دنیا با برق می‌تازد، ایران هنوز در دود بنزین خفه می‌شود
معصومه عاروان، گروه خودرو- در حالی که سهم خودروهای برقی در جهان از ۲۵ درصد گذشته و کشورهایی مثل چین و اروپا در حال سبقت گرفتن در مسیر حمل‌ونقل سبز هستند، ایران هنوز حتی به یک درصد هم نرسیده است.
زیرساخت‌های ناکافی، محدودیت‌های وارداتی، مشکلات ارزی و سیاست‌های سردرگم، باعث شده صنعت خودرو کشور از یکی از بزرگ‌ترین تحولات قرن جا بماند.
به گزارش عصر اقتصاد، این روزها، صنعت خودروی جهان دیگر شباهتی به دهه‌های قبل ندارد. برق، باتری و هوش مصنوعی جایگزین موتورهای پرمصرف و آلاینده شده‌اند. چین، اروپا و حتی کشورهای منطقه با سرعتی سرسام‌آور ایستگاه‌های شارژ را گسترش می‌دهند و هر روز مدل‌های تازه‌ای از خودروهای برقی را روانه بازار می‌کنند. در همین سال گذشته بیش از ۱.۳ میلیون نقطه شارژ عمومی جدید در جهان ایجاد شد؛ آماری که نشان می‌دهد آینده، برقی است و کسی منتظر عقب‌مانده‌ها نمی‌ماند.
اما در ایران چه خبر است؟
واقعیت تلخ این است که سهم خودروهای برقی در کشورمان هنوز به زحمت به یک درصد می‌رسد. یعنی در حالی که دنیا به‌طور جدی به سمت پاک‌سازی آسمان‌ها پیش می‌رود، ما همچنان به دود، بنزین و مصرف بی‌رویه سوخت فسیلی وابسته‌ایم. بهانه‌ها هم همیشه آماده است: «مشکلات ارزی»، «محدودیت واردات»، «نبود فناوری داخلی» و «زیرساخت ناکافی».
کارشناسان بارها هشدار داده‌اند: ممنوعیت واردات خودرو و قطعات پیشرفته، فقط جیب دلال‌ها و رانت‌خوارها را پر می‌کند. تجربه سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ به خوبی نشان داد که وقتی واردات ممنوع شد، قیمت خودرو در بازار ثانیه‌ای بالا رفت و هرج و مرج شدیدی ایجاد شد. حالا همان سناریو در حوزه خودرو های برقی هم تکرار می‌شود: جهان در حال حرکت است و ما مشغول جدال‌های بی‌پایان بر سر سیاست های دستوری.
حتی خودروسازان داخلی هم به این عقب‌ماندگی واقف‌اند. برخی شرکت‌ها مثل پارس خودرو تلاش کرده‌اند با همکاری برندهای چینی وارد میدان شوند، اما وابستگی کامل به فناوری خارجی و نبود بستر شارژ عمومی، این حرکت‌ها را بیشتر شبیه «تبلیغ» کرده تا تحول واقعی. وقتی در کلان شهرهای ایران هنوز یک شبکه شارژ سریع درست و حسابی وجود ندارد، چطور می‌توان انتظار داشت مردم به خرید خودروهای برقی اعتماد کنند؟
اگر سیاست‌گذاران به جای شعار، برنامه عملی برای توسعه ایستگاه‌های شارژ، انتقال فناوری باتری و حمایت از تولید واقعی خودروهای برقی ارائه ندهند، فاصله ما با جهان هر روز بیشتر می‌شود
از سوی دیگر، تجربه شرکت‌های بزرگ جهانی مثل پورشه هم نشان می‌دهد حتی غول های صنعت خودرو بدون سرمایه‌گذاری کلان در زیرساخت‌ها و باز طراحی محصولات، با بحران مواجه می‌شوند. پورشه به تازگی به دلیل افت تقاضا در چین و افزایش تعرفه ها در آمریکا، عرضه مدل های برقی خود را عقب انداخت. این یک زنگ خطر است؛ اگر کشوری مثل آلمان با آن همه توان صنعتی چنین چالش هایی دارد، ایران با مشکلات ارزی، تحریم‌ها و ضعف زیرساخت‌ها کجا ایستاده است.
حال سوال اینجاست؛ چرا کشوری با این جمعیت، منابع و ظرفیت تولید عظیم، باید تنها تماشاگر تحول جهانی باشد؟ چرا وقتی همسایه‌های ما با سرعت برق در حال برقی‌سازی حمل‌ونقل هستند، ما هنوز درگیر خودروهای بی‌کیفیت و آلاینده‌ایم که هر روز جان مردم را در جاده‌ها می‌گیرند و هوای شهرها را آلوده‌تر می‌کنند؟
حقیقت این است که ایران در یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های صنعتی قرن جا مانده است. اگر سیاست‌گذاران به جای شعار، برنامه عملی برای توسعه ایستگاه‌های شارژ، انتقال فناوری باتری و حمایت از تولید واقعی خودروهای برقی ارائه ندهند، فاصله ما با جهان هر روز بیشتر می‌شود و آنگاه که دنیا به طور کامل از سوخت فسیلی عبور کند، ما همچنان در صف‌های طولانی بنزین ایستاده‌ایم و از «فرصت‌های سوخته» حرف می‌زنیم.
