نیما قاضی هم‌بنیان‌گذار گروه علی بابا ۱۳ اسفند ۱۳۹۸ در گفت و گویی که منتشر کرده اند، گفت: «کار اصلی علی‌بابا این روزها استرداد بلیط به مشتریان است. درست در زمانی که باید اوج فروش خود را تجربه می‌کردیم؛…این روزها تعداد تماس‌ها با مرکزتماس علی‌بابا نیز چندین برابر شده و به ۱۸ هزار تماس در روز رسیده است.»
او بدون اشاره به راه کارهایی که علی بابا به مسئولان داده گفت: « تا زمان این گفتگو تابحال هیچ ارگانی قدمی برنداشته و کسی حتی تعارف هم نکرده بخشی از خسارت وارده به ما را جبران کند.»
یک روز بعد از این مصاحبه ی هشدار آمیز، ۱۴ اسفند، علی بابا با انتشار بیانیه ای تلخ و ناامید کننده آن هم در آستانه ی سال جدید از اخراج۱۸۲ نفر از میان ۷۵۴ نفر سرمایه انسانی اش خبر داد و که البته پای حوادث ناگوار آبان و قتل(قطع) اینترنت و کرونا را هم به آن باز کرده است:« با این که شروع این سال با بلایای طبیعی همراه بود ما تونستیم رشد فوق العاده ای در علی بابا رقم بزنیم. اما شروع فصل پاییز و اتفاقای که از نیمه آن تا به امروز رقم خورد بدون استثنا صنعت گردشگری را متضرر کرد… شیوع ویروس کرونا باعث شد، درآمد خود را در آستانه ششمین سالگرد تاسیس علی بابا از دست بدهیم… برای عبور از شرایط فعلی ناشی از کاهش ۸۰درصدی سفرها، علی رغم میل باطنی متاسفانه نتوانستیم امکان تمدید قرارداد ۱۸۲ نفر از ۷۵۴ نفر از همکاران مان در علی بابا را فراهم کنیم.
مصاحبه ی پر حاشیه ی بینان گذار علی بابا
مصاحبه هم‌بنیان‌گذار گروه علی بابا واکنش های جالبی در توییتر داشت؛ به عنوان نمونه پوریا آسترکی نوشت: «خوبه کارافرینی کنید هرجا گیر کردید از جیب ما بردارید، چیز دیگه نمی خواهید؟»
محمدحافظ حکمی مشاور معاون فناوری و نوآوری وزیر ارتباطات و فعال اقتصادی بازار ICT نوشت: اصلا با‌ورم نمیشه یک مدیر بخش خصوصی در مورد دخالت دولت در سود و زیان بنگاهش حرف بزنه! بخش خصوصی واقعی فقط یک حرف به دولت داره: «دخالت نکن؛ مقررات‌زدایی کن!»
آمارهای گردشگری ایران چه می گوید
بر اساس آمار‌ها و تحقیقات سازمان جهانی سفر و گردشگری (World Travel & Tourism Council) اندازه بازار گردشگری ایران با رشد ۱.۹درصدی نسبت به سال ۲۰۱۸ به رقم ۸میلیارد و ۸۳۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ رسیده است. براساس این ارزیابی ها، سهم صنعت گردشگری ۶.۵درصد تولید ناخالص ملی و ۵.۴درصد اشتغال است.
عطا احمیراری کارشناس حوزه ی گردشگری درباره روند فروش آنلاین در بازار گردشگری می گوید: کل بازار فروش بلیط پرواهای داخلی ایران ۵۰هزار بلیط است و در شرایط عادی ۶۵تا۷۰درصد آن از طریق سامانه های فروش آنلاین فروخته می شود، در حالی که ۳ سال قبل ت یعنی در سال ۱۳۹۵، در بهترین حالت ۲۵درصد فروش بلیط هواپیما از طریق سامانه های آنلاین بود و ۷۵ درصد از طریق آژانس ها فروخته می شد.
احمیراری با اشاره به ارزیابی های فعالان صنفی می گوید: در بازار فروش آنلاین، علی بابا جایگاه نخست و بیشترین سهم بازار را دارد و جایگاه دوم متعلق به کنسرسیوم آپ و اسنپ است، هرچند که سهم آپ خیلی بیشتر است و جایگاه بعدی در اختیار سایر فروشندگان آنلاین مانند فلایتیو، سپهر۳۶۰، مستر بلیط، سفرمی و … است که رقابت نزدیکی باهم دارند.
در بهار ۱۳۹۷ بر اساس آمار رسمی مرکز آمار ایران ۱۱۲,۲۷۲,۴۲۳ سفر انجام شده که سهم هواپیما، قطار و اتوبوس ۷,۲۳۲,۰۱۵ سفر و سهم وسیله ی نقلیه شخصی ۶۹,۳۵۳,۰۶۲ بوده است. براساس ارزیابی ها اگر سهم ۷۰درصدی برای فروش آنلاین در نظر بگیریم، استارتاپ های آنلاین ۵,۰۶۲,۴۱۰ سفر بوده است. در ۶۸۹,۹۱۱ سفر انجام شده با هواپیما در بهار ۱۳۹۷، با سهم ۷۰درصدی آنلاین ها، ۴۸۲,۹۳۷ سفر سهم آن ها بوده است.
کرونا یا بحران مدیریت
این روزها کرونا حمله ای همه جانبه به مردم کرده است؛ علاوه بر آسیب های انسانی، به حوزه ی خدمات و سپس صنعت نیز به شدت صدمه وارد کرده است از جمله صنعت گردشگری.
محمدعلی فرخ مهر، رییس اتحادیه هتل‌ها و هتل آپارتمان دراین باره گفته است:« ۹۸ درصد فعالیت صنف هتلداران کاهش یافته و تقریبا همه هتل‌ها و هتل آپارتمان ها به حالت تعطیل در آمده اند. از هفته گذشته که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد ضریب اشغال در هتل‌های تهران به صفر رسیده است.
حمیدرضا اشجع، مدیرعامل مستر بلیط و قائم مقام هلدینگ گردشگری عتیق به زوم ایت نکته ی جالبی گفته: « اکنون با توجه به کاهش قیمت بلیط هواپیما، خرید بلیط قطار و اتوبوس کمتر شده و اغلب تمایل به خرید بلیط هواپیما دارند و عملا فروش بلیط هواپیمای ما از نظر اعدادی، تفاوت چندانی نداشته است. در واقع، کاهش کمی در رابطه با فروش بلیط هواپیما داشته‌ایم؛ منتهی در فروش بلیط‌های اتوبوس و قطار با کاهش ۷۰ تا ۸۰ درصدی مواجه هستیم.»
به نظر می رسد پشت پرده و دلیل اصلی صرفه جویی در هزینه ها با اخراج گسترده نیروی انسانی ۲۴ درصدی نیروی انسانی علی بابا را شاید باید در میزان بدهی بانکی، مشکل تامین مالی و جذب سرمایه ی استارتاپ محبوب سراوا مرتبط دانست. نکته ای که در مصاحبه ی نیما قاضی هم‌بنیان‌گذار علی بابا به دقت پوشانده شده است.
واقعیت این است در این مدل از کسب و کار، همواره جریان پول Cash flow به صورت قابل توجه و فزاینده ای ادامه دارد، رشد سهم بازار آنلاین ها همین را نشان می دهد؛ این جریان پیوسته و تصاعدی جریان پول موجب می شود اشتباهات مدیریت به درستی دیده نشود. روشن است با افت جریان پول، ناکارآمدی مدیریتی و اشتباهات مدل تجاری آشکار می شود و فشار سرمایه گذار و بانک افزایش می یابد؛ چرایی تعدیل گسترده علی بابا که احتمالا ادامه دارد را باید در این مسایل نیز جستجو کرد.
با انتشار خبر اخراج گسترده در علی بابا، فعالان استارتاپی تلاش هایی را برای جذب این ۱۸۲ نفر آغاز کردند، به عنوان نمونه فناپ پلاس در توییترش نوشت: روزهای سخت برای همه‌ی کار‌وکسب‌ها پیش میاد و در همین روزهاست که باید کنار هم بایستیم. ما در فناپ‌پلاس در جست‌وجوی همراهان جدید هستیم و امروز عزیزان خارج شده از علی بابا برای ما اولویت بیش‌تری دارند، تا رفقای ما در علی‌بابا با خیالی راحت‌تر سال رو تمام کنند.
مسیح صدری طراح UX نیز با انتقاد از نبود امنیت شغلی در علی بابا نوشت: «به شخصه هیچ وقت حاضر نیستم برای همچین بیزنس عجیبی که خودش رو اصلا مسئول نمی‌دونه کاری انجام بدم. هر کدوم از دوستام هم رفتن مصاحبه بهشون گفتم ببین اینا این جوری هستن که اصلا امنیت شغلی نداری. آقای علی‌بابا، ۴ تا از اون بنرهای مسخره رو بیاری پایین، از پس هزینه‌هات بر میای.»
