مسعود وطنخواه
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از اعلام مجدد ﮔﺰارش ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺳﻮد ﻫﺮ ﺳﻬﻢ (EPS) در شرکت‌های بورسی از اسفند یا اواخر بهمن، پس از سه سال وقفه در اعلام آن خبر داد.
قبل از سال ۹۶ و حدود ۲۵ سال بود که سودهای شرکت‌ها بر اساس EPS آینده‌نگر اعلام می‌شد؛ به عبارت دیگر، شرکت‌های در بازه‌هایی که باید گزارش‌های دوره‌ای به بورس ارسال می‌کردند پیش‌بینی از سود سال آینده خود برای اطلاع فعالان بازار سرمایه ارائه می‌دادند که این پیش‌بینی‌ها یکی از موارد مورد استفاده برای معاملات سرمایه‌گذاران بورس بود.
از آنجا که سودهای اعلامی شرکت‌ها بر اساس آمارهای خریدوفروش و محصور به زمان ارائه گزارش‌ها برآورد می‌شد، وجود انحرافاتی در میزان مقادیر اعلامی امری بدیهی بود؛ به طوری که به تدریج فعالان بازار سرمایه دریافتند گه گروهی از شرکت‌ها در بازار سرمایه همواره گزارش‌های محافظه‌کارانه می‌دهند و گروهی نیز سودهای آینده‌نگر خود را با ریسک بالا اعلام می‌کنند.
اما تفاوت‌های فاحش سودهای اعلامی برخی شرکت‌ها با آنچه محقق می‌شد، سبب شده بود که بازار شایعات قوت گیرد. این وضع ادامه داشت تا اینکه یکی از شرکت‌ها که در حوزه صندوق‌های فروشگاهی اعلام ورود کرده و به تبع آن سودی بالاتر از قیمت روز شرکت پیش‌بینی کرده بود نوسانات چندصد درصدی را پس از بازگشایی تجربه کرد و این در حالی بود که تنها چند ماه و با آمدن گزارش‌های تکمیلی ناتوانی این شرکت در پوشش سود اعلامی محرز شد. عملکرد نامناسب این شرکت سبب قفل شدن صف فروش سهامش و در ادامه انتقادهایی از سازمان بورس درباره نحوه نظارت بر این شرکت و مواردی از این قبیل شد.
ادامه این انتقادات در نهایت سازمان بورس را مجبور به تغییر رویه در سال ۹۶ داد؛ به طوری‌که شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس وقت، از کنار گذاشته شدن سود آینده‌نگر و تعویض آن با سود محقق‌شده خبر داد. هر چند پافشاری سازمان بورس سبب شد به تدریج این رویه گزارش‌دهی شرکت‌ها عادی شود؛ اما این اقدام سازمان بورس نیز با انتقادهایی از سوی مخالفان مخصوصا در زمان‌هایی که بازار نزولی می‌شد، همراه بود.
۹ دی ۱۳۹۶ بود که ناظر بازار اطلاع داد که نحوه سودهای اعلامی تغییر می‌کند در متن پیام ناظر آمده بود: «به اطلاع کلیه فعالان محترم بازار سرمایه می رساند، از روز جاری شنبه مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۰۹ مبنای اعلام سود (زیان) خالص هر سهم (EPS) بر اساس آخرین سود (زیان) محقق‌شده شرکت‌ها در سال مالی گذشته می‌باشد لذا محاسبه نسبت P/E برای هر شرکت نیز بر اساس سود (زیان) خالص هر سهم مذکور می‌باشد.»
روال اعلامی در سودهای آینده‌نگر به این صورت است که شرکت‌ها بر اساس پیش‌بینی در سال آتی مورد گزارش اقدام به تهیه صورت‌های مالی خود در شروع سال می‌کنند اما در سودهای محقق‌شده، عملکرد شرکت بر اساس فعالیت در سال قبل گزارش می‌شود؛ به عبارت دیگر، سودهای محقق‌شده یا گذشته‌نگر بر اساس واقعیت‌های رخ‌داده و به دور از هر گونه حدس و گمان است. هر دوی این سودهای اعلامی در گزارش‌های بورس‌های دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد که به سودهای پیش‌بینی به اختصار EPS و به سودهای محقق‌شده «EPS TTM» می‌گویند.
کش و قوس‌های و انتقادهای فعالان بازار سرمایه و سازمان بورس درباره نوع سودهای اعلامی شرکت‌ها ادامه داشت تا اینکه پس از سقوط حدود ۵۰درصدی شاخص کل که از مرداد شروع شد زمزمه‌های برگشت به سودهای اعلامی پیش‌بینی قوت گرفت تا اینکه دوشنبه‌شب رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، در جلسه با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس در بورس تهران از اعلام مجدد ﮔﺰارش ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺳﻮد ﻫﺮ ﺳﻬﻢ (EPS) در شرکت‌های بورسی از اسفند یا اواخر بهمن خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه، حسن قالیباف اصل، در پاسخ به سوالی درباره نقش حقوقی‌ها در تعادل بخشی به بازار گفت: اکنون حدود ۸۰درصد معاملات در دست حقیقی‌ها و حداکثر ۲۰درصد در دست حقوقی هاست . با این حال، حقوقی‌ها از مهر ۹۹ حدود ۳۰هزار میلیارد تومان مازاد خرید داشته‌اند و البته همچنان باید حضور آنها در تعادل بخشی به بازار پررنگ‌تر شود.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه در بازار سرمایه اصل بر شفافیت کامل است، اضافه کرد: خریدوفروش‌های حقیقی‌ها و حقوقی‌های بازار به صورت لحظه‌ای در سایت tsetmc قابل مشاهده است .
قالیباف اصل در ادامه این نشست درباره بازار بدهی و اهمیت آن خاطرنشان کرد: در دنیا ارزش بازار بدهی حدود دو برابر بازار سهام است ولی اکنون در کشور ما ارزش بازار بدهی حدود ۳۰۰هزار میلیارد تومان است که این میزان نسبت به ارزش بازار سهام ناچیز است؛ لذا بازار بدهی در کشور از پتانسیل بالایی برای رشد برخوردار است
او جای اوراق شرکتی را هم در بازار سرمایه خالی دانست و عنوان کرد: پیش از این شرکت‌ها حتما می بایست ضمانت نامه بانکی می‌آوردند ولی الان رتبه‌بندی می‌شوند تا بتوانند اوراق بدون ضامن نیز منتشر کنند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: تاکنون فولاد مبارکه و هلدینگ خلیج فارس برای انتشار اوراق بدون ضامن از سازمان بورس مجوز گرفته‌اند که این اقدام، هزینه تامین مالی آنها را بسیار کاهش خواهد داد .
او درباره رشد تامین مالی بنگاه‌ها از طریق بازار سرمایه گفت: سال گذشته ۲۶۰هزار میلیارد تومان تجهیز منابع مالی از طریق بازار سرمایه انجام شد که امسال تا ۳۰ آذر این رقم به ۴۷۰هزار میلیارد تومان یعنی حدود دو برابر کل سال گذشته رسیده است و این نوید تامین مالی بیشتر از طریق بازار سرمایه در سال جاری می‌دهد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه توصیه این سازمان به مردم برای ورود به بازار سرمایه، تشویق به ورود غیرمستقیم است، افزود: هم اکنون ۲۵۶صندوق سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه فعالند که به افراد جدیدالورود توصیه می‌کنیم از طریق این صندوق‌ها وارد بازار سرمایه شوند.
به گفته قالیباف اصل، ارزش دارایی تحت مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری ۱۹۰هزار میلیارد تومان بوده است که الان این رقم به ۴۷۰هزار میلیارد تومان رسیده است.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین از افزایش تعداد سبدگردان‌ها خبر داد و یادآور شد: ابتدای سال تنها ۱۹سبد گردان داشتیم که الان این رقم به ۳۵سبدگردان افزایش یافته است . علاوه بر این ۲۶سبدگردان هم موافقت اصولی گرفته‌اند که آنها هم می‌توانند با طی کردن روال قانونی فعالیت خود را در بازار سرمایه آغاز کنند.
