ضرورت حمایت از شرکت های دانش بنیان در اقتصاد پایدار

دکتر ملیکا ملک آرا- مولف و مشاور سازمانی

تحقیق و پژوهش از الزامات اصلی کارآفرینی و اشتغال‌زایی به شمار می‌رود که رشد و توسعه بدون توجه به آن ناممکن است. امروزه واحدهای تحقیق و توسعه نقش مهمی در دستیابی به اهداف دارند زیرا که از طریق راهکارهای دانشی آن ها شاهد بهبود کیفیت، کاهش هزینه‌ها و رقابت پذیری محصولات در عرصه های مختلف هستیم.

در همین راستا شرکت‌های دانش‌بنیان، با توجه به ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود از جمله منعطف بودن و پویایی، ظرفیت مناسبی برای حرکت علمی کشور در راستای پیشرفت های علمی در سطخ بین‌المللی دارند.

همین موضوع سبب شد که در سال ۱۳۸۹ قانون «حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات» به تصویب رسد که مطابق با آن حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان، تشکیل کارگروه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان، تشکیل صندوق نوآوری و شکوفایی و ارائه معافیت‌های مالیاتی و گمرکی به شرکت‌های دانش‌بنیان در دستور کار دولت ها قرار گرفت.

در حال حاضر ۷۰۰۴ شرکت دانش بنیان در کشور موجود است که در دسته‌های فناوری مختلفی در حال فعالیت هستند که از این تعداد در حوزه «کشاورزی، فناوری زیستی و صنایع غذایی ۳۰۰ شرکت»، در حوزه «دارو و فرآورده‌های پیشرفته حوزه تشخیص و درمان ۴۲۷ شرکت»، در حوزه «مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی ۱۰۰۰ شرکت»، در حوزه «ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته ۱۵۱۹ شرکت»، در حوزه «وسایل، ملزومات و تجهیزات پزشکی ۲۶۷ شرکت»، در حوزه «سخت افزارهای برق و الکترونیک، لیزر و فوتونیک ۱۵۵۳ شرکت»، در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهای رایانه‌ای ۱۵۷۱ شرکت»، در حوزه «خدمات تجاری‌سازی ۳۴۹ شرکت»، در حوزه «صنایع فرهنگی، خلاق و علوم انسانی و اجتماعی ۱۸ شرکت» در حال فعالیت هستند.

در خصوص حمایت‌هایی که از شرکت های دانش بنیان می‌شود نیز باید اذعان تعداد ۲۵۰۰ نفر از نظام وظیفه تخصصی، ۱۳۵۹۲ مورد معافیت مالیاتی، ۳۱۵۰ مورد معافیت و تسهیل تشریفات گمرکی، ۳۰۰۶ مور معافیت حق بیمه قرارداد، ۳۷۵ مورد استقرار در کاربری مسکونی، ۱۰۴۸ مورد پروانه بهره برداری و جواز تاسیس، ۲۰۰۰۰ مورد توانمندسازی ، تجاری سازی و مشاوره به ثبت رسیده است.

از موضوعات مهمی که زمینه تولید محصولات دانش بنیان را در کشور مساعد می‌نماید، موضوع ایجاد و تامین زیرساخت‌ها و ایاجد فضایی به منظور تامین مواد اولیه است که موجب کاهش هزینه تمام شده و فروش محصولات شرکت‌ها می‌شود، زیرا طبق تئوری تجارت بین الملل، هر کشور در صورتی می تواند کالایی را ارزان تر تولید کند که تولید آن کالا، بیشتر به نهاده‌هایی نیاز داشته باشد که آن نهاده‌ها در آن منطقه از وفور نسبی بیشتری برخوردار باشند.

با توجه به اینکه تولیدات دانش بنیان برخلاف تولیدات سنتی، بر عنصر خلاقیت و نوآوری تاکید دارند، لذا وجود نیروی انسانی نخبه و کارشناس در سطوح مختلف، دارای نقشی کلیدی به موفقیت رسانن این شرکت‌ها دارند که اثرات مثبت آن بر چرخه اقتصاد نیز عیان است.

اقتصاد پایدار اقتصادهایی هستند که کمترین آسیب و ضرر را از تغییرات و محیط پیرامون می‌بینند لذا دانش محور بودن در دنیای ابر رقابتی امروز می تواند بر تعداد چنین شرکت هایی در استان ها مختلف کشور با توجه به پتانسیل هر استان بیفزاید.

از سوی دیگر با توجه به اینکه موضوع اشتغال خصوصا اشتغال نیروهای انسانی خبره از دغدغه های جدی کشور محسوب می‌شود، لذا شرکت‌های دانش بنیان دارای این پتانسیل هستند که با برنامه‌ریزی‌های کارامد نسبت به رفع این دغدغه نیز گام‌های مثبتی بردارند. امید است با حمایت‌های همه‌جانبه از چنین شرکت‌هایی شاهد رشد اقتصادی هرچه بیشتر کشور در عرصه‌های مختلف ملی و بین المللی باشیم.