نقش فناوری در صنعت بیمه

دکتر سید محمد رضا حسینی علی آباد

بهره‌گیری از داده‌ های مربوط به مشتریان نقش مهمی در حفظ مشتریان فعلی و جذب مخاطبین جدید خواهد داشت. داده‌های مربوط به مشریان تبدیل می‌شوند به روند یا trend ها که در طول یک زمان مشخص (معمولاً در بلندمدت) می‌تواند رفتار مشتریان و مصرف‌کنندگان را بر روی نمودارهای تحلیلی بیان نماید که تحلیل رفتار مصرف کننده، امروز یکی از کلیدی‌ ترین شغل‌ها و حرفه‌ها در دنیاست.

تصور کنید اگر در یک قرعه‌کشی، فرد ۸۰ ساله‌ای برنده شود و جایزه آن قرعه کشی، اسکیت باشد! یا جایزه قرعه کشی بلیط کیش است اما فردی که برنده می‌شود خود ساکن کیش باشد! این موضوعات نشان می‌دهد که سازمان دارای شناخت کافی از افرادی که در قرعه‌کشی شرکت کرده‌اند نیست.

امروزه هوش مصنوعی این امکان را فراهم کرده که از طریق ابزارهای موجود بتوان تحلیل‌های تاثیرگذاری از روندها را بدست آورد و در آینده پژوهی یا همان Futures Studys بنگاه اقتصادی را یاری کند.

بهره گیری صنعت بیمه از این فناوری های روز نیز موضوعی حیاتی در بقا و گسترس این صنعت است که با ایجاد اینشورتک ها مطرح شده است. موضوع حائز اهمیت در اینشورتک این است که به منظور انجام فعالیت های جاری، فرایندها و روش های سنتی جای خود را به ابزار‌های جدید می دهند و بستری مهیا می شود تا مشتریان به آسانی بتوانند بیمه خود را رصد و حتی اقدام به خرید آن کنند.

امروزه صنعت بیمه در تلاش است با بهره‌گیری از فناوری روز دنیا  بتواند شکل مدرنی به خود بگیرد و خود را با تغییرات فناوری همراستا کرده و بستر خرید و رصد آنلاین انواع مختلفی از بیمه نامه ها  را فراهم آورد.

منبعی برای نوآوری

اینشورتک منبعی از نوآوری است که در حال تغییر صنعت بیمه می باشد. باید پذیرفت که در هزاره سوم، صنعت بیمه چاره‌ای به غیر از استفاده از فناوری‌های روز ندارد. تصور کنید که به جای رفتن به نمایندگی‌های بیمه، امکان خرید هر نوع بیمه‌ای، با بودجه و بازه زمانی خاصی که مدنظرتان است، فقط با یک یا دو کلیک مهیا شود. نرم افزار بیمه‌ای را تصور کنید که تمرکز آن بر کاربران است و بهترین پیشنهادها را به موقع به مخاطبین خود ارائه می دهد.

به عنوان مثال این نرم افزار به محض خرید بلیط قطار، بیمه مسافرتی مطلوبی را به صورت یک پیام پیشنهاد می‌دهد و یا هنگامی که آپارتمانی را خریداری می کنید، پیشنهاد بیمه آتش‌سوزی یا سرقت را می دهد و حتی مقایسه ای به صورت خودکار بین بیمه‌نامه‌های مختلف انجام می دهد و یا پیشنهادهای بیمه‌ای دیگر که با بودجه‌بندی و سبک ز ندگی فرد متقاضی کاملاً سازگار است را بیان می کند.

در ایران نیز برخی از شرکت‌ها در راستای همسو شدن با تغییرات و پیشرفت فناوری دنیا در صنعت بیمه، به سمت جذب فناوری حرکت کردند و با طراحی نرم افزارهایی امکان مقایسه و خرید آنلاین انواع بیمه نامه ها را فراهم آوردند. متقاضیان در این سامانه‌ها می‌توانند انواع رشته‌های بیمه‌ای را انتخاب کرده و استعلام قیمت بگیرند یا قیمت بیمه را در شرکت‌های محتلف بیمه مقایسه کرده و بهترین بیمه را خریداری کنند.

عواقب عقب ماندن از پیشرفت فناوری

اگر نتوان با فناوری روز دنیا حرکت کرد و با آن همگام شد، این خود یک چالش عظیم است زیرا که عقب ماندن از علم روز دنیا سبب نابودی و فنای صنعت مهم و اثرگذاری همانند صنعت بیمه خواهد شد.

به طور کلی صنعت بیمه یکی از کلان فعالیت هایی است که نقشی مستقیم و به سزایی در رشد اقتصادی کشورها ایفا می کند. رشد اقتصادی در هر جامعه ای ارتباط تنگانگی با ایجاد و بهبود زیر ساخت های اقتصادی و فضای کسب و کار آن جامعه دارد. تعیین اهداف اقتصادی مناسب و انتخاب استراتژی های مطلوب و تدوین سند اجرایی در راستای جاری سازی پروژه های راهبردی بخش مهمی از این فرایند است.

اما عامل دیگری که اهمیت به سزایی در دستیابی به رشد اقتصادی دارد، توسعه و تسهیل فضای کسب و کار می باشد که با ایجاد، حفظ و بهبود آن نقش مهمی در دستیابی به اهداف تعیین شده دارد.

تأمین منابع مالی برای واحدهای صنعتی و بنگاه های اقتصادی در راستای دستیابی به اهداف مهمی چون صادرات در سطح بین المللی، از طریق نظام اعتباری همواره به عنوان یکی از محوری ترین عوامل رشد و توسعه جوامع مختلف مطرح است؛ به طوری که حتی در کشورهای توسعه یافته نیز شاهد آن هستیم که فعالان حوزه اقتصاد بین المللی، محدودیت‌های تأمین مالی و دسترسی به بازارهای اعتباری را یکی از اصلی ترین موانع در فعالیت های اقتصادی و توسعه صنعت خود عنوان می کنند.

«بیمه» محصولی آسان، ارزان و در دسترس

دسترسی آسان و کم هزینه واحدهای صنعتی اعم از صنایع کوچک، متوسط و بزرگ به منابع مالی در هر کشوری به میزان توسعه یافتگی مالی و به طور خاص به توسعه یافتگی نظام تأمین مالی بستگی دارد.

بنابراین نظام تأمین مالی از طریق اثرگذاری بر سهولت دسترسی به عامل سرمایه به عنوان مهم‌ترین عامل محدود کننده رشد در کشورهای در حال توسعه می تواند بر رشد اقتصادی این کشورها بسیار اثرگذار باشد.

در این میان ریسک های شدید و خفیفی با درجه اهمیت های گوناگون بنگاه های اقتصادی و واحدهای صنعتی را تهدید می کند و این ریسک ها که در واقع همان مخاطرات و خطراتی هستند که صنایع را تهدید می‌کنند، از دو منظر عوامل خارجی و داخلی قابل بررسی هستند.

از منظر عوامل خارجی باید اذعان کرد که محدودیت ‌های بین المللی و همچنین شیوع کرونا که تقریباً ۳ سال اکثر صنایع را تحت شعاع قرارداد، از مهم ترین ریسک های اخیر بودند.

اما مهمترین چالش های پیش روی صنعت بیمه از منظر داخلی است. طی چند سال اخیر، الزامات و تکالیف قانونی مانند مالیات و عوارض‌های گوناگون به شرکت‌های بیمه ای تحمیل شد.

از سوی دیگر، رقابت‌های غیرحرفه‌ای میان شرکت های بیمه، سبب ایجاد ریسک‌های جدیدی شد که ورودی صنعت بیمه را تحت تاثیر قرار ‌داده و در مقابل، صنعت بیمه با ازدیاد خسارت‌ها، خسارت های معوق و افزایش هزینه‌ها روبه‌رو شده است؛ این موضوعات ضررهای سنگینی بر بدنه این صنعت وارد کرده است. در رقابت بین شرکت‌های بیمه، به ویژه مناقصات بیمه‌ای، صرفاً به کاهش نرخ و افزایش تعهدات توجه می‌شود و در این میان، برنده‌ی اصلی، بیمه‌گذارانِ هوشمند هستند که از رقابت و بازاری که ایجاد شده، نهایت بهره را می برند. بیمه‌گر ‌در پذیرش ریسک‌های بیمه‌ای باید بر دو مولفه «شدت ریسک» و «احتمال ریسک» توجه کند.

ریسک سنگین دو رشته پردرآمد

اخیراً در دو رشته بیمه‌ای «درمان» و «ثالث مالی اتومبیل» به دلیل افزایش تعرفه‌های خدمات درمان و دارو، و هم به دلیل قیمت لوازم یدکی خودروها و دستمزد تعمیرات، سبب افزایش شدت ریسک شده است.

این چالش، برنامه‌ریزی کارشناسانه بین‌رشته‌ای خاصی را می طلبد تا بتوان توازن مربوطه را برقرار نمود. همچنین ورود بدون برنامه کارگزاران آنلاین و استارت‌آپ‌ها و عدم شکل‌دهی مناسب به آن‌ها، این بازیگران جدید را نیز با دشواری‌هایی مواجه کرده است که اگر متولیان و مدیران صنعت بیمه کشور، هرچه زودتر در راستای بهبود و رفه چالش های ذکر شده اقدامی انجام ندهند، مشکلات و شکاف های بیشتری حاصل می شود.

اهمیت توسعه بخش‌های اصلی و زیربخش‌های مالی و پیرو آن توسعه تأمین مالی کشور در توسعه فضای صنعت و کسب و کارها به این دلیل است که بخش مالی کارامد در تجهیز منابع برای سرمایه گذاری، تشویق برای ورود و تجهیز سرمایه خارجی و همچنین بهینه‌سازی ساز و کار تخصیص منابع، نقشی اساسی ایفا می‌کند و یک نظام مالی توسعه یافته در جامعه‌ای با تأمین مالی مناسب، فرصت های مناسبی را برای رشد و توسعه اقتصادی ایجاد خواهد کرد و به این ترتیب مسیر بهبود فضای کسب و کار در یک کشور را هموارتر می نماید و شاخص های بین المللی مهمی همچون سهولت کسب و کار (DB) ارتقاء یافته و رتبه ایران را در سطح بین المللی بهبود خواهد داد که نتیجه های قابل پیش بینی آن افزایش امنیت اقتصادی و رفع دغدغه‌های سرمایه‌گذاران است.

این امر به ویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که در آن محدودیت منابع مالی و عدم دسترسی آسان و ارزان به منابع مالی به نوعی بزرگترین مانع توسعه بخش تولیدی می‌باشد بیشتر نمود پیدا می کند.

بیمه در جایگاه محصولی مکمل

در شرایط فعلی، تنها محصول و خدمت صنعت بیمه «فروش بیمه» است اما پیش‌بینی‌های آرمانی حاکی از آن است که در آینده‌ای نزدیک، بیمه به عنوان محصولی فرعی و مکمل عرضه خواهد شد! با اینکه این مسیر مملو از چالش های جدید و دشواری های سخت افزاری، نرم افزاری، اجتماعی و حتی فرهنگی است، لکن بهره مندی از دانش روز در راستای انقلاب صنعتی چهارم و مولفه های اصلی آن همانند اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، داده‌های ابری، سبب خواهد شد خدمات جدید بیمه‌ای از طریق اینشورتک‌‎ها و استارت آپ‌های نوین، پلتفرم‌های بزرگی را ایجاد کنند و در صورتی که فروشندگان تک محصول (صرفاً بیمه) راهبر کسب و کار خود نشوند و هر شرکت بیمه تبدیل به یک پلتفرم نوآور نگردد، محکوم به شکست خواهد بود.

آمارها حاکی از آن است که امروزه در کشورهای توسعه یافته بیش از ۵۰ درصد عملیات فروش بیمه از طریق فروش آنلاین انجام می‌شود و حتی فعالیت های شرکت هایی نظیر « بیمه تخصصی تمام دیجیتال» آغاز شده است.

چگونگی کارکرد آن ها در فضای اقتصادی- صنعتی و چگونه وارد شدن آن ها باید به صورت برنامه ای مدون و با هماهنگی سازمان‌های مربوطه صورت گیرد تا اثرات مثبت آن در صنعت و به تبع آن در اقتصاد کشور نمایان گردد.

در همین راستا پیشنهاد اولیه این است که که ورود این کارگزاران با رشته‌هایی از جمله «بیمه زندگی» و «بیمه‌های مورد نیاز صنایع» آغاز شود. همچنین پیشنهاد می شود فعالیت استارت‌آپ‌ها که محور اصلی آنان، عنصر خلاقیت و نوآوری است؛ حول محور خلق محصولات خدمات نوین بیمه‌ای با رویکرد فروش‌های بیمه‌های الکترونیکی و بیمه‌های خرد باشد.

*مولف و استاد دانشگاه