بورس با حمایت از سهام شرکت های بزرگ شاخص سازی نکرده است
سازمان بورس در جوابیه نسبت به یک گزارش روزنامه عصر اقتصاد واکنش نشان داده که حسب قانون مطبوعات و اصل تعامل دو سویه در این رسانه عینا منتشر می شود.
عطف به درج گزارشی در آن رسانه با عنوان «کم‌محلی بازار بورس و دولت به صنایع کوچک در سالی که گذشت، شاخص‌سازی با طعم دلار، تولید در چنبره ریال» در تاریخ ۲۹/۰۱/۱۴۰۴ لطفا دستور فرمائید طبق قانون مطبوعات و به جهت تنویر افکار عمومی، جوابیه روابط عمومی سازمان بورس و اوراق بهادار به شرح زیر آن رسانه درج شود.
در گزارش درج شده به این نکته که در سال گذشته شاخص هم‌وزن نصف شاخص کل بورس رشد کرده است اشاره و نویسنده این اختلاف را با عنوان شاخص‌سازی مصنوعی معرفی کرده است؛ ازاین‌رو لازم است در اینجا توضیح داده شود که اصولاً شاخص کل یا شاخص قیمت و بازده نقدی، بیانگر سطح عمومی قیمت‌ها و سود نقدی سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و نشان‌دهنده میانگین بازده سرمایه‌گذاران در بورس است؛ ازاین‌رو ارزش هر شرکت، وزن آن شرکت در محاسبه شاخص کل محسوب می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر این امر طبیعی است که هر چه شرکتی بزرگ‌تر باشد و سرمایه بیشتری داشته باشد، تأثیر بیشتری بر شاخص خواهد داشت.
به همین دلیل ممکن است در یک روز علی‌رغم منفی بودن تعداد زیادی از سهم‌های بازار، به دلیل مثبت‌بودن چند سهم بزرگ شاخص کل نیز مثبت باشد؛ بنابراین این موضوع که روند شاخص بورس با روند شرکت‌های کوچک متفاوت باشد امری طبیعی است.
این شاخص نشان‌دهنده میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است و افزایش آن طی یک بازه زمانی، به معنای سودآوری همه شرکت‌ها نیست؛ بلکه ممکن است قیمت سهام برخی از شرکت‌ها در این بازه کاهش داشته باشند و برعکس ممکن است شاخص کل طی یک بازه زمانی کاهش یافته؛ اما قیمت سهام برخی از شرکت‌ها افزایش داشته باشد؛ ازاین‌رو اطلاق شاخص‌سازی به روند ثبت شاخص کل بورس عبارت نادرستی است.
در همین حال اقدامات حمایتی نهادهایی همچون صندوق تثبیت بازار سرمایه بر اساس دستورالعملی که مورد تصویب هیئت‌امنای آن متشکل از وزیر اقتصاد و رؤسای بانک مرکزی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، هیئت عامل صندوق توسعه ملی و سازمان بورس است، انجام می‌شود و اقدامات این صندوق به‌گونه‌ای نیست که روند بازار سرمایه را تغییر دهد؛ بنابراین طرح موضوع حمایت دولت از برخی سهم‌های شاخص ساز از اساس اشتباه است ضمن اینکه سهام‌داران حقوقی نیز بر مبنای اصول و ضوابط خود در مواقع لزوم از سهم‌های مورد نظرشان حمایت می‌کنند؛ ازاین‌رو سازمان بورس و اوراق بهادار و یا دولت نقشی در هدایت حمایت‌ها از سهم‌های بزرگ ندارند علاوه بر این صادرات‌محور بودن و یا نبودن سهم‌ها به ساختار تولید، توزیع و بازار هر شرکت مرتبط است و نهاد ناظر بازار سرمایه و دولت نقشی در بروز تفاوت سودآوری ناشی از دلار محور و ریال محور بودن بنگاه‌های اقتصادی ندارند.
همچنین توجه به این نکته ضروری است نظر به اینکه بازار سرمایه و بنگاه‌های اقتصادی پذیرفته شده در بورس، تحت‌تأثیر فاکتورهای متعدد اقتصادی از قبیل نرخ تورم، نرخ ارز، نرخ بهره، قیمت‌های جهانی، قوانین و مقررات، قیمت‌گذاری محصولات پایه، تعرفه وارداتی و صادراتی و ریسک‌های متعدد سیستماتیک قرار دارند، دولت چهاردهم و سازمان بورس و اوراق بهادار به‌عنوان حامی حقوق سهام‌داران، ساختار سیاست‌گذاری و هدف‌گذاری خود را در جهت بهبود قوانین و مقررات و رفع موانع توسعه‌ای بازار سرمایه از طریق رفع موانع سودآوری شرکت‌های بورسی و مرتبط با تولید تدوین کرده است که در همین راستا «اصلاح سودآوری شرکت‌ها» به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین شده و موارد مرتبط با آن در مراجع متعدد تصمیم‌گیری توسط نمایندگان این سازمان پیگیری و به طور مستمر رصد می‌شود و علی‌رغم آنکه حصول نتیجه در این بخش راهی دشوار و بعضاً زمان‌بر است؛ اما سازمان بورس به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر بازار سرمایه حسب وظیفه خود، اجرایی‌شدن راهکارهای عملیاتی و حصول نتیجه از مصوبات را به‌طورجدی پیگیری می‌کند.
