بوی سیر همدان، از دهان دلالان می‌آید
سیر همدان، یکی از اصلی‌ترین محصولات کشاورزی که با طعم و عطر خاص خود شهرتی جهانی یافته است. این استان بیش از ۷۰ درصد سیر خشک کشور را تأمین می‌کند. نیازمند توجه بیشتر مسئولان استان در حوزه صادرات، نگهداری، بسته‌بندی و صنایع تبدیلی است درحالی‌که در این بخش‌ها با نواقصی مواجه هستیم. امکاناتی چون سردخانه یا انبار فنی برای نگهداری هر چه‌بهتر این محصول لازم است تا کشاورز کمترین ضایعات و ضرر را متحمل شود.
محمد شهرام پرورش، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی همدان در این رابطه اظهار داشت: برای ایجاد و راه‌اندازی کارگاه بسته‌بندی و سردخانه سیر در حال پیگیری هستیم ضمن اینکه نگهداری و بسته‌بندی سیر مهم‌تر از صنایع تبدیلی آن است.
هوشنگ کرمی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بهار نیز در همین رابطه با تأکید بر اینکه کشت و برداشت سیر در شهرستان بهار باعث اشتغال‌زایی فصلی و ایجاد اشتغال برای افراد جویای کار می‌شود، عنوان کرد: نبود انبارهای فنی مناسب و کارگاه‌های فرآوری صنعتی و بسته‌بندی مشکلات سیر کاران منطقه است و محصولات منطقه جهت فرآوری به استان‌های دیگر حمل می‌شود.
کشاورز می‌کارد، دلال برداشت می‌کند
واسطه‌ها و دلالان بیشترین سود را از این محصول دارند. کشت سیر به روش سنتی انجام می‌شود و همین امر ردپای دلالان را پررنگ‌تر می‌سازد زیرا کشاورز نمی‌تواند مستقیماً اقدام به فروش کند. رواج پدیده دلالی و وجود واسطه‌های فراوان درروند تولید و البته در مقیاس بیشتر درزمینه فروش محصولات کشاورزی، مدت‌های طولانی است که موجب نابسامانی بازار محصولات کشاورزی و یکه‌تازی دلالان در جذب سودهای کلان در این شرایط شده است.
در حالی که کشاورز به دلیل نبود شرایط نگهداری و جلوگیری از خشکی سیر و همچنین آماده کردن زمین برای کشت شالی، مجبور به فروش ناعادلانه محصول خود است، دلال سیر خریداری‌شده را نگه‌داشته و در زمان‌های مناسب باقیمت بالایی به بازار استان و دیگر استان‌های کشور عرضه می‌کند و همین امر موجبات نارضایتی کشاورزان را فراهم می‌کند.
نابودی ۳ هزار تن سیر ایرانی با افزایش قاچاق سیرهای چینی
این در حالی است که واردات سیر چینی نیز بر این آشفتگی دامن زده است. در سال ۹۶ خبری مبنی بر نابودی ۳ هزار تن سیر ایرانی با افزایش قاچاق سیرهای چینی منتشر شد. علیرضا قادری، رئیس صنف سیرکاران کشور در این رابطه اظهار داشت: متأسفانه واردات قاچاق سیر چینی از شهرهای چابهار، بوشهر و گناوه به داخل کشور صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه واردات سیر به کشور به‌طور رسمی ممنوع است، تصریح کرد: سال‌های گذشته عمده سیر در استان همدان کشت می‌شد، اما ۶-۵ استان دیگر نیز اقدام به کشت سیر کردند، تا جایی که ۳ هزار تن سیر در سردخانه‌های کرج و تهران انبارشده و این نگرانی وجود دارد که به دلیل عرضه فراوان سیر قاچاق چینی، این سیرها روی دستمان بماند.
وی عنوان کرد، که ورود سیرهای قاچاق چینی علاوه بر اینکه به تولید داخلی ضربه می‌زند، ازلحاظ سلامت غذایی و بهداشتی نیز دچار مشکل است؛ چراکه این سیرها با فاضلاب انسانی آبیاری شده و دارای باقیمانده سموم است.
ایجاد پایانه‌های صادراتی در همدان
در گزارشی به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، بیشترین صادرات سیر به کشور روسیه صورت گرفته است که سهمی در حدود ۸۵ درصد از صادرات این محصول را دارد. صادرات با سهم بالا محدود به یک کشور، ریسک صادرات را افزایش می‌دهد. جهت تنوع بیشتر صادرات می‌توان از ابزارهای مختلف مانند یارانه صادراتی، اخذ تعرفه‌های ترجیحی و یا یارانه حمل‌ونقل برای صادرات به کشورهای هدف موردنظر استفاده کرد. در همین راستا می‌توان به ایجاد پایانه‌های صادراتی در همدان اشاره کرد.
با توجه به اینکه همدان قطب تولید این محصول است، ایجاد این پایانه‌ها منجر به کاهش زمان صادرات و تسریع در این امر می‌شود که نقش مهمی در کاهش هزینه‌های مبادله، افزایش رقابت‌پذیری و بهره‌وری در بازارهای بین‌المللی خواهد داشت.
با توجه به اینکه صادرات این محصول با سهم بالایی به یک کشور صورت می‌گیرد؛ با ایجاد توافقات تجاری به سایر کشورها می‌توان صادرات سیر را به سایر کشورها تنوع بخشید و ریسک صادرات را کاهش داد.
همچنین لازم است که ازنظر اعتباری ایران و شرکای تجاری در گروه کشورهای پر ریسک ارزیابی شوند بنابراین ضرورت دارد ریسک تجارت بخصوص در محصولات کشاورزی که ریسک بیشتری دارند به شکل مطلوبی پوشش داده شود و مدیریت ریسک به شکل بیمه و سایر ابزارهای مالی صورت پذیرد. گسترش زیرساخت‌های حمل‌ونقل نیز می‌تواند منجر به افزایش حجم و برد صادرات سیر شود. درواقع محدودیت خدمات حمل‌ونقل محصولات کشاورزی نیاز به استفاده از شرکت‌های بین‌المللی را افزایش داده است. با انعقاد توافق‌نامه اتحادیه حمل‌ونقل، آموزش رانندگان نیز با حساسیت بیشتری صورت می‌گیرد. همچنین نبود هواپیماهای باری (کارگو) از مواردی است که صادرات محصولات کشاورزی را به کشورهای پیرامونی محدود ساخته است.
درآمد ۴۰ میلیاردی کشور از فروش سیر
سال گذشته، مدیر جهاد کشاورزی تویسرکان از برداشت ۴ هزار و ۲۵۶ تن سیر توسط کشاورزان در این شهرستان خبر داد. اکبری میزان اراضی زیر کشت محصول سیر در تویسرکان را ۲۶۶ هکتار دانست و اظهار کرد: ۴ هزار و ۲۵۶ تن سیر توسط کشاورزان سیرکار تویسرکان در سال زراعی ۹۶ ـ ۹۵ برداشت‌شده است.
وی خاطرنشان کرد: تویسرکان ۸.۴ درصد از سیر استان همدان را تولید می‌کند و بر همین اساس این شهرستان درزمینهٔ تولید محصول سیر جایگاه سوم استانی را به خود اختصاص داده است. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تویسرکان با اشاره به اینکه سال ۹۵ کل تولید سیر در تویسرکان ۳ هزار و ۹۰ تن بوده است، میزان سیر صادرشده از شهرستان را به سایر نقاط کشور را ۲ هزار و ۱۰۰ تن اعلام کرد.
در بحث فروش و صادرات سیر، طبق آمار منتشرشده توسط گمرک در ۵ ماهه نخست سال ۱۳۹۶، قریب به یک هزار و ۲۷۱ تن سیر، از کشور صادرشده است.
سیر تویسرکان به کشورهای خارجی صادر می‌شود
در سال جاری، جهت افزایش تولید و بازار فروش سیر، زمینه لازم صادرات سیر به خارج از کشور مهیا شد. حبیب مومیوند، فرماندار تویسرکان در این رابطه اظهار داشت: شهرستان تویسرکان در سال ۹۶ درمجموع شاهد کشت ۲۶۰ هکتار سیر بود اما این مقدار امسال با رشد شش برابری به یک هزار و ۵۰۰ هکتار رسید.
مومیوند اظهار داشت: سیرکاران تویسرکانی پارسال از منافع مالی و درآمدزایی بالایی بهره‌مند شدند اما تولید بالای این محصول در امسال نگرانی‌هایی را برای پیدا کردن بازار فروش ایجاد کرده بود.
مومیوند بابیان اینکه امسال میزان تولید سیر شهرستان تویسرکان بیش از ۲۲ هزار و ۵۰۰ تن است تأکید کرد: پس از پیگیری‌های مستمر و مکاتبه با استاندار همدان، استاندار دستور تشکیل تعاونی سیر کاران تویسرکانی با مشارکت حداقل ۴۰ نفر از فعالان این بخش را داد.
وی خاطرنشان کرد: مقررشده که با تشکیل تعاونی سیرکاران، برای هر یک از اعضای تعاونی کارت بازرگانی صادر شود تا آن‌ها بتوانند از مبادی رسمی و قانونی نسبت به صادرات محصول خود به کشورهای عراق، کویت و امارات اقدام کنند.
مومیوند تأکید کرد: همچنین تولید فرآورده‌های جنبی مانند پودر سیر، ترشی سیر و مواردی ازاین‌دست نیز می‌تواند به درآمدزایی بیشتر تویسرکان از این محصول کمک کند.
فرماندار تویسرکان از فعالیت ۲۰ درصد واحدهای کشت گلخانه‌ای استان همدان در شهرستان تویسرکان خبر داد و اظهار داشت: حدود دوسوم از این واحدهای کشت گلخانه‌ای در سال‌های ۹۵ و ۹۶ در شهرستان تویسرکان ایجادشده‌اند.
وی یادآور شد: شهرستان تویسرکان از بیش از ۱۴ هزار هکتار بهره‌بردار در حوزه کشاورزی برخوردار است و به دلیل کاهش منابع آب زیرزمینی نیاز است که به سمت توسعه کشت‌های گلخانه‌ای و کم‌آب بر حرکت کنیم.
