طراحی مبحث «بازار آزاد» توسط مسلمانان، ۱۰۰۰ سال قبل از آدام اسمیت

نخستین همایش بانکداری اسلامی در بانک صادرات ایران با حضور آیت‌اله سیدمصطفی محقق‌داماد و حسین میثمی، دبیر شورای فقهی بانک مرکزی برگزار شد.

عصراقتصاد: به گزارش روابط‌عمومی بانک صادرات ایران، در این نشست آیت‌اله سیدمصطفی محقق داماد با بیان اینکه بانک صادرات ایران به عنوان یک بانک خدمت‌گزار مردم از دهه‌های قبل، در شهرهای بزرگ و همچنین دورافتاده‌ترین نقاط روستایی کشور، خدمات بزرگی به مردم کرده است، به نقش و اهمیت بانکداری اسلامی در جهان و دلایل افزایش سرعت بانکداری اسلامی و استفاده از ظرفیت‌های فقهی شریعت اسلامی در رونق این صنعت در کشورهای اسلامی و غیراسلامی پرداخت.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم با بیان اینکه بر اساس تألیفات و آثار خاورشناسان منصف، از جمله عوامل عمده پیشرفت اسلام، طرح اقتصاد اسلامی بوده است، افزود: تئوری‌های اقتصادی ملت مسلمان، تجارت و بازرگانی و برخورد مطلوب آنها با دنیا، موجب جذب و جاذبه اسلامی شده است.

محقق داماد اظهار کرد: مسلمانان ۱۰۰۰ سال قبل از آدام اسمیت بازار آزاد را مطرح کردند و عرضه و تقاضا در بازار یک واقعیت است. مهمترین مشکل در بازرگانی دوران پیامبر اسلام (ص) مسأله ربا بود.

او افزود: جاذبه قوانین اقتصادی و مالی از عوامل پیشرفت مسلمانان بوده و می‌توانیم بدون ربا کشور را آباد کنیم و از بانکداران انتظار داریم که با هوشمندی خود، در مقابل رباخواران حرفه‌ای و ظلم به مردم بایستند.

وی با اشاره به ماهیت حقوقی پول نیز گفت: اگر حقیقت و ماهیت حقوقی پول روشن شود، بسیاری از مباحث از جمله ربا و ضمانت دگرگون خواهد شد.

دبیر شورای فقهی بانک مرکزی: بانک صادرات ایران، نماد تحول‌آفرینی در حوزه چک

حسین میثمی نیز در این همایش با اشاره به اینکه بانک صادرات ایران، بانک خوب و اثرگذار در نظام بانکی کشور است، فعالیت‌ها و پیشرفت‌های این بانک در حوزه چک را مورد توجه قرار داد و گفت: از آذرماه ۱۴۰۰ تاکنون برای نظارت شرعی در بانک صادرات ایران تلاش‌های مناسبی صورت گرفته و تحولات در مسیر مطلوبی قرار گرفته است.

دبیر شورای فقهی بانک مرکزی با تاکید بر اینکه نظام بانکی ظرفیت دارد که مباحث شرعی در بانکداری را دنبال کند، تصویب و ابلاغ قانون بانک مرکزی از سال ۱۴۰۲ را عامل مهم و تحول بنیادی در زمینه پیشرفت بانکداری اسلامی عنوان کرد و انتظار از بانک‌ها را اجرای کامل این قانون برشمرد.

وی با بیان اینکه بانکداری اسلامی قرائت رسمی از قانون جدید بوده و لازم‎الرعایه و لازم‌الاجرا است، گفت: مسئولیت اجرای بانکداری اسلامی بر عهده بانک مرکزی است.

میثمی جلوگیری از صوری‌سازی عقود و رفع موانع موجود و تکمیل و به‌روزرسانی بانکداری اسلامی را از جمله اهداف مهم این قانون برشمرد و تاکید کرد: طرح‌هایی که در بانک‌ها اجرا می‌شوند، باید قرارداد داشته باشند و حق مشتری رعایت شود.

وی با تاکید بر اینکه مسیر اجرای بانکداری اسلامی یک مسیر تدریجی است، فتوای معیار و ملاک عمل در بحث فقهی قانون جدید بانک مرکزی را مقام معظم رهبری عنوان کرد.

نزدیک کردن بانکداری متعارف به بانکداری اسلامی، مهمترین دغدغه روز نظام بانکی کشور

در ادامه نخستین همایش بانکداری اسلامی، مدیرعامل بانک صادرات ایران از افزایش منابع سپرده‌ای این بانک به ۸۰۵ هزار میلیارد رالر خبر داد و گفت: نزدیک کردن بانکداری متعارف به بانکداری اسلامی از مهمترین دغدغه‌های امروز است.

محسن سیفی، ضمن ارائه گزارشی از روند پیشرفت شاخص‌های عملکردی بانک در یک سال گذشته، به ارزیابی روند عملیاتی شدن بانکداری اسلامی در کشور اشاره کرد و رفع دغدغه‌های فقهی و اسلامی را مهمترین نگاه به مسأله بانکداری متعارف عنوان کرد و نقش آموزش بیشتر بانکداران در این زمینه را عامل مهمی در تحقق اهداف بانکداری اسلامی برشمرد.

مدیرعامل بانک صادرات ایران در این همایش با اشاره به رسیدن منابع بانک به ۸۰۵ هزار میلیارد تومان در آستانه آغاز هفتاد و سومین سال فعالیت بانک صادرات ایران، از برنامه‌ریزی برای افزایش آن تا ۸۲۰ هزار میلیارد تومان تا پایان ماه جاری خبر داد و افزود: کفایت سرمایه و سرمایه نظارتی بانک صادرات ایران در شرایط مناسبی است و بانک پس از ۲۳ سال موفق به افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم سهام شده و در جمع بانک‌های بزرگ کشور اهداف بلندی را برای خدمت به مردم در دستور کار دارد.

وی برخی دغدغه‌ها در بانکداری اسلامی از جمله نحوه صحیح اعتبارسنجی، جریمه تأخیر، اعسار، امهال مطالبات و برخی اظهارنظرها و نظریه‌ها در خصوص ارزش ذاتی پول را مورد توجه قرار داد و در خصوص میزان موفقیت بانک‌ها در راستای تحقق اهداف بانکداری اسلامی به تشریح برخی موارد پرداخت.

رویکرد نظارت شرعی یک رویکرد حمایتی ایجابی است، نه سلبی

در این همایش همچنین محمد توحیدی، ناظر شرعی بانک صادرات ایران نیز با قدردانی از همکاری مدیرعامل و هیئت‌مدیره بانک صادرات ایران، ادارات کل رعایت قوانین و مقررات، آموزش و روابط‌عمومی بانک از روند رعایت بانکداری اسلامی و حمایت بانک از انجام نظارت‌های شرعی در این بانک ابراز رضایت کرد.

وی با بیان اینکه رویکرد نظارت شرعی یک رویکرد حمایتی ایجابی است، نه سلبی، افزود: نظارت شرعی به دنبال این است که راهکاری ارائه کند که در عین کارآمدی، شرعی هم باشد.

گفتنی است در این همایش که با حضور اعضای هیئت‌مدیره، هیئت‌عامل، معاونان، مدیران امور و روسای ادارات کل بانک صادرات ایران برگزار شد، از سعید بشیری همکار استان کرمانشاه، محسن باقری و محمدهادی قنبریان همکاران استان فارس به عنوان برندگان مسابقه آموزشی هفته بانکداری و همچنین امیر امامی همکار استان سمنان با موضوع مقاله (کتاب) «بررسی وصول مطالبات در قراردادهای بانکی با تکیه بر امر ورشکستگی»، مبیناسادات نحوی‌الحسینی همکار مدیریت شعب غرب تهران با عنوان مقاله (پایان نامه کارشناسی ارشد) «تحلیل و بررسی اثرات ریسک نقدینگی و اعتباری بر کارائی بانک‌های اسلامی» و همچنین حامد بردبار همکار استان قم با مقاله «مفهوم‌شناسی ربا و بهره، بررسی تطبیقی بهره و ربا در نظام ارزشی بومی و بین‌المللی و چالش‌ها و راهکارهای پیاده‌سازی قانون عملیات بانکی بدون ربا» تجلیل شد.