برخورد دلار به سقف!
در شرایطی که قیمت ارز طی هفتههای اخیر از محدوده ۱۱۰ هزار تومان به حدود ۱۳۰ هزار تومان رسیده که اثر تورمی در کالاها ایجاد کرده است و بسیاری از مردم، فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان در بلاتکلیفی به سر میبرند؛ با این حال اقتصاددانان معتقدند که سقف قیمت دلار بر مبنای اختلاف تورم ایران و آمریکا باید ۱۳۰ هزار تومان باشد و در صورت عبور از این سقف مجددا برگشت میخورد.
به گزارش ایسنا، رشد خزنده قیمت ارز در بازار آزاد طی هفتههای اخیر به ایجاد انتظارات تورمی و بلاتکلیفی در اقتصاد کشور منجر شده است؛ تا جایی که بسیاری از تولیدکنندگان که از نهادههای دلاری استفاده میکنند، فروش را به تعویق انداخته و در انتظار تثبیت قیمت ارز به سر میبرند.
دولتها با این سیاست، نه تنها کسری بودجه را جبران نمیکنند، بلکه شکاف میان هزینهها و درآمدهای خود را بزرگتر میکنند و اقتصاد کشور را با شوکهای ارزی و فشارهای ساختاری مواجه میکنند
قیمت دلار در بازار آزاد از ۱۰۸ هزار تومان در پایان مهرماه به محدوده ۱۳۰ هزار تومان رسیده که رشد حدود ۲۰ درصد را نشان میدهد. کارشناسان عوامل مختلفی را در این نوسانات افزایشی دخیل میدانند که از جمله آنها میتوان به ناآرامیهای سیاسی و منطقهای، انتظارات تورمی، کاهش ورود ارز صادراتی ناشی از تحریمها و سهنرخی شدن قیمت بنزین اشاره کرد.
دخالت دولت در رشد قیمت دلار
البته به رسم معمول ماههای پایانی سال، موضوع دخالت دولت در افزایش قیمت ارز به منظور جبران کسری بودجه، توسط برخی افراد مطرح است. این افراد اینطور استدلال میکنند که افزایش قیمت ارز به رشد درآمدهای ارزی دولت حاصل از صادرات نفت منجر میشود و از این منابع میتواند برای نیازهای مالی خود و جبران کسری بودجه استفاده کند.
سند قابل اتکایی برای دخالت دولت در افزایش قیمت ارز وجود ندارد و مقامات معمولا این اتهام را رد میکنند اما با فرض صحت این موضوع نیز چنین دخالتی فاقد منطق اقتصادی است.
افزایش تورم عمومی
حسین راغفر اقتصاددان ،به تازگی با اشاره به اثرات رشد قیمت ارز بر تورم عمومی، درباره نقش دولت در افزایش قیمت ارز گفته است: «دولتها با این سیاست، نه تنها کسری بودجه را جبران نمیکنند، بلکه شکاف میان هزینهها و درآمدهای خود را بزرگتر میکنند و اقتصاد کشور را با شوکهای ارزی و فشارهای ساختاری مواجه میکنند.
دولتها با هدف تامین کسری بودجه این اقدام را انجام میدهند، در واقع با افزایش قیمت ارز سعی میکنند منابع کمبودها را تأمین کنند، اما هر سال به همین دلیل که دولت خود بزرگترین متقاضی در کشور است، افزایش قیمتها موجب افزایش هزینههای خود دولت میشود و درآمدهای دولت با آن سرعت افزایش پیدا نمیکند».
با توجه به نظرات کارشناسی و شرایط موجود اقتصاد کشور میتوان دلایل متعددی برای نوسانات نرخ ارز که همواره در دهههای اخیر با آن مواجه بودیم و البته در هفت سال اخیر تشدید شده برشمرد که شاید ریشه اصلی آن به کمبود عرضه ارز ناشی از تحریمها، کاهش صادرات و رشد نقدینگی مربوط شود
با وجود ابرچالشهایی مثل زیست تورمی، رکود تولید و صنعت، کاهش صادرات و رشد اقتصادی منفی که اقتصاد ایران با آن دست و پنجه نرم میکند فرضیه دمیدن دولت بر تنور گرانی دلار بسیار بعید به نظر میرسد. بخصوص آنکه در حال حاضر اغلب کشورها به طور مستقیم و غیرمستقیم درگیر تبعات جنگ روسیه و اوکراین شدهاند و مردم جهان به سمت داراییهای ثابت مثل طلا و دلار رفتهاند.
رشد ۳۱ درصدی قیمت انس در ۹ ماه اخیر
از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ قیمت انس طلای جهانی روند افزایشی داشته است؛ تنها در ۹ ماه اخیر قیمت هر انس طلا از حدود ۳۳۰۰ دلار در ابتدای سال جاری به ۴۳۴۰ دلار در حال حاضر رسیده که رشد ۳۱ درصد را نشان میدهد.
قیمت دلار در بازار آزاد از ۱۰۸ هزار تومان در پایان مهرماه به محدوده ۱۳۰ هزار تومان رسیده که رشد حدود ۲۰ درصد را نشان میدهد
در ایران نیز طی همین بازه زمانی قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار از ۸ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به ۱۳ میلیون و۷۰۰ هزار تومان افزایش داشته که از رشد ۶۹ درصد حکایت دارد.
با اینکه بازار طلای زینتی در ایران به دلیل پایین بودن توان متقاضیان مصرفی در رکود به سر میبرد، قیمت طلا همسو با رشد قیمت دلار حرکت میکند؛ زیرا در شرایطی که انتظارات تورمی افزایش مییابد تقاضا برای سکه طلا، طلای آبشده و دست دوم نیز بالا میرود و همین مساله منجر به ایجاد حباب سکه در ایران و تشدید تورم در این بخش میشود.
کارشناسان بر اساس شرایط روز اقتصاد کشور و نوع نگاهشان به تحولات سیاسی و اقتصادی دلایل متنوعی را برای نوسانات ارزی اخیر بیان میکنند؛ از جمله محمد صادقالحسینی که معتقد است قیمت واقعی دلار بر اساس اختلاف تورم ایران و آمریکا باید همین نرخ حدود ۱۳۰ هزار تومان باشد.
