صورتحساب۳۰ هزارتومانی برای هیچ

محمد ارفع

با وجود آنکه رئیس جمهوری در آخرین جلسه هیات دولت از طرح جدید اعطای کارت اعتباری به پشتوانه سهام عدالت خبر داده است، طرح قبلی اعطای کارت اعتباری سهام عدالت که معادل ۵۰ درصد ارزش سهام را در بر می‌گرفت و از سوی دو بانک ملی و تجارت اجرایی شده بود، با شکست مواجه شده است و از این جالبتر اینکه بانک ملی برای کارت‌های اعتباری که عملا به دلیل مشکلات نرم افزاری و دیگر مسائل امکان بهره‌مندی از آن برای مشتریان برقرار نشد از متقاضیان پرداخت ۳۰ هزار تومان برای هیچ را مطالبه و به نوعی آنان را جریمه کرده است.

ماجرا از آن جا شروع شد که ۲۵ بهمن سال گذشته با اعلام معاون وزیر اقتصاد، دارندگان سهام عدالت ‌توانستند با مراجعه به اپلیکیشن دو بانک ملی و تجارت (ایوا و زمرد) به شکل الکترونیکی و بدون مراجعه حضوری به بانک معادل ۵۰ درصد ارزش این سهام را از سوی کارت اعتباری دریافت کنند. براساس پیش‌بینی های صورت گرفته زمان بازپرداخت این تسهیلات سه ساله بود و هیچگونه مدرک، ضامن یا وثیقه‌ای غیر از سهام عدالت نیاز نداشت.

در این راستا، مدیر عامل بانک ملی ۱۱ اسفند بعد از گذشت ۲۰ روز از اجرایی شدن این طرح به ایسنا اعلام کرد که ۷۰ هزار کارت اعتباری سهام عدالت صادر شده است.

پس از اعلام این خبر، انتقادات و واکنش‌های متقاضیان دریافت کارت اعتباری سهام عدالت مبنی بر اینکه موفق به دریافت کارت اعتباری نشده‌اند و با مشکلات اپلیکیشن‌های مربوط دست و پنجه نرم می‌کنند، شدت گرفت.

عده زیادی از متقاضیان دریافت کارت اعتباری سهام عدالت گفتند که با هر بار مراجعه به اپلیکیشن بانک ملی با خطا مواجه شده‌اند و نتوانسته‌اند اطلاعات خود را ثبت کنند.

متقاضیان دیگری نیز گفتند که در حین ثبت اطلاعات خود با خطای تایید وثیقه مواجه شده‌اند؛ در حالی که این کارت اعتباری طبق اعلام مسئولان نیازی به وثیقه و ضمانت ندارد.  به گفته برخی دیگر از متقاضیان اپلیکیشن ایوا هر بار به آنها اعلام می‌کند که شنبه برای ثبت نام مراجعه کنند و هر بار در این زمان موفق به ثبت اطلاعات و دریافت کارت اعتباری نمی‌شوند.

برخی دیگر از سهامداران عدالت نیز اعلام کرده‌اند که حضوری به بانک مراجعه کرده‌اند و موفق به دریافت کارت اعتباری نشده‌اند، درحالی که روش دریافت این کارت تنها غیر حضوری و از طریق اپلیکیشن‌های ایوا، بله و شصت بانک ملی و زمرد بانک تجارت امکان‌پذیر است.

در همان زمان بانک ملی درباره انتقادات و مشکلات ایجادشده برای مردم به منظور دریافت کارت اعتباری سهام عدالت توضیح داد که اپلیکیشن‌های مربوط به بانک چون ایوا یکسری مشکلات فنی و زیرساختی دارد که موجب شده است تا مقداری کُند عمل و خطاهایی اعلام کند اما همچنان بر روی ارتقا و بهبود این اپلیکیشن کار می‌شود به گونه‌ای که اپلیکیشن ایوا بروزرسانی شد تا آخرین تغییرات در آن اعمال شود که روند دریافت کارت اعتباری سهام عدالت تسهیل شود.

طبق اعلام این بانک از آنجا که در سراسر کشور حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کارگزاری سهام عدالت به بانک ملی مربوط می‌شود، با وجود مشکلات فنی در اپلیکیشن از جمعیت حدود ۴۸ میلیونی سهام عدالت همچنان عده‌ای در حال دریافت این کارت اعتباری هستند و با اینکه عده‌ای این کارت را دریافت نکرده‌اند، بر اساس آخرین آمار ۷۰ هزار نفر دریافت کرده‌اند و این ارقام نیز در حال افزایش است.

این در حالی است که برخی که موفق شدند که با هزاران مشکل کارت اعتباری ثبت کنند، نتوانستند از مبلغ موجود در آن کوچکترین بهره‌ای ببرند. مشکل اصلی از آن جا شروع شد که باید برای خرید تنها به سه فروشگاه وین‌مارکت، رفاه و افق کوروش فراهم شده بود؛ فروشگاه‌هایی که بیشتر به واسطه تهیه و توزیع ارزاق عمومی و روزمره شناسایی می‌شوند و عملا  به وسیله این کار‌ ها متقاضی نمی‌توانست کالای خانه تولید داخل خریداری کند مگر در معدود فروشگاه‌های رفاه که معمولا تنوع محصول چندانی ندارد.

با این همه، برای دریافت این تسهیلات و بهره‌گیری از آن به کرات برخی از متقاضیان به فروشگاه‌های زنجیره‌ای مراجعه کردند که با مشکلات دیگری مواجه شدند. یکی از مشکلات تخصیص نیافتن تمامی مبلغ برای خرید یکباره بود به صورتی که صندوق الکترونیکی فروشگاه رفاه تنها امکان برداشت ۵۰۰ هزار تومان در هر بار پرداخت را برای مشتری می‌توانست فراهم کند.

علاوه بر این، برای خرید باید متقاضیان تنها در ساعات کاری بورس مراجعه می کردند یعنی از ساعت ۸ تا ۱۵ که این مساله با وجود آنکه بسیاری از مشتریان کارمندند و در این ساعات باید بر سرکار خود باشند مشکل را دو چندان می‌کند.

همچنین در برخی از موارد دیده شده است که بانک ملی به دلیل مشکلات نرم‌افزاری و هماهنگ نبودن سازمان‌های متولی امکان پرداخت وجه تخصیص‌یافته در مدت اعتبار کارت اعتباری فراهم نمی‌کرد و مراجعه و تماس با پشتیبان نرم‌افزار نیز همیشه به بعد ارجاع داده می‌شد.

با این همه جالب‌ترین نکته این است که بانک ملی پس از پایان مهلت کارت اعتباری، به مشتری‌ای که به دلیل مشکلات بانکی و نرم‌افزاری بانک مذکور نتوانسته است، از خدمات استفاده کند در پیامکی اعلام کرده است که باید ۳۰ هزار تومان بدهی دریافت کارت اعتباری را پرداخت کند.

موارد بالا گوشه‌ای از مسائل طرح قبلی کارت اعتباری برای دارندگان سهام عدالت بود. حتی اگر از استقبال نکردن بانک‌های دیگر از طرح و شرایط بانک ملی و تجارت برای تغییر کارگزار سهام به کارگزاری‌های این دو بانک چشم‌پوشی کنیم، مشکلات برشمرده‌شده، اجرایی شدن اعلام رئیس‌جمهوری را مبنی بر اینکه دارندگان سهام عدالت می‌توانند ۷ یا ۱۴ میلیون تومان کارت اعتباری به صورت غیرحضوری دریافت کنند، در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.

البته باز هم بانک ملی در واکنش به این صحبت های رئیس جمهوری ابراز آمادگی کرده است که این کارت اعتباری را صادر و بستر لازم را برای بهره‌گیری از این کارت اعتباری برای مشتریان فراهم کند.

روابط عمومی بانک ملی ایران در این باره اعلام کرده است: «این بانک به عنوان یکی از بانک‌های پیشرو در صدور کارت‌های اعتباری، همواره در کنار مردم و برای کمک به بهبود معیشت آنها گام برداشته و اکنون روند ثبت درخواست کارت اعتباری مبتنی بر سهام عدالت با قوت در جریان است.

متقاضیان این تسهیلات می توانند با مراجعه به «نشان بانک» در اپلیکیشن‌های ایوا، بله و شصت بانک ملی ایران، عملیات احراز هویت و ثبت تقاضای کارت اعتباری سهام عدالت را انجام دهند.

متقاضیان این خدمت در هیچ کدام از مراحل درخواست تسهیلات مربوطه به مراجعه حضوری به واحدهای بانک نیازی نخواهند داشت.»

البته محمد شریعتمداری وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز تلاش کرد تا این دستاورد پر مشکل را به ابتکار عمل این وزارتخانه نسبت دهد. او در صفحه توئیترش نوشت: «به ابتکار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و برای نخستین بار تأمین مالی خرد مبتنی بر زنجیره تولید از طریق صدور کارت اعتباری خرید با هدف افزایش قدرت خرید مردم و با توثیق سهام عدالت یا یارانه، بدون نیاز به مراجعه به بانک‌ها آغاز شد.»