هشدارهای طلایی!
آیدا برخورداری
بازار طلا و سکه این روزها شاهد نوسانات شدیدی است؛ از یک سو، قیمت‌ها پس از اوج‌گیری‌های بی‌سابقه، مسیری نزولی را در پیش گرفته‌اند و از سوی دیگر، موج هشدارهای رسمی و کارشناسی درباره خرید هیجانی این دارایی‌ها بالا گرفته است.
این شرایط، سوالات جدی را برای سرمایه‌گذاران خرد و عموم مردم ایجاد کرده است: آیا تب طلا فروکش کرده و دوران سوددهی آن به پایان رسیده است؟ چرا مسئولان بعد از فروش های سنگین و در اوج قیمت ها در سال گذشته و فرود سنگین قیمت ها بر احتیاط در این بازار تاکید دارند؟
به گزارش عصر اقتصاد؛ بازارهای مالی در سراسر جهان و به تبع آن در ایران، همواره تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله شرایط اقتصادی کلان، تحولات سیاسی، نرخ ارز، و نوسانات بازارهای جهانی قرار دارند. در میان این بازارها، طلا به دلیل ماهیت خود به عنوان یک دارایی امن و پناهگاه سرمایه در دوران بی‌ثباتی، همواره مورد توجه ویژه‌ای بوده است. با این حال، همین ویژگی باعث می‌شود در زمان تغییر شرایط و کاهش ریسک‌های سیستماتیک، شاهد نوسانات قابل توجه و حتی ریزش قیمت‌ها در این بازار باشیم.
اتفاقی که به نظر می‌رسد این روزها بازار طلا و سکه در ایران و جهان در حال تجربه آن است. در کنار این نوسانات قیمتی، موج جدیدی از هشدارهای رسمی و کارشناسی درباره سرمایه‌گذاری در این بازار، به ویژه خرید هیجانی و بدون آگاهی، نیز نگرانی‌ها را افزایش داده است. این گزارش تلاش می‌کند با بررسی شرایط فعلی بازار طلا در ایران و جهان، دلایل هشدارهای اخیر و چشم‌انداز پیش رو، تصویری جامع از وضعیت این بازار ارائه دهد.
اونس جهانی: پایان یکه‌تازی؟
قیمت جهانی طلا در ماه‌های اخیر روندی صعودی را تجربه کرده و به رکوردهای بی‌سابقه‌ای دست یافته بود. این رشد عمدتاً ناشی از نگرانی‌های ژئوپلیتیکی، افزایش تورم در برخی اقتصادهای بزرگ و سیاست‌های انبساطی پولی بانک‌های مرکزی بود. با این حال، همانطور که در خبرهای اخیر مشاهده می‌شود، اونس جهانی طلا پس از رسیدن به اوج، وارد فاز اصلاح قیمت شده و شاهد افت قابل توجهی بوده است. بر اساس امارهای جهانی قیمت انس جهانی تنها در یک هفته اخیر بیش از ۱۲۵ دلار کاهش قیمت داشته و به حوالی ۳۳۰۰ دلار رسیده است. دلایل اصلی این کاهش قیمت از منظر تحلیلگران متعدد است:
اولین و شاید مهم‌ترین عامل، تقویت قابل توجه دلار آمریکا در برابر سایر ارزهاست. از آنجایی که قیمت طلا به دلار تعیین می‌شود، افزایش ارزش دلار باعث گران‌تر شدن طلا برای خریداران غیرآمریکایی شده و به تبع آن تقاضا کاهش می‌یابد.
دومین عامل، سیاست‌های پولی فدرال رزرو آمریکاست. با وجود گمانه‌زنی‌ها درباره کاهش نرخ بهره، اظهارات اخیر مقامات فدرال رزرو نشان می‌دهد که این کاهش به صورت تدریجی و با احتیاط صورت خواهد گرفت. نرخ بهره بالا، هزینه نگهداری دارایی بدون بازدهی مانند طلا را افزایش داده و جذابیت سرمایه‌گذاری در آن را کاهش می‌دهد.
عامل سوم، که روزنامه حریت ترکیه هم به آن اشاره دارد، کاهش نسبی تنش‌های ژئوپلیتیکی و سیاسی است. به ویژه اخباری که در مورد مذاکرات بین آمریکا و ایران مخابره شده، باعث کاهش نگرانی سرمایه‌گذاران شده و نیاز به دارایی‌های امن مانند طلا را کمتر کرده است. این موضوع فشار کاهشی بیشتری بر قیمت طلا وارد کرده است.
ریزش پس از اوج و تاثیر مذاکرات
اما در بازار داخلی طلا و سکه در ایران، علاوه بر تاثیرپذیری از نوسانات اونس جهانی، به شدت تحت تاثیر نرخ ارز و همچنین انتظارات تورمی و سیاسی در داخل کشور قرار گرفته است. در هفته‌ها و ماه‌های منتهی به عید نوروز ۱۴۰۴، شاهد اوج‌گیری بی‌سابقه قیمت‌ها در بازار طلا و سکه بودیم که قیمت هر دلار به بالای ۱۰۶ هزار تومان و قیمت سکه تمام به بالای ۱۰۰ میلیون تومان رسید.
بسیاری از مردم، با انگیزه حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر تورم و نوسانات ارزی، اقدام به خرید طلا و سکه کردند و حجم قابل توجهی از نقدینگی به این بازار سرازیر شد. این موضوع باعث شد قیمت‌ها از سطوح واقعی خود فاصله گرفته و حباب قابل توجهی در بازار سکه شکل گیرد.
قیمت جهانی طلا پس از رسیدن به رکوردهای تاریخی، تحت تاثیر تقویت دلار آمریکا و کاهش تنش‌های بین‌المللی، با ریزش بیش از ۱۲۰ دلاری شاهد افت قابل توجهی بوده است
بر اساس گزارش‌ها، پس از شروع مذاکرات هسته‌ای و اخبار مثبتی که از این گفت‌وگوها منتشر شد، شاهد ریزش چشمگیر قیمت‌ها در بازار ارز و به تبع آن در بازار طلا و سکه بودیم. بر اساس اعلام رسمی اتحادیه طلا و جواهر تهران، قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار به زیر ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و قیمت سکه امامی از کانال ۱۰۰ میلیون تومانی به حدود ۷۲ میلیون تومان در روز جمعه دیروزسقوط کرده است.
این ریزش، به خصوص برای کسانی که در قیمت‌های بالا و با هیجان اقدام به خرید کرده بودند، زیان قابل توجهی به همراه داشت. رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران نیز اشاره کرده است که بسیاری از مردم در زمان اوج قیمت‌ها خرید می‌کنند و با کاهش قیمت‌ها به سرعت اقدام به فروش هیجانی می‌نمایند که این رفتار بر نوسانات بازار تاثیر می‌گذارد.
هشدارهای پی‌درپی مسئولان و کارشناسان
همزمان با نوسانات اخیر و به خصوص رشد قارچ‌گونه پلتفرم‌ها و صفحات مجازی فروش طلا، موج گسترده‌ای از هشدارهای رسمی و کارشناسی خطاب به مردم آغاز شده است. این هشدارها از سوی نهادهای مختلفی از جمله قوه قضاییه، بانک مرکزی و اتحادیه طلا و جواهر صادر شده‌اند و بر لزوم احتیاط و آگاهی در هنگام خرید طلا تاکید دارند. پیشتر نیز بر کاهش ضریب نقدشوندگی صندوق های طلا مطالب متعددی منتشر شده بود.
معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه استان تهران با ارسال پیامک سراسری به شهروندان، نسبت به خرید طلای آنلاین هشدار داده و تاکید کرده است که قبل از خرید، از ثبت اطلاعات فروشنده در سامانه‌های نظارتی مانند اتحادیه طلافروشان و اینماد مطمئن شوند.
سخنگوی قوه قضاییه نیز پیشتر بر لزوم بررسی اهلیت و توانایی فرد طرف معامله پیش از انجام معامله تاکید کرده و هشدار داده بود که عدم توجه به این موضوع می‌تواند منجر به مالباخته شدن افراد شود. وی همچنین از اقدامات قضایی و همکاری دستگاه‌های مختلف برای شناسایی و مسدود کردن سایت‌های فروش غیرمجاز طلا خبر داده بود.
بانک مرکزی نیز در هشداری جداگانه درباره تراکنش‌های بانکی، اعلام کرده است که واریز یا دریافت وجه از حساب فردی غیر از طرف معامله در زمان انجام معاملات، مشمول مجازات‌های مقررات مبارزه با پولشویی است و عواقب حقوقی و ممنوعیت‌های بانکی را به همراه دارد. این هشدار به تعبیر بورس نیوز به طور غیرمستقیم به معاملات خارج از چارچوب رسمی و شناسایی هویت در بازار طلا و سایر بازارهای غیررسمی نیز ارتباط پیدا می‌کند.
اما دلایل این هشدارها را می‌توان در چند محور خلاصه کرد:
۱- جلوگیری از کلاهبرداری و سودجویی:بسیاری از پلتفرم‌ها و فروشندگان غیرمجاز ممکن است طلای تقلبی یا کم‌عیار عرضه کنند یا در نهایت از تحویل طلا به خریداران خودداری می کنند به خصوص که در زمان حاضرو برای حلوگیری از زیان بیشتر ممکن است موجی از ترس بازار طلا را فرا بگیرد.
مسئولان مختلف، از معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه گرفته تا رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، به طور مکرر نسبت به خرید هیجانی و آنلاین طلا، به‌خصوص از پلتفرم‌های نامعتبر هشدار می دهند که بیشتر شبیه نوش دارو بعد از مرگ سهراب است
۲- مقابله با پولشویی و شفافیت بازار: معاملات خارج از چارچوب رسمی و با استفاده از حساب‌های اشخاص ثالث، زمینه را برای فعالیت‌های پولشویی فراهم می‌کند لذا مسئولان به دنبال شفاف‌سازی معاملات در بازار طلا و جمع‌آوری اطلاعات دقیق‌تر از حجم و نوع معاملات هستند.
۳- حفظ منافع عمومی: هشدارهای مکرر با هدف جلوگیری از زیان دیدن مردم در اثر خرید هیجانی به ویژه از فروشندگان نامعتبر!
۴- کنترل نوسانات: خرید و فروش‌های هیجانی و بر اساس شایعات، باعث تشدید نوسانات بازار شده و پیش‌بینی‌پذیری را کاهش می‌دهد.
به گزارش عصر اقتصاد بر اساس شواهد موجود و اظهارات کارشناسان، به نظر می‌رسد که در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۳ و قبل از عید نوروز ۱۴۰۴، حجم قابل توجهی از مردم با توجه به روند صعودی قیمت‌ها و انتظارات تورمی، اقدام به خرید طلا و سکه کرده‌اند. این خریدهای هیجانی، به گفته رئیس اتحادیه طلا، در زمان اوج قیمت‌ها صورت گرفته و باعث تشدید حباب در بازار سکه نیز شده بود.
بنابراین، می‌توان گفت بخش قابل توجهی از مردم با ریزش‌های اخیر دچار زیانی مانند ریزش سنگین بورس در سال ۹۸ شده اند که این موضوع خود یکی از دلایل اصلی لزوم هشدارهای مسئولان درباره خرید هیجانی و بدون پشتوانه کارشناسی است.
چشم‌انداز بازار طلا چگونه است ؟
چشم‌انداز آینده بازار طلا در ایران تا حد زیادی به نتیجه مذاکرات هسته‌ای و همچنین تحولات اقتصاد جهانی و سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی بزرگ بستگی دارد. در صورت حصول توافق و کاهش پایدار تنش‌ها، احتمالاً شاهد ادامه روند نزولی یا تثبیت قیمت‌ها در سطوح پایین‌تر خواهیم بود. اما در صورت شکست مذاکرات یا بروز تنش‌های جدید، ممکن است بازار طلا دوباره شاهد نوسانات صعودی شود.
با این حال، آنچه مسلم است، ورود به این بازار بدون تحلیل و صرفاً بر اساس شنیده‌ها و هیجانات، می‌تواند ریسک قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد و چنانچه شاخص ترس در اینن بازار افزایش یابد ریزش ها سنگین تر و زیان عامه مردم بیشتر خواهد بود.
