گناه اصناف در باخت یلدا به بلک فرایدی!

مریم غدیرپور؛ روزنامه نگار

شب یلدا، به عنوان یکی از مهم‌ترین جشن‌های فرهنگی و باستانی ایران، سمبلی از پیوستگی خانواده و مناسبت‌های جمعی است.

در مقابل، بلک فرایدی، روز بعد از روز شکرگزاری در ایالات متحده، به یک پدیده جهانی تبدیل شده که به‌خاطر تخفیف‌ها و پیشنهادهای ویژه‌اش معروف است.

اما چرا بلک فرایدی در ایران رونق یافته اما شب یلدا که فرهنگی عمیق‌تر دارد، با چالش‌هایی در زمینه تبلیغات و تخفیف‌ها مواجه است؟ در این یادداشت، به مقایسه‌ای بین روش‌های فروش این دو رویداد می‌پردازیم و به بررسی علت رونق بلک فرایدی و چالش‌های شب یلدا خواهیم پرداخت.

روش فروش در شب یلدا

شب یلدا، به عنوان شب بلندترین شب سال، معمولاً با خرید میوه، آجیل، و سایر مایحتاج اجتماعی همراه است. در این شب، فروشندگان سنتی و مدرن هر دو به ارائه محصولات خود می‌پردازند. اما نکته‌ای که مشخص است این است که در بسیاری از موارد، نه تنها تخفیف‌های ویژه‌ای برای این شب ارائه نمی‌شود، بلکه قیمت‌ها نیز ممکن است به‌طور غیر معقولی افزایش یابد.

فروشندگان، به منظور بهره‌برداری از تقاضای بالا، گاهی با قیمت‌های بالاتری محصولات خود را ارائه می‌دهند و این موضوع باعث نارضایتی خریداران می‌شود. در حقیقت، شب یلدا به نوعی به فرصتی برای افزایش قیمت‌ها تبدیل شده که با روح این جشن در تضاد است.

روش فروش در بلک فرایدی

بلک فرایدی، برعکس، به‌خاطر تخفیف‌های فراوانی که در فروشگاه‌ها و به‌صورت آنلاین ارائه می‌شود، رونق ویژه‌ای پیدا کرده است. این روز به عنوان فرصتی برای خرید در آستانه‌ی کریسمس معرفی شده و فروشگاه‌ها با استفاده از تبلیغات گسترده، تخفیف‌های بسیار جذاب و پیشنهادات ویژه‌، مشتریان را به خرید ترغیب می‌کنند.

شرکت‌ها در این روز نه‌تنها برای فروش بالای محصولات خود تخفیف می‌دهند، بلکه از روش‌های مختلفی مانند تخفیف‌های ساعتی، بسته‌های ویژه، و هدایا نیز بهره می‌برند. نتیجه‌ی این تلاش‌ها، افزایش قابل توجه فروش در این روز و همچنین افزایش وفاداری مشتریان به برند است. به عنوان نمونه دیجی کالا امسال توانست با این ترفند فروش بیش از ۵.۱ هزار میلیارد تومان بفروشد.

اما سئوال اساسی این است که چرا بلک فرایدی در ایران رونق گرفت؟ برای این پاسخ می توان به چند عامل کلیدی اشاره داشت:

تبلیغات و بازاریابی قوی

فروشندگان به افزایش آگاهی مخاطبان و کاربرد راهکارهای بازاریابی خلاقانه پرداخته و تخفیف‌های جذاب را به مخاطبان معرفی کرده‌اند. این موضوع باعث شده که بلک فرایدی در ذهن خریداران ایرانی به یک روز خرید ویژه تبدیل شود.

تجربه خرید ایرانیان

با توجه به افزایش علاقه‌مندی مردم به تجربه خرید مدرن و توجه به برندهای جهانی، بلک فرایدی به یک فرصت برای خرید کالاهای با کیفیت و برندهای معتبر در ایران تبدیل شده است.

جامعه مدرن و جوان و حساسیتهای بی مورد در مورد جشن های ایرانی: نسل جوان در ایران به خرید آنلاین و استفاده از تکنولوژی علاقه‌مند است و بلک فرایدی به عنوان یک فرصت برای خرید آنلاین و استفاده از تخفیف‌ها در این بستر جذابیت دارد. اما این تمام ماجرا نیست زیرا اگر حساست های دهه ای قبل بر روی جشن های ایرانی نبود تا این اندازه جوانان تقلید پذیری محض نمی کردند و ای بسا با وام گیری از روش بلک فرایدی ، جشن یلدا رو به فرصتی برای فروش همراه با شادمانی می کردند.

چالش‌های شب یلدا

با این اوصاف می توان حدس زد که شب یلدا با چه چالش هایی مواجه است. در ادامه به مواردی از ان اشاره می کنیم:

عدم برنامه‌ریزی بازار: فروشندگان به دلیل عدم برنامه‌ریزی مناسب و توجه به فرهنگ و خواسته‌های مشتریان، تخفیف‌ها و تبلیغات را برای شب یلدا از دست می‌دهند.

در حالی که انتظار می‌رود برای یک جشن ملی و فرهنگی، فروشندگان باید همکاری بیشتری داشته باشند. این مهم نیز می تواند با هوشمندی از سوی اتاق اصناف پیگیری شود به شرط آن که همچنان اصناف و اتحادیه ها درگیر ماندن و رفتن روسای خود نباشند و در عین حال جرات و جسارت ایده های خلاقانه را داشته باشند و از سوی دیگر ذهن و آمال خود را تنها معطوف به برگزاری چند بازارچه سیار در بخش های مختلف تهران نکنند.

فرهنگ خرید: فرهنگ خرید مردم در شب یلدا بیشتر به انتخاب مناسب و غنی کردن مهمانی‌ها معطوف است تا استفاده از تخفیف‌ها. این موضوع باعث شده که فروشندگان تمایلی به ارائه تخفیف‌های ویژه برای این شب نداشته باشند.

رانت‌خواری و گران‌فروشی: متاسفانه، در شب یلدا، برخی فروشندگان با سوءاستفاده از افزایش تقاضا، قیمت‌ها را افزایش می‌دهند و این موضوع موجب نارضایتی خریداران و ایجاد حس ناعدالتی می‌شود.

در نهایت، مقایسه‌ی روش‌های فروش در شب یلدا و بلک فرایدی نشان می‌دهد که برای رونق یافتن یک رویداد فرهنگی همچون شب یلدا، نیاز به برنامه‌ریزی، همکاری بین فروشندگان و توجه به نیازهای فرهنگی وجود دارد. بلک فرایدی با روش‌های بازاریابی قوی و تخفیف‌های جذاب، ما را به این نتیجه می‌رساند که فروشندگان و اصناف می‌توانند با در نظر گرفتن نیازهای مشتریان و روح فرهنگی جامعه، فرصت‌های مناسب‌تری برای جشن‌ها و آیین‌های ملی خلق کنند. تار و پود فرهنگی ما با تجارب خرید مدرن پیوند خورده و بازاریابی نوین باید از این فرصت بهره‌برداری کرد.