اهمیت صرافی‌ها در بازار ارزهای دیجیتال

حمیدرضا هنرکار- نایب‌رئیس هیئت‌مدیره فینوپیا

از زمان معرفی بیت‌کوین در سال ۲۰۰۸، پلتفرم‌های معاملاتی یا همان صرافی‌های ارزهای دیجیتال سریعاً توسعه یافتند.

به گزارش فینوپیا، با این حال، این صرافی‌ها اغلب از چارچوب قانونی مشخصی استفاده نمی‌کنند و کاربرانی که می‌خواهند از خدمات آنها استفاده کنند، هنگام تعیین معیارهای موردنظر خود و انتخاب یک پلتفرم عملاً سردرگم می‌شوند.

به طور کلی، صرافی ارز دیجیتال پلتفرمی است که به کاربران اجازه می‌دهد تا ارزهای دیجیتال مختلف را با سایر ارزهای دیجیتال یا با ارزهای فیات دیگر دادوستد کنند.

از همان سال ۲۰۰۸، تقاضای خدمات چنین پلتفرم‌هایی به‌شدت رشد کرد و حجم معاملات مربوط به آنها سریعاً افزایش یافت. برای مثال می‌توان به حجم ۲۴ ساعته صرافی‌ بایننس، به‌عنوان بزرگ‌ترین صرافی‌ ارز دیجیتال فعلی، اشاره کرد که حدود ۱۴ میلیارد دلار است.

حجم معاملات صرافی‌های ارزهای دیجیتال در برخی از برهه‌های زمانی حتی از حجم بازارهای بورس داخلی کشورهایی مثل ایتالیا، فرانسه، هلند، بلژیک، ایرلند و پرتغال هم فراتر رفته‌ است.

این مسئله نشان می‌دهد که پلتفرم‌های مذکور از مراحل ابتدایی خود عبور کرده‌اند و آماده رشد بیشتر هستند. به طور کلی، برخی از صرافی‌های ارزهای دیجیتال از تفاوت بین قیمت خریدوفروش یک ارز دیجیتال به‌عنوان کمیسیون خدمات خود استفاده می‌کنند و برخی دیگر نیز مانند پلتفرم‌های عادی کارمزد مشخصی را به‌عنوان هزینه خدمات خود دریافت می‌نمایند.

در دسته اول که اکثر پلتفرم‌های ایرانی در آن قرار دارند، طرف معامله خود صرافی محسوب می‌شود و در دسته دوم، صرافی تنها واسطه‌ای بین خریدار و فروشند است.

بالطبع یکی از دلایل رشد صرافی‌های مذکور، نوسانات شدید ارزهای دیجیتال است. این نوسانات هرچند که در روندهای نزولی بسیار دردناک می‌شوند، توجه سرمایه‌گذاران را به سمت خود جذب کرده و اهرم‌های زیادی در بازار به وجود آورده‌اند.

نوسانات سریع قیمت روزانه ارزهای دیجیتال هم ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند و هم می‌تواند فرصت خوبی برای کسب درآمد توسط آنها باشد.

از طرفی، بازار و پلتفرم‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند و کاربران می‌توانند به‌صورت ۲۴ ساعته و در کل ۷ روز هفته در آن معامله کنند.

یکی از مهم‌ترین فواید پلتفرم‌های مذکور این است که برخلاف بازارهای سهام و کالاها، معاملات مربوط به آنها به‌صورت فیزیکی و در مکان خاصی انجام نمی‌شود.

علاوه بر این، تراکنش‌های ارزهای دیجیتال می‌توانند بین افراد گوناگون و در مکان‌های مختلفی از سراسر جهان انجام گردند.

در حال حاضر حتی خرید کالاها و خدمات با استفاده از ارزهای دیجیتال و به‌صورت آنلاین امکان‌پذیر شده است و کاربران برای انجام این کار نیازی به فاش کردن هویت شخصی خود ندارد.

در حالی که افراد در دنیای دیجیتال مدام نگران سرقت اطلاعاتی مانند شماره‌حساب خود هستند، صرافی‌های ارزهای دیجیتال توانسته‌اند حریم خصوصی کاربرانشان را تا حد زیادی حفظ کنند.

این پلتفرم‌ها برای شناسایی کاربران یا مشتریان خود، از معیارهای مشخصی برای احراز هویت استفاده می‌کنند تا هم ریسک مالی آنها را کاهش دهند و هم تا جای ممکن، هویت مربوط به مالکان کیف پول‌ها را ناشناس نگه دارند.

یکی از بزرگ‌ترین مزایای صرافی‌های ارزهای دیجیتال در این است که واسطه‌ها و مؤسسات مالی را درگیر معاملات نمی‌کنند و از این طریق، هزینه‌های معاملاتی کاربران را کاهش می‌دهند.

این ویژگی ممکن است علی‌الخصوص برای کاربرانی جذاب باشد که به‌خاطر فساد سیستم‌های سنتی، به آنها بی‌اعتماد هستند. با این حال، صرافی‌های ارزهای دیجیتال همچنان با چالش‌های قابل‌توجهی مواجه‌اند.

از آنجا که این پلتفرم‌ها برای انجام تراکنش‌ها به بلاک‌چین و اجماع اثبات سهام یا اثبات کار متکی هستند، قبل از گسترش زیرساخت‌های موردنیاز، تعداد و سرعت تراکنش‌های آنها نمی‌تواند با معاملات مربوط به ارزهای فیاتی مثل دلار رقابت کند.

علاوه بر این، ارزهای دیجیتال به‌عنوان یک فناوری نوپا، هنوز کاملاً رشد نکرده‌اند و ممکن است در معرض حملات هکرها قرار بگیرند.

برای مثال می‌توان به صرافی کریپتو دات‌کام (Crypto.com) اشاره کرد که کم‌تر از یک سال پیش، هکرها توانستند ۴,۸۳۶.۲۶ اتریوم، ۴۴۳.۹۳ بیت‌کوین و در حدود ۶۶,۲۰۰ دلار آمریکا را از حساب مشتریان آن برداشت کنند.

رفع این چالش‌ها، مستلزم به‌روزرسانی مداوم زیرساخت‌های امنیتی و استفاده از اقدامات امنیت سایبری پیشرفته‌ای است که فراتر از اقدامات مورداستفاده در بانکداری سنتی محسوب می‌شود.

شایان ذکر است که صرافی‌های ارزهای دیجیتال با چالش‌های قانونی خاصی هم دست‌وپنجه نرم می‌کنند. مقامات دولتی اکثر کشورها با سؤالات چالش‌برانگیزی درمورد ماهیت و مقررات ارزهای دیجیتال روبه‌رو هستند؛ زیرا برخی از بخش‌های این سیستم و ریسک‌های مرتبط با آنها تا حد زیادی ناشناخته هستند.

بسیاری از کشورها از اینکه نمی‌توانند تمام معاملات مربوط به صرافی‌های ارز دیجیتال را کنترل کنند، واهمه دارند.

بسیاری از بانک‌های مرکزی نیز از این می‌ترسند که پلتفرم‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال به محلی برای مبادلات مجرمان تبدیل شود.

آنچه که آنها به آن دقت نمی‌کنند، این است که مجرمان اقتصادی معمولاً تمام تلاششان را می‌کنند تا از پلتفرم‌های معاملاتی قانونی دور شوند و دارایی‌های دیجیتالی خود را از طریق صرافی‌هایی منتقل کنند که از سیاست‌های مربوط به احراز هویت استفاده نمی‌کنند.

مجرمان عمداً به دنبال صرافی‌هایی می‌گردند که می‌دانند با استفاده از آنها می‌توانند بدون هیچ مانعی جابه‌جایی‌های بین ارزهای فیات و دارایی‌های دیجیتالی خود را انجام دهند.

آنها زمانی که به ‌دنبال سرمایه‌گذاری یا اعمالی مثل پول‌شویی هستند، اغلب به دنبال صرافی‌هایی می‌گردند که در حوزه‌های قضایی پرخطر قرار دارند و نظارتی بر آنها نمی‌شود.

در نتیجه برخلاف تصور قانون‌گذاران، عدم تعیین قوانین مربوط به صرافی‌های ارزهای دیجیتال نه‌تنها مشکلی را رفع نمی‌کند، بلکه ممکن است مشکلات بیشتری هم ایجاد نماید.

به طور کلی، کاربران برای انتخاب صرافی ارز دیجیتال موردنظر خود ابتدا باید به عملکرد و مسائل امنیتی اهمیت بدهند.

امکان معامله اکثر ارزهای دیجیتال، داشتن نقدینگی لازم، استفاده از سیاست‌های مربوط به احراز هویت، سهولت استفاده و در دسترس بودن صرافی در کشوری که کاربران در آن مستقر هستند، از دیگر عوامل بسیار مهم هنگام انتخاب یک صرافی ارز دیجیتال است.