احسان سلطانی: ارز چند نرخی باعث هرج و مرج می‌شود
یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سیستم ارز چندنرخی باعث ایجاد هرج و مرج در بازار می‌شود، گفت که منابع دیگری از جمله مالیات اجاره خانه‌ها، خانه‌ها و خودروهای لوکس، ثروتمندان و بنگاه‌های بزرگ خصولتی برای اداره کشور وجود دارد که دولت به درستی و به اندازه کافی از آن‌ها استفاده نمی‌کند.
احسان سلطانی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: به طور کلی کارشناسان با ارز دو نرخی مخالف هستند، هرچند که الآن ارز ۱۰ نرخی است! به طور کلی سیستم ارز چندنرخی درست نیست و باعث ایجاد هرج و مرج در بازار می‌شود.
به گفته وی ارز ۴۲۰۰ تومانی تا حدی زهر ارز ۲۵ تا ۳۰ هزار تومانی را می‌گرفت و باعث می‌شد برخی اقلام اساسی با قیمت پایین تر به دست مردم برسد.
از طرف دیگر ارز دولتی حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد ارز ورودی به کشور بود که در میانگین واردات کل، نرخ ارز موثر را حدود ۲۰ درصد کاهش می‌داد اما حالا با افزایش بیش از ۱۰۰۰ تومانی نرخ ارز نیما و اینکه نرخ ارز موزون و موثر کشور هم ۲۰ درصد بالا رفته، به مردم شوک وارد شد.
سلطانی با بیان اینکه دولت می‌تواند از منابع دیگری هم استفاده کند، تصریح کرد: برای مثال مالیات یک منبع درآمدی مهم است. برآورد می‌شود چند صد هزار میلیارد تومان اجاره خانه دریافت می‌شود که باید مشمول مالیات شود، اما این صاحب‌خانه‌ها مالیات پرداخت نمی‌کنند.
سهم پایین بنگاه‌های بزرگ و ثروتمندان از درآمدهای مالیاتی
همچنین به گفته وی ۲۰ بنگاه اول، بنگاه‌های رانتی و خصولتی با سودهای کلان که عموما معدنی، فولادی، پتروشیمی و نفتی هستند، در سال گذشته فقط هفت درصد مالیات موثر نسبت به درآمدشان پرداخت کرده‌اند؛ پس مالیات کمی پرداخت می‌کنند و باعث می‌شود دولت کمبود منابع پیدا کند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه سهم ثروتمندان از افزایش مالیات ۱۴۰۱ فقط پنج درصد است، تصریح کرد: این همه هیاهو در مجلس برای دریافت مالیات از خانه‌های لوکس به وجود آمد اما کل سهم مالیات خانه و خودروی لوکس و خانه‌های خالی فقط ۰.۵ درصد از مالیات‌های امسال است.
وی افزود: به عبارت دقیق‌تر الآن از بنگاه‌های پردرآمد و ثروتمند مالیات دریافت نمی‌شود، اما بالاخره کشور باید با استفاده از منابعی بچرخد. الآن ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه خانوارها در تهران صرف اجاره خانه می‌شود، اما این رقم باید ۲۵ تا ۳۰ درصد باشد.
میانگین سهم اجاره مسکن از هزینه خانوار در دنیا ۳۰ و در روسیه ۱۲ درصد است، بنابراین سهم بزرگی از منابع درآمدی کشور بدون پرداخت مالیات در جیب یک عده است. منابع انرژی هم مفت به بنگاه‌های رانتی داده می‌شود.
این کارشناس ادامه داد: نسبت سود خالص به درآمد فولاد مبارکه در ۹ ماهه اول سال قبل ۵۱ درصد بوده است، در حالی که هیچ بنگاه فولادی در دنیا بیشتر از ۱۰ درصد سود ندارد.
این بنگاه با این سود عظیم فقط ۱۰ درصد مالیات می‌دهد. اگر گفته می‌شود غذای مردم که صاحب کشورند، باید به قیمت‌های جهانی باشد، این استدلال باید برای خوراک بنگاه‌های رانتی هم صدق کند.
نیروی کار بیشترین یارانه را به اقتصاد می‌دهد
سلطانی همچنین تاکید کرد: در شرایطی که دولت ناچار است همه قیمت‌ها را واقعی کند، باید حقوق و دستمزد را هم واقعی کند. الآن بالاترین یارانه در کشور، یارانه‌ای است که نیروی کار به اقتصاد می‌دهد.
بر این اساس به گفته این کارشناس اقتصادی، در شرایطی که دولت منابع ندارد، مالیات دریافت نمی‌کند و منابع کشور را مفت به بنگاه‌های خصوصی ارائه می‌کند، مشخص است دچار کسری بودجه می‌شود.
کل ارزی که صرف واردات نهاده‌های دامی می‌شد حدود سه تا چهار میلیارد و برای روغن حدود ۱.۵ میلیارد دلار بود که با افزایش در سال جاری ممکن است به حدود سه میلیارد دلار برسد؛ یعنی در مجموع هفت تا هشت میلیارد دلار بودجه صرف واردات این چند قلم کالای اساسی می‌شد.
وی با بیان اینکه در زمان جنگ اقتصادی شرایط فرق می‌کند، گفت: برای مثال دولت سازندگی، صادرکنندگان بخش‌های مختلف را ملزم کرد ارز خود را به دولت بفروشند و این ارز را به قیمت عادلانه فروخت و کشور را اداره کرد.
از طرف دیگر دولت در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی نباید ۵۰ درصد بودجه خود را افزایش دهد، اما این اتفاق هم افتاده است.
