تعاونی های سهامی سرمایه گذار با تزریق سرمایه صبور، بستری جهت شبکه نوآوری

کسب و کارهای نوآورانه یکی از مهمترین عوامل توسعه پایدار می باشد. نحوه تامین مالی و جذب سرمایه از موضوعات راهبردی پیش روی کارآفرینان برای راه اندازی این نوع کسب و کارها است. کسب و کارهای فناور و دانش بنیان مشخصه های متفاوتی در مقایسه با سایر سرمایه گذاری ها دارد که مهمترین آن عدم قطعیت بازدهی سرمایه در کوتاه مدت (عدم قطعیت knightian) و بازدهی بالای سرمایه گذاری در صورت تحقق آن خواهد بود.

 مشکل اصلی این نوع فعالیت ها ماهیت مخاطره آمیز سرمایه گذاری و لزوم صبوری سرمایه در مراحل اولیه می باشد که با الگوی تامین مالی بانک محور در کشور سازگاری ندارد.

در کشورهای توسعه یافته به خاطر نظام جامع مالیاتی (عملکرد، دارایی و مصرف) مقداری از منابع مالیاتی دولت در اختیار صندوق های ضمانت سرمایه گذاری و بانک های توسعه ای جهت حمایت از این نوع فعالیت ها قرار می گیرد.

کشورهای در حال توسعه به دلیل لزوم سرمایه گذاری در زیر ساخت های توسعه ای کمتر از منابع دولتی جهت حمایت و ضمانت کسب و کارهای دانش بنیان و نوآور استفاده می شود.

 بنابراین جهت توسعه این کسب و کارها باید از روش های تامین سرمایه جدید استفاده نمود که بتوان از منابع خرد جامعه در قالب مدلی که سرمایه صبور نیز باشد استفاده نمود.

یکی از این مدل ها تعاونی های سهامی سرمایه گذار با روش گروه تعاونی پیشگامان کویر یزد        می باشد. تامین مالی گروه تعاونی پیشگامان از جمله مصادیق جمع سپاری مالی در کشورمان بوده که در واقع مدل جامع و دارای پایه های علمی، فرهنگی، شرعی و قانونی می باشد که  می توان علاوه بر ایجاد ظرفیت های مناسب برای پروژه های فناور، صبوری سرمایه و مشارکت افراد مختلف تاثیرگذار را داشته باشد.

این الگوی تامین مالی با بهره گیری از ظرفیت تعاونی های سهامی سرمایه گذار که در آن سهامداران عضو شامل اشخاص حقیقی و حقوقی نخبه، کارآفرین اقتصادی و خطر پذیر در کنار سهامداران غیرعضو شامل افراد حقیقی و حقوقی دارای سرمایه خرد یا ریسک ناپذیر تعریف می شوند.

در این الگو سهامداران عضو متعهد به ذی نفعان دولتی و ارزش افزوده به سهامداران غیرعضو می باشند. در تعریف سهامداری در مدل پیشگامان سهامداران عضو با سرمایه اسمی ۵۱ درصد و حق رای ۹۰ درصد مسئول پاسخگویی به سهامداران غیرعضو می باشند و سهامداران غیرعضو سرمایه گذار با آورده اسمی تا ۴۹ درصد و نقدینگی اضافی در قالب وام که میانگین ۳۷ درصد سرمایه اسمی در مدت قرارداد می باشد صبوری سرمایه در مدت زمان ۲۷ تا ۳۶ ماه قرارداد را ایجاد می کند. (شرح کامل مدل در مقاله بررسی عوامل تاثیر گذار بر تامین مالی تعاونی های سهامی سرمایه گذار در فصلنامه سیاست نامه علم و فناوری دوره ۱۱ شماره ۴ زمستان ۱۴۰۰) با این مدل که مناسب فعالیت فناورانه می باشد اگر سرمایه مورد نیاز ۱۰۰۰ میلیارد تومان جهت اتمام پروژه در ۳۰ ماه باشد، سهامداران عضو حداقل ۱۵۰ میلیارد تومان سرمایه نقدی در شروع فعالیت شرکت، ۳۶۰ میلیارد تومان دارایی به عنوان سرمایه غیرنقدی در مرحله انجام فعالیت اصلی و بعد از اخذ مجوز های لازم و زیر ساخت ها (جهت ضمانت باز خرید سهامداران غیرعضو) و سهامداران غیرعضو سرمایه گذار ۴۹۰ میلیارد تومان سرمایه اسمی و ۷۳۵ میلیارد وام بدون بهره در اختیار شرکت قرار دهند که تعاونی به صورت ماهیانه طی ۳۰ ماه عودت می دهد و ورود سهامدار غیرعضو بعد از اخذ مجوز ها و انجام عملیات زیربنایی می باشد.

میانگین نقدینگی در اختیار تعاونی ناشی از سرمایه اسمی سهامداران غیرعضو و متوسط ارزش نقدینگی ناشی از وام ۸۵۸ میلیارد تومان و ۱۵۰ میلیارد آورده نقدی سهامدار عضو از سرمایه خود متعهد به ارزش افزوده، آورده سهامداران غیرعضو کلاٌ مبلغ ۱۰۰۰ میلیارد تومان است که در بدترین شرایط و هیچگونه سودی ناشی از فعالیت، هزینه تامین نقدینگی پس از باز خرید  ۴۳ درصد برای ۳۰ ماه می باشد (سالیانه سود ساده ۵/۱۷ درصد و سود مرکب ۳/۱۵ درصد) که تفاوت آن با وام بانکی بازخرید سهام و پرداخت ارزش افزوده بعد از ۳۰ ماه است، در حالی که در شبکه بانکی اقساط شامل اصل و سود به صورت ماهیانه می باشد و این حالت نشان دهنده صبوری سرمایه است.

با توجه به اینکه در اقتصاد تورمی اثر پول در زمان بالای سه سال بیش از اصل پول است این مدل تامین سرمایه کاملا موثر و مفید می باشد. در این مدل در صورتی که ارزش افزوده سهام بیش از ارزش افزوده تعهدی باشد، سهامدار غیرعضو سرمایه گذار می تواند به سهامدار عضو یا غیرعضو قطعی تبدیل شود و از ارزش افزوده اضافی استفاده نماید. در واقع با این مدل حداقل ریسک و منافع به سهامداران عضو و در صورت منافع بیشتر، به کل سهامداران تعلق می گیرد.