اکرم رضائی‌نژاد
یکی از مهمترین اتفاقاتی که به دلیل تعطیلی مدارس پس از شیوع بیماری کرونا به وجود آمد گسترش آموزش از راه دور از طریق شبکههای مجازی بوده است. وزارت آموزش و پرورش به همین منظور نرمافزار شبکه شاد را طراحی و در اختیار مدیران، معلمان و دانشآموزان قرار داده است.
برنامه شاد که نسخههای مختلفی از آن برای سازگاری با انواع دستگاههای هوشمند راهاندازی شده است، برای برگزاری کلاسهای درسی به صورت مجازی است و هر روز تعداد کاربرانی که این نرمافزار را نصب میکنند، در حال افزایش است؛ اما این شبکه در کنار دارابودن ظرفیتهای فراوان هنوز نمی‌تواند به طور کامل پاسخگوی نیاز آموزشی فرهنگیان و دانشآموزان این مرز و بوم باشد.
هدف وزارت آموزش و پرورش از ارائه برنامه شاد یکپارچهسازی آموزشهای مجازی و فراهم کردن بستری امن برای دانشآموزان و معلمان است؛فضایی که دانشآموزان بتوانند در آن درس‌هایشان را بیاموزند و رفع اشکال کنند بدون این که نگرانی برای والدین در خصوص ناامن بودن فضای مجازی به وجود بیاید.
چندی پیش قاسم بصیری، رئیس اداره حراست آموزش و پرورش استان کرمان، درباره فضای امن شاد گفته بود: «اخیرا شاهد بودیم چالشها و مشکلاتی برای تعدادی از دانشآموزان در بستر پیام‌رسان‌های غیرایرانی به وجود آمد که موجب نگرانیهای والدین و اضطراب و ترس دانشآموزان شد، اما به یقین میتوان گفت، شبکه شاد، امنترین بستر آموزشی برای معلمان و دانشآموزان است که امکان هیچگونه سوءاستفاده و تهدیدی در آن وجود ندارد.»
اما به‌تازگی با انتشار نسخه جدید شاد گزینهای با نام ساخت کانال جدید فعال شده است و به این ترتیب، افراد عادی نیز میتوانند با ساخت کانالی همانند آنچه در پیام‌رسان‌های تلگرام و سروش وجود دارد، در این فضا برای دانشآموزان تولید محتوا کنند. از چندی پیش کانالهایی در این شبکه ایجاد شده است که واکنشهایی را برانگیخته و حتی از آنها به «ایجاد کانالهای غیراخلاقی و فسادبرانگیز در شبکه شاد» تعبیر شده است. وزیر آموزش و پرورش در واکنش به ایجاد این کانالها گفته است: «فساد که نبوده، به این تعبیر مطرح نکنید. افرادی برخی کانالهای سرگرمی را ایجاد کرده بودند که به محض شناسایی تعطیل شد؛ زیرا کارکرد اصلی شاد، آموزش است و روی شاد کار دیگری نمیکنیم.»
محسن حاجی‌میرزایی افزوده است: «متقاضیان بسیاری وجود دارند که میخواهند روی شاد کار اقتصادی کنند اما فعلا تنها کارکرد شاد را آموزشی میدانیم. تمام کسانی که روی شاد فعال هستند احراز هویت شدهاند و معلمان، مدیران و دانشآموزان هستند و از سالمترین محیطها برای کار و فعالیت آموزشی است.»
او اضافه کرده است: «همانطور که گفته شد ممکن است کسی که یک زمانی به صورت قراردادی با آموزش و پرورش فعالیت داشته به شاد دسترسی داشته و کانالی ایجاد کرده باشد که آن موارد شناسایی شده به سرعت حذف شدهاند و همه کسانی که در شاد هستند قابل اعتماد هستند و احراز هویت شدهاند.»
اما اظهارات وزیر آموزش و پرورش درباره ویژگی‌ها و امکانات امن شبکه شاد با آنچه در واقع رخ می‌دهند، سازگاری ندارد؛ چرا که برخلاف گفته‌های او، برای نصب نسخه جدید نرمافزار شاد نیازی به درج هیچگونه اطلاعات خاصی نیست و مانند سایر اپلیکیشنها تنها با وارد کردن شماره تلفن همراه، پیامک تایید را دریافت میکنید و پس از وارد کردن کد تایید در نرم‌افزا، وارد فضای شبکه شاد میشوید و سپس نام کاربری انتخابی وارد میکنید، بدون آنکه حتی لازم باشد اطلاعات هویتی صحیح خود را اعلام کنید چون در هرحال نرمافزار نصب شده و قابل استفاده است.
