نوسازی ۱۲ هزار دستگاهی ناوگان حمل و نقل در سال ۱۴۰۰
واکاوی برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۱۴۰۰، حاکی از برنامه‌ریزی برای جایگزینی و نوسازی ۱۲ هزار دستگاهی در ناوگان حمل و نقل درون و برون‌شهری است.
. قرار است این برنامه با مسوولیت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و با مشارکت معاونت‌های امور صنایع و طرح و برنامه وزارت صنعت، شرکت‌های خودروساز و همچنین قطعه‌سازان ذی‌ربط اجرایی شود
با این حال، بررسی عملکرد در این حوزه در سال‌های گذشته عملکرد مطلوبی را نشان نمی‌دهد.
طرح نوسازی ناوگان حمل ونقل عمومی سنگین در سال ۹۶ پیرو دستور رئیس‌‌جمهوری و ابلاغ وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت در دستور کار سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) قرار گرفت.
در این طرح که با هدف بهینه‌سازی مصرف سوخت و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی تعریف شده بود، با تخصیص حداکثر ۵۰ درصد قیمت فروش خودروها به عنوان یارانه از سوی دولت از محل صرفه‌جویی حاصل از کاهش مصرف سوخت، مقرر بود تعداد ۲۰۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع خودروی تجاری سنگین طی سه سال جایگزین خودروهای فرسوده موجود شود، اما در ادامه تغییراتی در آن اعمال شد.
براساس مصوبه شورای اقتصاد قرار است ۱۷۶ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع ناوگان تجاری شامل ۶۸ هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع اتوبوس و مینی‌بوس و ۱۰۸ هزار دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده در مدت سه سال نوسازی شود و ایدرو مدیریت اجرایی طرح نوسازی ناوگان تجاری را عهده‌دار است.
منابع ارزی مورد نیاز این طرح از طریق صرفه جویی در مصرف سوخت خودروها (طی مدت زمان کارکرد خودروی موضوع طرح و پیمایش پیش بینی شده) حاصل خواهد شد.
بخشی از منابع ریالی مورد نیاز طرح از طریق شبکه بانکی به صورت تسهیلات ۶۰ ماهه در اختیار متقاضیان قرار می گیرد که آورده نقدی متقاضیان در مرحله ثبت نام ۲۰ درصد ارزش خودرو است.
به گفته «بهزاد اعتمادی» معاون توسعه صنایع حمل و نقل ایدرو، اجرای این پروژه معطل تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی است، اما به دلیل مواجهه با تحریم‌ها در عمل نتوانسته تخصیص آنچنانی داشته باشد.
وی به ایرنا گفت: قرار است همه خودروهای این طرح از سوی ۱۷ شرکت خودروساز در داخل ساخته شوند و برخی از اجزا و قطعات از جمله موتور، گیربکس و اکسل را از خارج تامین کنند.
اعتمادی خاطرنشان‌کرد: با توجه به رزرو انجام شده از قبل برای این اجزا و قطعات در شرکت‌های خارجی، هیچ مشکلی بر سر راه ورود آنها به کشور وجود ندارد و فقط معطل تخصیص ارز است.
وی ادامه‌داد: از سال ۹۸ تاکنون بیش از ۷۰۰ دستگاه خودرو در قالب این طرح تولید شده است.
معاون توسعه صنایع حمل و نقل ایدرو گفت: هرچند تاکنون بیش از ۴۲ هزار ثبت سفارش به ارزش حدود ۲ میلیارد یورو انجام شده، همچنین برای بیش از ۲۳ هزار دستگاه خودروی سنگین «مسدودی ارزی» از طریق منابع صندوق توسعه ملی اخذ شده، اما در عمل کمتر از ۵۰ میلیون یورو ازسوی بانک مرکزی تامین شده است.
برپایه این گزارش، ایدرو در سال ۱۴۰۰ به عنوان مسوول توسعه ناوگان ریلی بین شهری، تامین یک‌هزار دستگاه واگن قطار و طراحی و ساخت ۱۰۵ دستگاه واگن مترو را در برنامه دارد.
مطابق برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت، امسال در راستای توسعه صنایع دریایی، ساخت داخل ۴۳ فروند شناور سازمان بنادر و دریانوردی و جایگزینی۳۰ فروند شناور استیجاری وزارت نفت با شناورهای ساخت داخل در دستور کار است.
در همین راستا البته سازمان راهداری از ترخیص کامیون های وارداتی دست دوم از گمرکات کشور و آغاز شماره گذاری آنها را خبر داده است.
مجموع کامیون‌های فرسوده بالای ۴۰ سال در کشور به ۵۰هزار دستگاه می‌رسد که قرار است ۱۰درصد آنها از محل واردات کامیون‌های دست دوم وارداتی اروپایی یا کره‌ای و ژاپنی نوسازی شوند.
اتفاقی که با انتقاد برخی نمایندگان مجلس مواجه شده و قرار است به زودی وزیر راه و شهرسازی برای پاسخ به سوال ملی تعدادی از نمایندگان مجلس درباره علت واردات کامیون، در کمیسیون عمران مجلس حاضر شود.
یکی از برنامه‌های سازمان راهداری، صدور مجوز واردات کامیون به متقاضیان نوسازی ناوگان و بر اساس قانون مصوب مجلس است که در برابر اسقاط هر یک دستگاه کامیون بالای ۴۰ سال، امکان ترخیص یک کامیون زیر ۳ سال ساخت وجود خواهد داشت.
گفته می‌شود در سال گذشته ۲ هزار دستگاه کامیون در گمرک‌های کشور برای دریافت مجوز ترخیص از گمرک و طی شدن روند قانونی آن، دپو شده بود که ۱۶۵۰ دستگاه آن مدل ۲۰۱۷ بود که با توجه به اتمام زمان قانونی ترخیص آنها در زمستان سال گذشته و تا پیش از آغاز ۲۰۲۱، مجوزهای مربوطه صادر شد، فرآیند ترخیص آنها به فروردین و اردیبهشت امسال منتقل شد.
سازمان راهداری: به زودی کامیون‌های وارداتی به چرخه حمل و نقل وارد می‌شوند
در این حوزه صدرالله بمانا در گفت وگو با مهر درباره نوسازی ناوگان جاده‌ای اظهار کرد: الان حدود هزار و ۶۵۰ دستگاه کامیون وارداتی، ثبت سفارش شده است اما با توجه به اینکه تعطیلات عید و بعد هم بلافاصله ۴ هفته تعطیلات و محدودیت‌های کرونایی پیش آمد که در پی آن، مراکز شماره‌گذاری خودروها تعطیل بودند، اجرای آن متوقف بود که با باز شدن مراکز شماره‌گذاری خودرو، کامیون‌های وارداتی به تدریج وارد جاده‌ها می‌شوند.
او افزود: روز آخر کاری اسفند سال گذشته، یک دستگاه از کامیون‌های وارداتی با حضور وزیر راه شماره‌گذاری شد بزودی خودروهایی که واردکنندگان وارد کرده‌اند، وارد چرخه حمل و نقل خواهد شد.
بمانا درباره استقبال از خرید کامیون‌های وارداتی گفت: عمده ثبت سفارش‌ها از سوی شرکت‌های حمل و نقلی انجام شده که توانایی خرید این کامیون‌ها را دارند اخیراً هم ثبت سفارش واردات کامیون‌های دست دوم اروپایی مدل ۲۰۲۰ را آغاز کرده‌ایم تا ۲ هزار دستگاهی که در گمرک‌ها هستند را ترخیص کنیم. البته فرآیند ترخیص‌ها انجام شده و در مرحله شماره‌گذاری هستند.
دبیر کارگروه نوسازی ناوگان جاده‌ای تصریح کرد: این ۱۶۵۰ دستگاه کامیون از مرز بازرگان خارج شده‌اند و در گمرک‌های داخل کشور هستند و ترخیص آنها نهایی شده است. اما چون هنوز شماره‌گذاری نهایی نشده، هنوز وارد چرخه حمل و نقل نشده‌اند.
خودروسازان داخلی سال گذشته عمدتاً کامیونت سبک ساختند که برای تردد در جاده به صرفه نیست.
او در پاسخ به این پرسش که با توجه به اعلام وزارت صمت که در سال گذشته، ۹هزار دستگاه انواع کامیون و کامیونت در کشور تولید شده، سهم حمل و نقل جاده‌ای و برون‌شهری از این میزان تولیدها، چه تعداد بوده است؟ گفت: ما قرارداد ساخت ۱۷هزار و ۴۰۹دستگاه با خودروسازان داخلی داریم تا تولید کرده و به ما تحویل دهند.
بمانا افزود: برنامه داریم تا این محصولات را با تسهیلات با نرخ سود ۵ تا ۶درصد به خریداران محصولات سنگین داخلی بدهیم که ۴۰ تا ۸۰درصد هزینه خرید خودروی سنگین را پوشش می‌دهد. برای شرکت‌های حمل و نقلی هم این نرخ سود، ۳ درصد است. سازمان راهداری مابه‌التفاوت این نرخ‌های سود تا ۱۸درصد را برعهده می‌گیرد.
او خاطرنشان کرد: آماری که وزارت صنعت از تولید خودروی سنگین در سال گذشته اعلام کرده، عمدتاً کامیونت بوده که تناژ آنها کمتر از ۱۰تن است در حالی که در حمل و نقل جاده‌ای، بیشتر کامیون‌های بالای ۱۰تن صرفه اقتصادی دارند و کامیونت‌ها بیشتر برای جابه‌جایی درون‌شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ما با چند خودروساز داخلی، قرارداد تولید کامیون‌های بالای ۱۰تن را به امضا رسانده‌ایم که امیدواریم این قراردادها اجرایی شوند. قیمت کمی از کامیون‌های تولید داخل در سال گذشته به قرارداد سازمان راهداری با خودروسازان مربوط می‌شود.
رانندگان قدرت خرید کامیون نو ندارند
مشاور رئیس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای درباره علت تعویق تولید کامیون‌های داخلی‌ساز، یادآور شد: بیشتر قطعات کامیون‌های تولید داخل، اروپایی است که به دلیل تحریم‌ها، تولید آنها متوقف شده است لذا خودروسازان به سمت خرید قطعات از چین رو آورده‌اند.
۶۰ تا ۷۰درصد قطعات کامیون‌های تولید، ارزی است که با توجه به مشکلات تأمین ارز در داخل، تولید آنها به سختی انجام می‌شود البته از قرارداد ۱۷هزار و ۵۰۰ دستگاهی که داشته‌ایم، تاکنون ۸۰۰ دستگاه از سوی خودروسازان داخلی به ما تحویل شده است.
بمانا تأکید کرد: مشکلی که در نوسازی ناوگان جاده‌ای داریم، این است که قدرت خرید رانندگان کاهش یافته و با اینکه ۸۰درصد هزینه آن را با نرخ سود ۵ تا ۶درصد تسهیلات می‌دهیم، اما باز هم میزان استقبال رانندگان برای خرید کامیون نو پایین است قیمت کامیون‌ها بسیار سنگین است و بازپرداخت اقساط آنها سخت است با این حال به مرور رانندگان در حال ثبت‌نام هستند و امیدواریم در سال جاری بتوانیم این قرارداد را نهایی کنیم.
