تغییر الگوی مصرف پوشک؛ رنج مشترک تحمیل‌شده بر نوزادان و سالمندان
هر چند روز یکبار شوک قیمتی جدیدی به بازار وارد می‌شود، یکبار گوجه گران می‌شود و بار دیگر لبنیات، یک روز قیمت گوشت و مرغ ترمز میبرد و روز دیگر روغن. درمیان این سریال گرانی و نایابی، چند هفته‌ای می‌شود قیمت پوشک بچه گران شده و اقتصاد خانواده‌هایی را که نوزاد دارند، بویژه خانواده‌های دارای نوزادان چند قلو یا چند فرزند نوزاد، همچنین خانوارهایی را که از سالمندان نگه‌داری می‌کنند، نشانه رفته است؛ خانواده‌هایی که پیش‌تر به دلیل گرانی‌ها سفره شان کوچک‌تر شده بود حالا گرانی جدیدی به آنها تحمیل شده است.
میانگین قیمت بسته پوشک که در فروردین ماه امسال حدود ۴۵ هزار تومان بود بعد از افزایش قیمت ارز به حدود ۸۰هزار تومان رسید. پس از آن در شهریور ماه سال جاری بود که با افزایش قیمت مجدد، قیمت این کالا به ۱۰۰ هزار تومان رسید. اما داستان به همین جا ختم نشد؛ طی هفته گذشته پوشک کمیاب شد و پس از آن شرکت‌های توزیع کننده این محصول بهداشتی با افزایش قیمت، شوک جدیدی را به بازار و خانواده‌های دارای نوزاد وارد کردند.
افسانه محرابی، مدیرکل دفتر صنایع نساجی، پوشاک و سلولزی وزارت صنعت، معدن و تجارت در جلسه ۱۵ آبان وزارت صمت با تولیدکنندگان محصولات سلولزی از تدوین بسته حمایتی برای تامین ارز مورد نیاز مواد اولیه تولید پوشک از طریق ارز متقاضی و واردات در مقابل صادرات خبر داد و با توجه به وارداتی بودن ۷۰ درصد مواد اولیه پوشک و اینکه حدود ۱۰ درصد آن از طریق رقابت در بازار بورس کالا تامین می‌شود، افزایش قیمت این محصول را متاثر از افزایش نرخ ارز توصیف کرد. همچنین به گفته او، اکنون حدود یک‌پنجم ظرفیت تولید پوشک در کشور فعال است.
محمد مهاجر، نائب‌رئیس انجمن صنایع سلولزی ایران، نیز در این جلسه تاکید کرد که کمبودی در بازار نیست، بلکه سودجویانی که عرضه را کاهش می‌دهند باعث افزایش تقاضا در بازار شده‌اند و در نهایت باعث ایجاد اختلال در سطح عرضه می‌شوند.
او افزوده بود: با پیگیری‌های انجام شده از سوی وزارت صمت روند ترخیص مواد اولیه تولید پوشک بهبود یافته است و به‌زودی روند تولید افزایش پیدا خواهد کرد.
همچنین نیما بصیری، عضو هیات مدیره انجمن سلولزی گفته بود: مواد اولیه پوشک بچه همچون خمیر از آمریکا، کانادا و برزیل وارد کشور می‌شد اما حالا با تشدید تحریم‌ها مواد اولیه پوشک بچه وارد نمی‌شود و همین موضوع باعث کمیاب شدن این کالا در بازار شده است.
او بیان کرده بود یکی از مواد اولیه پوشک بچه همان لایه‌هایی است که در ماسک‌ها استفاده می‌شود و با توجه به اینکه در دوره کرونا تولید ماسک نسبت به تولید پوشک بچه در اولویت قرار گرفته است، ظرفیت تولید پوشک کاهش یافته است.
به گفته او، این کاهش تولید، حالا خود را به دو شکل در بازار خود نشان داده است: یکی ناموجود بودن این کالا و دیگری گرانی آن.
برخی از داروخانه‌ها و سایت‌های خرید آنلاین برخی از مدل‌ها و سایزهای پوشک بچه را ندارند و در برخی از برندها هزینه چهار بسته پوشک (شامل چهار بسته سایز سه) حدود ۵۳۰ هزار تومان برای مصرف‌کننده آب می‌خورد.
او همچنین عامل دیگر افزایش قیمت پوشک بچه را دلالی عنوان کرد و گفته بود: مواد اولیه پوشک بچه چند دست می‌چرخد تا در نهایت به دست تولیدکنندگان اصلی برسد که همین رویه در افزایش قیمت‌ها بی‌تاثیر نیست.
تاثیر گرانی و نایابی بر الگوی مصرف
برای بررسی تاثیر وضع پیش‌آمده بر بازار مصرفی سراغ برخی از فروشندگان محصولات سلولزی و بهدشتی رفتیم و وضع بازار را از آن ها نیز جویا شدیم.
فروشندگان می‌گویند در هفته‌های اول گرانی پوشک شاهد دو نوع واکنش از طرف مردم بوده‌اند: آنها که توان خرید بهتری داشتند به‌جای یک بسته چند بسته خریدند تا ذخیره داشته باشند و آنها که پولشان نمی‌رسید سراغ برندهای کمتر شناخته‌شده و ارزان‌تر را گرفتند؛ اتفاقی که به کمیابی و گرانی برندهای دیگر هم منجر شد. به گفته فروشندگان، از دو ماه قبل توزیع‌کنندگان زنگ هشدار افزایش قیمت پوشک را به صدا درآورده و از رشد ۲۰درصدی قیمت گفته بودند و آنها هم به مردم توصیه کرده بودند تا گران نشده است، بیشتر خرید کنند. افزایش تقاضا به‌ویژه بعد از رسمیت یافتن قیمت‌های جدید به شکل کاذبی ادامه یافت و به جایی رسید که گفته می‌شد بسیاری از مشتری‌ها پوشک‌هایی با سایزهای بالاتر از سایز مورد نیازشان را هم خریداری و ذخیره می‌کنند تا امنیت روانی بیشتری داشته باشند.
علیرضا مشکات، یکی از فروشندگان محصولات بهداشتی، درباره وضع بازار گفت: با افزایش قیمت پوشک بزرگسال نیمی از خریداران که بودجه کافی ندارند از خریدن صرف نظر کرده‌اند و‌متاسفانه بسیاری ازخانواده‌ها به روش‌های قدیمی رو آورده‌اند.
او بیان کرد: اما درباره پوشک نوزدان بسیاری از خریداران پس از افزایش قیمت، به جای خرید برندهای معمول و پرطرفدار ترجیح می‌دهند نیاز خود را از برندهای کمترشناخته‌شده اما ارزان‌تر تهیه کنند.
علیرضا نوروزی، فروشنده دیگر محصولات بهداشتی هم بیان کرد: با افزایش قیمت پوشک از تعداد خریداران کم نشده است بلکه برخی از خانواده‌ها تصمیم گرفتند دیرتر پوشک را تعویض کنند تا در طول روز تعداد کمتری مصرف شود.
او ادامه داد: پوشک‌های خارجی به طور قابل محسوسی در بازار کم شده است و بیشتر مغازه‌داران هم رغبتی به آوردن پوشک‌های خارجی ندارند چون بسیاری از مشتریان توان خرید آنها را ندارند.
حسین مقدم طاهری، یکی از خریداران و مصرف کنندگان پوشک، نیز در این باره می‌گوید: با افزایش قیمت پوشک ظرف چند هفته آیند باید مبلغ ۷۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان در ماه را به خرید پوشک اختصاص دهم. او افزود: تا پیش از این برای فرزند خود از مارک پوشک مای بی‌بی استفاده می کردم اما با کاهش عرضه این مارک مجبور شده‌ام مارک‌های متفرقه را برای رفع نیاز جایگزین کند.
قیمت بسته‌های پوشک بچه اکنون در سطح خرده‌فروشی‌ها بین ۸۵ تا ۱۵۰ هزار تومان است، البته در فروشگاه‌های اینترنتی قیمت‌های نجومی برای برخی از انواع پوشک نیز به چشم می‌خورد. قیمت هر بسته پوشک کودک در سایز چهار در فروشگاه‌های اینترنتی از حدود ۷۵ هزار تومان شروع می‌شود، اما در برخی برندهای خاص برای یک بسته پوشک ۳۳ عددی سایز دو قیمت ۳۲۰ هزار تومانی نیز درج شده است.
پیامدهای کاهش مصرف پوشک برای نوزادان
اما تغییر الگوی مصرف پوشاک که منجر به افزایش زمان تعویض پوشک نوزاد هم می‌شود، مخاطراتی برای آنان به همراه دارد. راش پوستی (بثورات پوشک) یک بیماری شایع است که می‌تواند به علت استفاده طولانی‌مدت از پوشک مرطوب در نوزادان ایجاد شود. رطوبت در پوشک یک فرصت مناسب برای پرورش باکتری است که باعث می‌شود پوست کودک قرمز، ناراحت و تحریک شود. زمانی که یک پوشک برای مدت طولانی تعویض نشود این عارضه به طور مکرر در پوست ایجاد می‌شود و اگر چندین بار تکرار شود و یا به موقع بهبود نیابد، امکان آسیب جدی به کودک وجود دارد.
یک کودک به طور متوسط روزانه ۷ تا ۸ پوشک استفاده می‌کند که این بدان معنی است که پوشک برای تقریبا ۲۴ ساعت در روز استفاده می شود. در طول این زمان پوشک به طور مستقیم با پوست کودک تماس می گیرد و بدین معنی است که اگر این محصول کیفیت لازم را نداشته باشد، مواد سمی موجود در داخل آن می تواند به آسانی در بدن کودک شما وارد شود. علاوه بر ورق‌های پلاستیکی، پوشک‌ها حاوی مواد دیگری مانند رنگ مصنوعی، مواد شیمیایی مورد استفاده برای عطر، پلی ویلتییل سدیم، دیوکسین‌ها و فتالات‌ها هم هستند که می‌توانند باعث آسم، عدم تعادل هورمونی و سرطان شوند.
خلیل فریور، متخصص کودکان، در گفت‌وگو با ایسنا به مادران یادآوری کرده است که به یاد داشته باشند نوزاد در هفته‌های نخست در روز حداقل ۱۰ بار نیاز به عوض کردن پوشک پیدا می‌کند و این یعنی ۷۰ بار در هفته.
بهروز باریک‌بین، متخصص اطفال، نیز در سایت برترین‌ها نوشته است برای جلوگیری ازعلائم پوستی و حساسیت ناشی از پوشک بچه باید حتما علت اصلی ایجاد التهاب را برطرف کرد؛ در غیر این صورت درمان‌های علامتی و استفاده از انواع کرم‌ها برای کاهش التهاب به تنهایی کافی نخواهد بود. پوشک کودک باید بلافاصله بعد از هر بار ادرار عوض شود و پوشک خیس به هیچ وجه طولانی‌مدت روی پوست قرار نگیرد. در واقع از زمانی که کودک ادرار می‌کند تا زمانی که پوشکش باز می‌شود، خیلی نباید طول بکشد.
