شانس اشتغال فارغ التحصیلان کدام رشته‌های دانشگاهی بیشتر است؟

مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، شانس اشتغال فارغ التحصیلان رشته‌های تحصیلی مختلف را بررسی کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز، بر اساس آخرین آمار اعلام‌شده از سوی مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، شانس اشتغال فارغ التحصیلان رشته‌های علوم پزشکی حدود ۶۳ درصد، رشته‌های علوم انسانی ۴۵ درصد و دانش‌آموختگان رشته‌های فنی و مهندسی حدود ۴۱ درصد است و رشته‌های هنر، علوم پایه و کشاورزی کمترین تقاضا برای بازار کار در ایران را دارند.

بدون شک منابع انسانی یکی از مهمترین عوامل در تحول و توسعه جوامع بشری محسوب می‌شود. هر اندازه توانمندسازی نیروی انسانی در طول دوران تحصیل افزایش یابد، اشتغال و اثربخشی مؤثر نیروی کار نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت.

بر همین اساس مباحث مربوط به کیفیت و توانمندی نیروی انسانی همواره از مهمترین دغدغه‌های فکری افراد جامعه و دولت‌های آن‌ها بوده است.

در حال حاضر و با توجه به فضای کسب و کار، تحولات آموزش عالی و رشد و توسعه کمی مؤسسات دانشگاهی در چند دهه اخیر شاهد وجود چالش‌های متعددی در زمینه اشتغال نیروی کار دانش آموخته هستیم.

از یک سو نرخ بالای بیکاری در سال‌های اخیر، افزایش نیرو‌های دانشگاهی بیکار را در برداشته و از سوی دیگر معضلات اجتماعی و اقتصادی دیگری را نیز برای جامعه به دنبال داشته است.

خط مشی‌ها و رویکرد‌های حاکم بر نظام آموزش عالی کشور و ضرورت توجه بیشتر مسلما به نیاز‌های بازار کار و توانمندی‌های شغلی دانش آموختگان نقش مهمی در این موضوع خواهد داشت.

سهم فارغ التحصیلان دانشگاهی از جمعیت بیکار جامعه

اخیرا نیز محمود کریمی بیرانوند، معاون اشتغال وزیر کار از وجود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بیکار در کشور بر اساس اعلام مرکز آمار ایران خبر داده و گفت: ۴۰ درصد از این تعداد جمعیت بیکار را جوانان و فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند.

بر همین اساس پایش وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان یکی از مهمترین نیاز‌هایی است که در برنامه‌ریزی‌های علمی، اقتصادی، اجتماعی و توسعه پایدار کشور حائز اهمیت است و به جرات می‌توان گفت برنامه‌های آتی بدون توجه به نیاز‌های اقتصادی و تقاضا‌های اجتماعی نمی‌تواند بهره‌وری مناسبی در کشور ایجاد کند.

بر همین اساس دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور، به عنوان متولیان اصلی آموزش عالی از سال ۱۳۹۷ در طرح پایش اشتغال دانش آموختگان فعال شده‌اند تا بتوانند با جمع آوری اطلاعات، تصمیم‌گیری‌های درستی انجام دهند و براساس آن هم اطلاعات مفید و سودمندی از بازار کسب‌وکار به دست آورند و هم اینکه علاوه بر بهبود برنامه‌ها، با مشاوره‌های شغلی، دانشجویان را به سوی بازار کار مناسب هدایت کنند.

قبل از اینکه وضعیت رشته‌های دارای بیشترین بازار کار را بررسی کنیم ابتدا باید آماری از رشته‌ها و میزان تقاضا برای ورود به این رشته‌ها را بررسی کنیم. پیش از انقلاب ۸۰ درصد جمعیت دانشجویی در تهران و ۲۰ درصد کل کشور بوده است. در حالی که امروزه ۲۰ درصد جمعیت دانشجویی در تهران و ۸۰ درصد در کل کشور است.

در حال حاضر رشد جمعیت دانشجویی در آموزش عالی نسبت به دهه پایانی عمر رژیم گذشته ۵۰ برابر شده و سهم زنان در این رشد چشمگیر آموزش عالی ۵۶ برابر است. به نحوی که جمعیت زنان دانشجو پیش از انقلاب ۱۹ هزار نفر بوده و امروز این رقم به یک میلیون و ۶۲ هزار نفر رسیده است.

در آموزش عالی در مجموع، بیش از ۵ هزار رشته تحصیلی و ۸ هزار رشته-مقطع داریم و تنوع بیشتر در رشته‌های مهارتی است. در این میان دانشگاه علمی کاربردی یکی از پُر رشته‌ترین دانشگاه‌ها است، همچنین دانشگاه آزاد به دلیل جامع بودن، رشته‌های زیادی دارد.

کم‌ترین تنوع مربوط به دانشگاه فرهنگیان است و به این دلیل است که رشته‌های دانشگاه فرهنگیان تابعی از آموزش و پرورش و کتاب‌های درسی آموزش و پرورش هستند

بر اساس آمار اخیر مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در خصوص آمار دانشجویان در مقاطع مختلف، کمترین آمار دانشجو، مربوط به مقطع دکتری حرفه‌ای (سه درصد) است.

پس از آن، مقاطع دکتری تخصصی پنج درصد، کاردانی ۱۳ درصد و کارشناسی ارشد ۱۶ درصد دانشجو دارند. همچنین بر اساس آمار ۱۳۹۹-۱۴۰۰ نسبت مردان به زنان در آموزش عالی، حدود ۵۱ درصد به ۴۹ درصد است و سهم زنان سالانه حدود یک درصد رشد داشته است.

در زمینه سهم زیر گروه‌های مختلف از کل آموزش عالی نیز سهم علوم انسانی ۲۸ درصد، فنی مهندسی ۲۴ درصد، علوم پزشکی ۸ درصد، علوم پایه ۶ درصد، هنر ۷ درصد و کشاورزی و دامپزشکی ۴ درصد است؛ بنابراین بیشترین سهم آموزش عالی مربوط به دانشجویان علوم انسانی است که یک دلیل آن تنوع رشته‌ای علوم انسانی است و دلیل دیگر این است که راه‌اندازی رشته‌های علوم انسانی در دانشگاه‌های مختلف، نسبت به سایر رشته‌ها نیاز به زیرساخت‌های کمتری دارد.

مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به عنوان تنها مرجع علمی که اشتغال دانش‌آموختگان را پایش و رصد می‌کند، اخیرا اعلام کرد؛ به طور میانگین در یکسال ۷۰۰ هزار دانشجوی فارغ‌التحصیل داریم و در حال حاضر میزان اشتغال فارغ التحصیلان در مقطع دکتری ۶۷ درصد و میزان اشتغال کارشناسی ارشد ۵۷ درصد است.

با این حساب در حال حاضر فارغ‌التحصیلان در مقطع دکتری ۶۷ درصد، کارشناسی ارشد ۵۷ درصد است و کاردانی که باید بیشترین میزان اشتغال را داشته باشد، کمترین سهم اشتغال را دارد و این آمار حدود ۳۳ درصد است.

به طور کلی حوزه علوم پزشکی با حدود ۶۳ درصد شانس بیشترین اشتغال را در بین حوزه‌های مختلف دارد. بعد از آن نیز بیشترین شانس اشتغال برای رشته‌های علوم انسانی با ۴۵ درصد، فنی و مهندسی با ۴۱ درصد و در نهایت کشاورزی، علوم پایه و هنر است.

اشتغال دانش آموختگان در برخی رشته‌های منتخب بـه تفکیک مقطع تحصیلی

بر اساس نتایج طرح پایش بیشترین میزان اشتغال مربوط به رشته‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی و علوم پایه و بیشترین میزان بیکاری مربوط به رشته‌های هنر است.

همچنین رشته‌هایی مانند مهندسی کامپیوتر، برق و حسابداری در مقطع کارشناسی، مهندسی مکانیک، حسابداری و مهندسی برق در مقطع کارشناسی ارشد و مهندسی عمران، کامپیوتر و مواد در مقطع دکتری بالاترین میزان اشتغال را به خود اختصاص داده‌اند.

بیشترین درصد اشتغال به ترتیب مربوط به مناطق یک و نه و چهار و…اسـت. بیشـترین درصد اشـتغال مربوط به منطقه یک و دانشگاه‌های تهران و البرز است. یکی از مناطقی که رشد قابل ملاحظه‌ای را بر اساس میزان اشتغال در سال‌های اخیر و بر اساس آمار بیکاری مرکز آمار داشته اسـت، منطقه پنج است.

بر اساس اطلاعات دانشگاه‌ها، اشتغال دانشگاه‌های منطقه پنج دانشگاه‌های ایلام، کردستان، کرمانشاه و لرستان رشد قابل ملاحظه‌ای داشتند که بررسی علل و عوامل افزایش اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاه‌های این منطقه می‌تواند برای دیگر دانشگاه‌های کشور مفید و قابل الگوبرداری باشد.

منبع: ایسنا