شهرک های صنعتی قربانیان خاموش بحران برق
صنایع ایران در تیررس بحران برق زمینگیر شدند به طوری که تعطیلی کارخانه‌ها، بیکاری هزاران کارگر و زیان میلیاردی را به دنبال داشته است
اکرم رضائی نژاد
افزایش مصرف انرژی، ناترازی شبکه، و اعمال محدودیت‌های گسترده بر صنایع انرژی‌بر، موجی از اعتراضات و نگرانی‌ها را در میان فعالان اقتصادی به دنبال داشته است. در این میان، صنایعی مانند فولاد، سیمان، و معدن که سهم قابل‌توجهی در تولید ناخالص داخلی و اشتغال دارند، بیش از سایرین تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
به گزارش عصراقتصاد، طبق ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق، صنایع بزرگ موظف بودند تا پایان سال ۱۴۰۴، ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه اختصاصی احداث کنند. اما بر اساس اعلام شرکت مدیریت شبکه برق ایران، تنها ۲۰۰۰ مگاوات از این تعهد محقق شده است.
اردشیر مذکوری، مدیرعامل این شرکت، در این خصوص تأکید کرد: صنایع در انجام تعهدات خود کوتاهی کرده‌اند. شبکه برق تنها نقش پشتیبان را دارد و در شرایط کمبود، اولویت با مصارف عمومی و خانگی است.
این در حالی است که بسیاری از صنایع انرژی‌بر، مانند فولاد و سیمان، محصولات خود را با قیمت‌های جهانی صادر می‌کنند، اما از سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خودداری کرده‌اند.
اعتراض صنایع: هشدار ۵ تشکل بزرگ به رئیس‌جمهور
در عین حال، پس از اعلام محدودیت ۹۰ درصدی برق صنایع در اردیبهشت ۱۴۰۴، پنج تشکل صنعتی شامل انجمن تولیدکنندگان فولاد، انجمن سنگ‌آهن، انجمن نوردکاران فولادی، خانه معدن، و انجمن صنفی سیمان، در نامه‌ای مشترک به رئیس‌جمهور خواستار بازنگری فوری این تصمیم شدند.
در بخشی از این نامه آمده است:
«کاهش سهمیه برق به ۱۰ درصد دیماند، عملاً به معنای تعطیلی کامل تولید است. این تصمیم به زنجیره تأمین و صادرات آسیب جدی وارد می‌کند.»
سید محمد اتابک، وزیر صنعت، نیز با انتقاد از وزارت نیرو گفت: این تصمیم بدون هماهنگی با وزارت صمت گرفته شده و خلاف تفاهم‌نامه قبلی است.
بدهی ۳۰ هزار میلیارد تومانی صنایع به صنعت برق
یکی از نکات کلیدی در این میان، بدهی سنگین صنایع به بخش برق است. بر اساس گزارش‌ها، صنایع انرژی‌بر حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان به صنعت برق بدهکارند.
قیمت تمام‌شده برق برای این صنایع حدود ۴۰۰۰ تومان به ازای هر کیلووات‌ساعت است، اما آن‌ها تنها ۱۸۰۰ تومان پرداخت می‌کنند. این اختلاف قیمت، سالانه میلیاردها تومان به اقتصاد کشور ضرر وارد می‌کند.
شهرک‌های صنعتی؛ قربانیان خاموش بحران برق
از سوی دیگر، رضا انصاری، مدیرعامل سازمان صنایع کوچک، اعلام کرد: محدودیت برق در شهرک‌های صنعتی از اردیبهشت آغاز شده و به‌طور متوسط ۲۸۰ مگاوات است. این محدودیت‌ها به اشتغال ۱.۱ میلیون نفر و معیشت ۴.۵ میلیون ایرانی آسیب می‌زند.
وی افزود: برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا ۵۰ درصد برق شهرک‌ها را تا ۱۴۰۵ از انرژی خورشیدی تأمین کنیم.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی: از کاهش تولید تا تعدیل نیرو
افت ۱۳ درصدی صادرات فولاد در سال ۱۴۰۳ و زیان حدود ۱ میلیارد دلاری و همچنین تعطیلی خطوط تولید سیمان به دنبال ابلاغ پیامکی قطع برق به کارخانه‌ها و افزایش قیمت محصولات از پیامدهای قطعی برق صنایع است.
همچنین نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار اعلام کرد: ۵۰ درصد ظرفیت شهرک‌های صنعتی تعطیل شده است.
توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و تأمین ۵۰ درصد برق شهرک‌ها از انرژی پاک، اجرای ماده ۲۵ قانون بهبود فضای کسب‌وکار و جبران خسارت صنایع در صورت قطعی برق و نیز بازنگری در قیمت‌گذاری برق و تعیین تعرفه‌های واقعی برای صنایع انرژی‌بر از برنامه‌های وزارت صمت برای حمایت از صنایع در شرایط ناترازی عنوان شده است.
در هر حال، بحران برق در ایران تنها یک چالش فنی نیست، بلکه آزمونی برای مدیریت منابع، تعهدات صنایع، و هماهنگی نهادهای دولتی است. اگر صنایع به تعهدات خود عمل نکنند و دولت سیاست‌های شفافی اتخاذ نکند، این بحران به تعطیلی گسترده تولید، افزایش بیکاری، و کاهش رشد اقتصادی منجر خواهد شد.
