دورخیز صنعت بیمه ایران برای افزایش سهم در بازار مالی

مهدی خاکی فیروز

صنعت بیمه به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی تامین مالی در جهان، در ایران نیازمند توجه ویژه‌ای است. با ایجاد فرهنگ بیمه، بهبود قوانین و مقررات و افزایش تنوع محصولات بیمه‌ای، می‌توان از ظرفیت‌های این صنعت به‌خوبی بهره‌برداری کرد. در نهایت، صنعت بیمه می‌تواند به‌عنوان یک رکن کلیدی در توسعه اقتصادی و تأمین مالی پروژه‌های بزرگ در ایران مطرح شود.

صنعت بیمه در ایران با وجود چالش‌های فعلی، دارای پتانسیل‌های بسیار زیادی است. با اتخاذ راهکارهای مناسب و اجرای برنامه‌های بهبود، این صنعت می‌تواند به یک ابزار کلیدی در تامین مالی پروژه‌های بزرگ و مدیریت ریسک تبدیل شود. در نهایت، تقویت صنعت بیمه نه‌تنها به نفع شرکت‌های بیمه، بلکه به نفع کل اقتصاد کشور خواهد بود.

روند پرشتاب جهانی

صنعت بیمه به‌عنوان یکی از ارکان اصلی نظام مالی در سطح جهانی با حجم بازار بیش از ۶ تریلیون دلار، نقش حیاتی در تامین مالی پروژه‌های بزرگ و مدیریت ریسک ایفا می‌کند. در سال ۲۰۲۲، شرکت‌های بیمه به‌تنهایی بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار در بازارهای سرمایه‌گذاری کردند که معادل ۲۰ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌ها در زیرساخت‌ها است.

بر اساس آمار فدراسیون بین‌المللی بیمه GFIA، صنعت بیمه در کشورهای توسعه‌یافته، به‌عنوان یک منبع پایدار تامین مالی شناخته می‌شود. در ایالات متحده، شرکت‌های بیمه زندگی بیش از ۲۰ تریلیون دلار دارایی تحت مدیریت دارند که بخش عمده‌ای از آن در پروژه‌های زیرساختی و بازارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌شود. همچنین، در سال ۲۰۲۱، ۳۲ درصد از دارایی‌های شرکت‌های بیمه در بازارهای سهام و ۲۴ درصد در اوراق قرضه سرمایه‌گذاری شده بود.

شرکت‌های بیمه در سطح جهانی، به‌طور متوسط ۳۰ تا ۴۰ درصد از دارایی‌های خود را در پروژه‌های زیرساختی و توسعه اقتصادی سرمایه‌گذاری می‌کنند. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱، شرکت‌های بیمه در اروپا بیش از ۲۰۰ میلیارد یورو در پروژه‌های زیرساختی سرمایه‌گذاری کردند.

براساس گزارش‌ نهادهای وابسته به سازمان ملل، شرکت‌های بیمه می‌توانند تا ۸۰ درصد از هزینه‌های سرمایه‌ای پروژه‌های بزرگ را تأمین کنند. این امر به‌ویژه در پروژه‌های عمرانی و زیرساختی نظیر ساخت جاده‌ها و پل‌ها بسیار مهم است.

در سال ۲۰۲۳، رشد بازار بیمه در جهان حدود ۵ درصد پیش‌بینی شده است، که نشان‌دهنده افزایش نیاز به محصولات بیمه‌ای و خدمات مالی مرتبط است.

محدودیت‌های صنعت بیمه در ایران

در ایران، با وجود پتانسیل‌های بالای صنعت بیمه، این ظرفیت به خوبی بهره‌برداری نشده است. طبق گزارش‌ها، تنها حدود ۳ درصد از جمعیت ایران بیمه عمر دارند، در حالی که این رقم در کشورهای توسعه‌یافته به بیش از ۵۰ درصد می‌رسد. این کمبود آگاهی و فرهنگ بیمه‌ای، مانع از جذب سرمایه‌گذاران و مشتریان جدید می‌شود.

قوانین و مقررات موجود در صنعت بیمه ایران، مانع از رشد و توسعه این صنعت شده است. به‌عنوان مثال، محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و عدم تنوع در محصولات بیمه‌ای، باعث کاهش جذابیت این صنعت شده است.

تحریم‌های اقتصادی و نوسانات بازار، شرکت‌های بیمه در ایران را با چالش‌های جدی مواجه کرده و این امر باعث شده است که این شرکت‌ها نتوانند به‌طور مؤثری در پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری کنند.

تنوع محصولات بیمه‌ای در ایران بسیار پایین است. در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته، محصولات بیمه‌ای متنوعی مانند بیمه‌های خاص، بیمه‌های سرمایه‌گذاری و بیمه‌های سلامت ارائه می‌شود، در ایران بیشتر تمرکز بر بیمه‌های خودرو و عمر است.

راهکارهای تقویت بیمه

برای بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های صنعت بیمه در ایران، اتخاذ چند راهکار کلیدی ضروری است.

ایجاد برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی درباره اهمیت بیمه و نقش آن در مدیریت ریسک، می‌تواند به افزایش تقاضا برای محصولات بیمه‌ای کمک کند. استفاده از رسانه‌ها و فضای مجازی برای ارتقاء آگاهی عمومی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به نتایج مثبتی منجر شود.

بازنگری در قوانین و مقررات مرتبط با صنعت بیمه، به‌ویژه در زمینه سرمایه‌گذاری و تنوع محصولات، می‌تواند زمینه را برای جذب سرمایه‌گذاران جدید فراهم کند. ایجاد چارچوب‌های قانونی واضح و جذاب برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه در پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای ضروری است.

توسعه و تنوع محصولات بیمه‌ای می‌تواند به جذب مشتریان جدید کمک کند. ارائه بیمه‌های خاص نظیر بیمه سلامت، بیمه‌های مسئولیت، و بیمه‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند نیازهای متنوع مشتریان را برآورده کند.

افزایش شفافیت در فعالیت‌های شرکت‌های بیمه و تقویت نظارت‌های مالی می‌تواند اعتماد عمومی را افزایش دهد. همچنین، شفافیت در ارائه اطلاعات به مشتریان و سرمایه‌گذاران می‌تواند به بهبود عملکرد صنعت بیمه کمک کند.

استفاده از فناوری‌های نوین و دیجیتال‌سازی فرآیندهای بیمه می‌تواند به بهبود خدمات و کاهش هزینه‌ها کمک کند. ایجاد پلتفرم‌های آنلاین برای خرید بیمه و مدیریت ریسک، می‌تواند فرآیندهای سنتی را بهبود بخشد و به جذب نسل جدید مشتریان کمک کند.

چشم‌انداز توسعه صنعت بیمه در ایران

با اجرای راهکارهای مذکور، چشم‌انداز مثبتی پیش روی صنعت بیمه ایران خواهد بود. با بهبود فرهنگ بیمه و تنوع محصولات، سهم بازار بیمه از GDP کشور به‌طور قابل توجهی افزایش می یابد. در حال حاضر، این سهم در ایران حدود ۲.۳ درصد است، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته این رقم به ۷ تا ۱۰ درصد می‌رسد.

با ایجاد محیطی جذاب و امن برای سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه می‌توانند به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کمک کنند. این امر به تقویت زیرساخت‌های مالی و اقتصادی کشور منجر میشود.

با توجه به نیاز روزافزون به تامین مالی پروژه‌های زیربنایی و زیرساختی، صنعت بیمه به یکی از ارکان کلیدی در توسعه پایدار کشور تبدیل می شود. همچنین تعامل و همکاری بین دولت و شرکت‌های بیمه در تامین مالی پروژه‌های بزرگ، به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی منجر خواهد شد.