فاطمه محمدی پور
دور چهارم مذاکرات هسته‌ای بین ایران و ایالات متحده روز یکشنبه (۱۱ مه ۲۰۲۵) در مسقط، عمان، به پایان رسید. این مذاکرات غیرمستقیم، با میانجی‌گری عمان و با حضور استیو ویتکوف، فرستاده ویژه ایالات متحده، و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، برگزار شد.
به گزارش عصراقتصاد؛ یک مقام آمریکایی مذاکرات را «مثبت و سازنده» توصیف کرد و گفت که دو طرف پیشرفت‌هایی در جهت دستیابی به توافق داشته‌اند، اما جزئیات بیشتری ارائه نشد. مذاکرات بیش از سه ساعت به طول انجامید و تمرکز آن بر مسائل فنی، از جمله سطح غنی‌سازی اورانیوم و رفع تحریم‌ها، بود.
وزیر امور خارجه عمان، بدر بن حمد البوسعیدی، مذاکرات را «مثبت» توصیف کرد و گفت که هدف آنها ایجاد اعتماد در مورد برنامه هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریم‌هاست.
نیویورک تایمز به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت که مذاکرات «گامی رو به جلو» بود، اما اختلافات عمیقی همچنان باقی است. این روزنامه در تحلیل خود نوشت که مذاکرات روز یکشنبه پیشرفت محدودی داشته، اما اختلافات در مورد اهداف اصلی دو طرف همچنان مانع بزرگی است.
ایالات متحده خواستار محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌تر بر برنامه هسته‌ای ایران است، در حالی که ایران بر حفظ حق غنی‌سازی و رفع کامل تحریم‌ها تأکید دارد. چند روز پپیش نیز موضع گیر محکم رهبر انقلاب نشان داد که برخی موارد قابل مذاکره کردن نیست و در این مدت نیز رسانه های نزدیک به رژیم صهیونیستی شایعه پراکنی های زیادی کردند.
در این راستا خبرنگار عصر اقتصاد گفتگویی با «پروفسور جفری کارلینر» استاد دانشگاه بوستون آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می‌آید.
در طول دولت‌های کارتر و ریگان، کارلینر به عنوان اقتصاددان ارشد و مدیر ستادی در شورای مشاوران اقتصادی رئیس جمهور خدمت کرد. او همچنین به عنوان مدیر اجرایی دفتر ملی تحقیقات اقتصادی در کمبریج، ماساچوست و معاون مدیر موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون در واشنگتن دی سی خدمت کرده است.
دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط، پایتخت عمان برگزار شد. پس از مذاکرات، طرفین درباره روند دشوار و جدی آن بحث کردند. دور چهارم از مذاکرات را چگونه ارزیابی کردید؟
ترامپ بسیار مایل است که توافق جدیدی را با ایران برای جایگزینی برجام امضا کند و ویتکوف نماینده اوست. مشخص نیست که آیا ترامپ بر پایان کامل برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران اصرار خواهد کرد یا اینکه توافقی را خواهد پذیرفت که بر اساس آن ایران بتواند به غنی‌سازی اورانیوم ادامه دهد، اما فقط در سطوح بسیار پایین، بسیار کمتر از ۶۰ درصد ذخایر فعلی ایران.
محمد بن سلمان فکر می‌کند که اگر ایران و آمریکا به توافق برسند و تنش بین ایران و آمریکا کاهش یابد، روابط عربستان با ایران بهتر خواهد شد
همچنین مشخص نیست که ترامپ چه محدودیت‌هایی را برای برنامه موشک‌های بالستیک ایران یا حمایت آن از حزب‌الله، حماس و حوثی‌ها می‌خواهد. اما ترامپ قطعاً می‌خواهد مذاکرات موفقیت‌آمیز باشد. اظهارات محتاطانه و خوش‌بینانه ویتکوف این موضوع را منعکس می‌کند.
نقش کشورهای اروپایی را در مذاکرات بین آمریکا و ایران چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا این کشورها رویکرد خود را از سال ۲۰۱۵ تغییر داده‌اند؟
فرانسه، آلمان و بریتانیا از خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ ناامید شدند. آنها در مذاکرات فعلی مشارکت ندارند، اما به شدت از تلاش‌های ترامپ برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند و امیدوارند که دو طرف بتوانند به توافق برسند.
آیا سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه و دیدار او با رهبران منطقه‌ای بر مذاکرات با ایران تأثیر خواهد گذاشت؟ نقش عربستان سعودی را در مذاکرات بین ایران و آمریکا چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عربستان سعودی دوست دارد که ایالات متحده آمریکا و ایران در مورد برنامه هسته‌ای ایران به توافق برسند. عربستان سعودی تحت رهبری محمد بن سلمان (MBS)، در تلاش است بخش فناوری پیشرفته را توسعه دهد و اقتصاد خود را متنوع کند. برای ریاض تلاش برای تسلط بر منطقه اهمیت کمتری پیدا کرده است و دوست دارد روابط خود را با ایران بهبود بخشد. محمد بن سلمان فکر می‌کند که اگر ایران و آمریکا به توافق برسند و تنش بین ایران و آمریکا کاهش یابد، روابط عربستان با ایران بهتر خواهد شد.
ترامپ می خواهد مذاکرات با ایران موفقیت آمیز باشد و اظهارات محتاطانه و خوش‌بینانه ویتکوف این موضوع را منعکس می‌کند
ایالات متحده توانست در زمینه تجارت با چین به توافق برسد. این توافق دشوار اما ممکن بود. نظر شما در مورد احتمال توافق ایالات متحده آمریکا با ایران چیست؟
توافق اخیر در مورد تجارت بین ایالات متحده آمریکا و چین فقط برای ۹۰ روز است و فقط تعرفه‌های ایالات متحده را از ۱۴۵٪ به ۳۰٪ کاهش داده است، نه به سطوح بسیار پایین‌تری که قبل از ریاست جمهوری ترامپ وجود داشت. ترامپ تحت فشار زیادی برای کاهش تعرفه‌ها از سوی شرکت‌های آمریکایی که محصولات را از چین وارد می‌کنند و از سوی مصرف‌کنندگان آمریکایی که این محصولات را خریداری می‌کنند، قرار دارد.
هیچ فشار مشابهی بر ترامپ برای امضای توافق با ایران وجود ندارد. با این حال، توافق موقت اخیر با چین نشان می‌دهد که ترامپ می‌تواند در مذاکرات خود انعطاف‌پذیر باشد. شاید این بدان معناست که او در مذاکرات خود با ایران انعطاف‌پذیر خواهد بود.
