در آستانه پاییز با دو تهدید جدی روبه‌روست؛ ابهام نرخ ارز ناشی از ریسک های سیاسی و نرخ بهره. شاخص کل نزدیک ۲.۴ میلیون واحد در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد و هر شوک منفی می‌تواند این سطح را بشکند.
خروج نقدینگی، سودهای کاغذی و هجوم سرمایه‌ها به بازار بدهی، امید به برگشت پایدار را کمرنگ کرده است.
بازی‌های مقطعی و واکنش به اخبار کوتاه‌مدت، نقش مُسکن موقت را دارند و روندساز نیستند. اگر سیاست‌گذار اقتصادی برای تثبیت دلار و کاهش فشار بهره اقدامی نکند، خزان تالار شیشه‌ای زودتر از موعد آغاز می‌شود و صف‌های فروش به روند غالب تبدیل خواهد شد.
با این حال، این کارشناس، شهریور را برای سرمایه‌گذاران صبور «ماه فرصت» می‌داند. او توضیح داد: «کاهش قیمت در بسیاری از سهم‌های بنیادی به سطوح جذاب رسیده، و اگر تصمیمات کلان، مثل تثبیت نرخ ارز نیمایی یا کاهش محدودیت‌های صادراتی، تا قبل از انتخابات مجلس در دستور کار باشد، می‌تواند نقطه برگشت ایجاد کند.»
شایان‌آرانی تاکید می‌کند که پاییز می‌تواند آغاز حرکت تازه‌ای باشد، به شرط آنکه جریان پول هوشمند دوباره به بازار برگردد. او هشدار داد: «بدون ورود نقدینگی جدید، حتی خبرهای خوب هم ماندگار نخواهد بود.»
به‌گفته او، سرمایه‌گذاران باید در شهریور استراتژی «تحلیل و صبر» را جایگزین «هیجان و تعجیل» کنند تا بتوانند از چرخش احتمالی بازار در مهرماه بهره بگیرند.
