واگذاری به اهل صنعت پیش‌نیاز موفقیت در واگذاری سایپا
زینب غضنفری
از ابتدای سال بحث واگذاری ۴۲ درصد سهام دولت در شرکت خودروسازی سایپا بر سر زبان‌ها افتاد و اکنون فرآیند رسمی‌ارزیابی سهام آغاز شده است.
به گزارش عصراقتصاد، با هدف ارتقای شفافیت، انضباط مالی و تسریع در خصوصی‌سازی، فرآیند واگذاری ۴۲ درصد از سهام چرخه‌ای (تودلی) گروه خودروسازی سایپا به‌صورت رسمی‌آغاز شد و در این راستا، هماهنگی‌های موردنیاز جهت تسریع در انجام مراحل قانونی و کارشناسی انجام گرفته تا فرایند ارزیابی سهام این خودروساز با دقت و سرعت بیشتری انجام شود.
اقدامات انجام شده با هدف تضمین قیمت‌گذاری صحیح و منصفانه، ارتقای شفافیت، ایجاد انضباط مالی و حقوقی و تسهیل روند واگذاری سهام چرخه‌ای گروه سایپا صورت گرفته و گامی‌مؤثر در جهت تحکیم جایگاه صنعت خودروسازی کشور در عرصه‌های اقتصادی و توسعه پایدار محسوب می‌شود.
پس از تعیین قیمت کارشناسی، واگذاری سهام گروه سایپا از طریق تابلوی معاملات بورس و مطابق با ضوابط معاملات عمده سهام انجام خواهد شد.
در این میان، توجه به برخی مسائل همچون قیمت واگذاری و ارزش واقعی سهام، اهلیت خریداران و حذف قیمت‌گذاری دستوری و محدودیت‌های ناشی از تصمیم‌سازی‌های دولتی باید موردتوجه قرار گیرد تا خصوصی‌سازی به معنای واقعی صورت گیرد و صرفا جابجایی چند اسم در لیست سهامداران نباشد.
این موارد و بسیاری از موارد دیگر باید در خصوصی‌سازی یکی از بزرگ‌ترین خودروسازی‌های منطقه موردتوجه قرار گیرد تا حواشی پیرامون آن به حداقل برسد و اشتباهات و خطاهایی که در برخی خصوصی‌سازی‌ها اتفاق افتاد، تکرار نشود و مانعی برای فعالیت بهتر و کارآتر نشود.
هنوز خاطرات و حواشی خصوصی‌سازی شرکت نیشکر هفت‌تپه فراموش نشده و در خصوص واگذاری سهام سایپا باید به مراتب تمامی‌جوانب سنجیده شود؛ در غیر این صورت عواقب ناشی از اهمال‌کاری و عدم رعایت استانداردهای خصوصی‌سازی تبعات بسیار زیادی را به‌دنبال خواهد داشت و صنعت خودرو کشور را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
یکی از موضوعات بسیار مهم در امر واگذاری و خصوصی‌سازی، قیمت‌گذاری است که باید با واقعیت سنخیت بالایی داشته باشد؛ بارها در سالیان اخیر اخباری مبنی بر واگذاری به نرخ ارزان‌تر از واقعیت به گوش رسیده و حواشی بسیاری ایجاد کرده است. بنابراین، لازم و واجب است که سهام شرکت سایپا به نرخ روز و مطابق با ارزش واقعی دارایی‌ها ارزش‌گذاری و برای عرضه روی میز مزایده گذاشته شود.
در خصوص واگذاری سهام سایپا باید به مراتب تمامی‌جوانب سنجیده شود؛ در غیر این صورت عواقب ناشی از اهمال‌کاری و عدم‌رعایت استانداردهای خصوصی‌سازی، تبعات بسیار زیادی را به‌دنبال خواهد داشت
فارغ از دارایی‌هایی ثابت مشهود و نامشهود که در ترازنامه شرکت سایپا قابل رویت است، این خودروساز دیگر شرکت‌های خودروساز، قطعه‌ساز، لیزینگ و سرمایه‌گذاری تحت مدیریت خود دارد که ارزش هر یک از آن‌ها قابل‌توجه است و باید در فرایند ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری موردتوجه قرار گیرد. کمتر بنگاه صنعتی وجود دارد که در دل خود چندین شرکت در دل خود جای داده باشد که هر یک از آن‌ها به لحاظ ارزش برندی جایگاه ویژه‌ای برای خود دارند.
به‌عنوان‌مثال، شرکت سایپا مالکیت حداکثری در شرکت‌های سرمایه‌گذاری سایپا با ارزش بازار ۱۴ هزار میلیارد تومانی، سایپادیزل با ارزش بازار ۳.۶ هزار میلیارد تومانی، مالیبل سایپا با ارزش بازار ۲.۷ هزار میلیارد تومانی، لیزینگ رایان سایپا با ارزش بازار ۱.۲ هزار میلیارد تومانی، سایپا شیشه با ارزش بازار ۹۸۹ میلیارد تومانی و سایپا آذین با ارزش بازار ۸۰۵ میلیارد تومانی، دارد که هر یک از آن‌ها سهم قابل‌توجهی در بازار دارند و به‌عنوان بازیگران اصلی عرصه خود شناخته می‌شوند.
به‌واسطه صادرات گسترده محصولات گروه سایپا به کشورهای مختلف، این برند نامی‌آشنا و شناخته شده در عرصه بین‌المللی است و عدم واگذاری صحیح و استاندارد، فروش به قیمتی غیرواقعی و غیرشفاف منجر به خدشه‌دار شدن این برند معتبر خواهد شد.
موضوع مهم دیگر در فروش سهام شرکت سایپا، سمت خریدار آن است که باید اهلیت و اعتبار و توانایی مدیریت خریداران سنجیده شود. قطعا سهام چنین شرکت بزرگ با تعداد بسیار زیاد نیرو شاغل مستقیم و غیرمستقیم را نمی‌توان به هر صنف و شخصی واگذار کرد و دولت در قبال نیروی انسانی این شرکت که هر یک از آن‌ها جزو متخصصین برتر صنعت خودرو کشور هستند، مسئولیت و تعهد دارد.
یکی از ایرادات وارد شده به خصوصی‌سازی‌های پیشین، عدم‌واگذاری به بخش خصوصی واقعی یا عدم توانایی خریداران در انجام کار بود. این موضوع باعث شد کارخانه‌های واگذارشده در شرایط نامطلوبی قرار بگیرند و فعالیت جاری آن‌ها به حاشیه کشیده شود.
در صورتی می‌توان امید داشت که وضعیت شرکت پس از خصوصی‌سازی رو به بهبود حرکت کند و شاهد افزایش درآمدزایی و سودآوری شرکت سایپا باشیم که تیم خریدار از اهلیت و توانایی لازم برخوردار باشند.
در حال حاضر، به نظر می‌رسد رقابت اصلی بین چندین شرکت از جمله کرمان موتور، هلدینگ وان (متعلق به بابک زنجانی)، فردا موتور، گروه انتخاب، پترو صنعت صدر و کنسرسیومی از قطعه‌سازان باشد.
فارغ از دارایی‌هایی ثابت که در ترازنامه سایپا قابل رویت است، این خودروساز دیگر شرکت‌های خودروساز، قطعه‌ساز، لیزینگ و سرمایه‌گذاری تحت مدیریت خود دارد که باید در فرایند ارزش‌گذاری موردتوجه قرار گیرد
در شرایطی که صنعت خودرو تحت تحریم قرار دارد و فضای بین‌المللی محدود و بسته است، در نبود شرکای خارجی و قطع ارتباط با زنجیره جهانی خودروسازی، قطعا شرکتی که تجربه چندانی در این صنعت ندارد نمی‌تواند موفقیت چندانی حاصل کند و زمان و سرمایه بسیاری را برای شناخت بازار و جذب مشتری صرف خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد در شرایط فعلی، فروش سهام سایپا به شرکت‌های غیرمرتبط با صنعت خودرو، با ریسک‌های زیادی همراه باشد.
در مجموع، زمانی می‌توان لقب موفقیت‌آمیز بودن را به خصوصی‌سازی سایپا داد که واگذاری منجر به پیشرفت و سودآور شدن شرکت شود که لازمه آن تعهد به تمام مواردی است که پیش‌تر گفته شد؛ همچون واگذاری به قیمت واقعی، حذف قیمت‌گذاری دستوری و اعمال سلیقه دولت‌ها، اهلیت داشتن خریدار و… .
یادمان نرود که شرکت سایپا جزو بنگاه‌های اقتصادی پیشران است و جایگاه ویژه‌ای در صنعت خودرو و اقتصاد کشور دارد و می‌بایست سهام به کسانی واگذار شود که در راستای پیشرفت صنعت، افزایش حجم و تنوع محصولات تولیدی، مسئولیت مدیریت و مالکیت را برعهده گیرند.
