سرمایه گذاری، کارآفرینی و توسعه تجارت در برنامه ریزی فضایی مناطق ساحلی

فرضعلی سالاری؛ کُنشگر برنامه ریزی و توسعه منطقه ای

مناطق ساحلی به عنوان رابط و منطقه انتقالی بین خشکی و دریا تعریف می شوند و از نظر عملکرد و کارآیی بسیار متنوع و پویا هستند.

مناطق ساحلی یک فضای اساسی برای انسان و فعالیت های مختلف می باشد و منابع ساحلی از فعالیت‌های کلیدی اقتصادی و معیشتی پشتیبانی می‌کنند. و نیازمند مدیریت علمی و همه جانبه و یکپارچه می باشد. مدیریت سواحل به دلیل بهره برداری متنوع از مناطق ساحلی توسط افراد مختلف پیچیده است.

روش پیشنهادی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی است که بخش‌های مختلف را ادغام می‌کند. سیاست دریایی یکپارچه به عنوان راهبردی برای توسعه اقتصاد آبی می باشد و در برنامه ریزی فضایی- آمایش سرزمینی، مناطق ساحلی- دریایی به عنوان وسیله ای برای توسعه و ترویج رشد پایدار اقتصاد آبی در نظر گرفته می شود.

برنامه ریزی فضایی دریایی مبتنی بر توسعه استفاده از دریا، فعالیت های تجاری در مناطق مرزی ساحلی، حمل‌ونقل دریایی، تجارت و گردشگری دریایی، مشاغل ساحلی انعطاف پذیر، بنادر و اسکله های گردشگری و تجاری می باشد.

در حوزه پیچیده فعالیت‌های دریایی، جایی که ذینفعان مختلف انگیزه‌های متنوعی برای مشارکت دارند، ظرفیت‌ها و منابع متفاوتی دارند، پتانسیل رشد بخش‌های نوظهور و شاخه‌های سنتی اقتصادهای آبی و سازگاری آن با پایداری محیطی و اجتماعی مطرح می گردد.

فرصت‌هایی در مناطق ساحلی- دریایی به‌عنوان ابزاری برای ارائه منافع مشترک و فعالیت های که می‌تواند بخشی از یک محصول تجاری قابل دوام باشد، وجود دارند. توسعه محصولات و خدمات وابسته به سیاست گذاری و تصمیم گیری اجرایی و ایجاد خدمات جدید برای توسعه تجارت، گردشگری و انرژی می باشد.

برای مناطق ساحلی، گردشگری یک فعالیت اقتصادی بسیار مهم است که اشتغال قابل توجهی را فراهم می کند. گردشگری ساحلی و دریایی حدود نیمی از کل گردشگری در سطح جهان را تشکیل می دهد. گردشگری ساحلی تا حد زیادی به زیرساخت های ساخته شده مانند بندرهای کوچک، اسکله های متکی است که امکان دسترسی را به محیط های دریایی و نگهداشت و تامین خدمات در ساحل وابسته می باشد.

استراتژی‌هایی برای تقویت انعطاف‌پذیری بیشتر برای مشاغل و جوامع ساحلی در مواجهه با تغییرات محیطی و اثرات اجتماعی و اقتصادی برای اطلاع‌رسانی به همه ذینفعان از مشاغل فردی گرفته تا مقامات سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ملی ضروری می باشد.

 ارزیابی، شناخت عمیق از زمینه اجتماعی و فرهنگی زیربنای گردشگری ساحلی و استراتژی‌های اقتصادی برای اطمینان از اینکه گذار به یک مدل کسب‌وکار پایدار جدید از میراث فرهنگی ملموس و ناملموس جوامع محلی محافظت بکند. همچنین شناخت کامل برای ذینفعان کلیدی (کسب و کارهای ساحلی، مدیران محلی، و غیره) از خطرات ناشی از اثرات گوناگون اجتماعی و طبیعی می باشد.

کارآفرینی مبتنی بر منابع ساحلی؛ راهبردی برای بهبود کیفیت زندگی جوامع مناطق ساحلی می باشد. فرآیند توانمندسازی جامعه از طریق آموزش کارآفرینی مبتنی بر منابع ساحلی مطابق با مراحل توانمندسازی، یعنی مراحل اجرای آموزش، برنامه ریزی، مشاوره، فعالیت های آموزشی کارآفرینی، ارزیابی عوامل حمایتی و مشوق تسهیلاتی می باشد.

آموزش کارآفرینی مبتنی بر منابع ساحلی دارای مراحلی در اجرای آموزش است از جمله برنامه ریزی مرحله اولیه قبل از انجام فعالیت های آموزشی انجام می شود، این مرحله به تحلیل وضعیت اقتصادی جامعه و سطح کیفیت زندگی جامعه می پردازد.

مرحله دوم فعالیت های آموزشی مشاوره است که در این مرحله به معرفی و ارائه اطلاعات به جامعه درباره مبانی کارآفرینی و ارائه اطلاعات در مورد وجود فعالیت های آموزشی کارآفرینی مبتنی بر منابع ساحلی می پردازد.

 مرحله سوم فعالیت های آموزشی کارآفرینی مبتنی بر منابع ساحلی است.

مرحله چهارم، فرآیند راهنمایی است، مرحله آخر، مرحله ارزیابی، ارزیابی جامعه از فعالیت های آموزشی است و جامعه موظف است توانایی پردازش منابع ساحلی را به منظور ارتقای کیفیت زندگی جوامع ساحلی صادر کند. عوامل حمایت کننده در فرآیند آموزش کارآفرینی منابع ساحلی، پاسخ های مثبت جوامع مشتاق، حمایت دولت و پتانسیل ها است. عوامل بازدارنده فرآیند آموزش کارآفرینی منابع ساحلی کمبود سرمایه، تجهیزات ناکافی و خدمات ناقص است و جامعه نتوانسته فرآیند آموزشی را بهینه کند و نمی تواند زمان را مدیریت کند.

مشکلاتی که اغلب جوامع ساحلی با آن مواجه هستند، منابع طبیعی فراوان اما توانایی و دانش محدود برای مدیریت و استفاده صحیح از آنهاست. این به دلیل این که اکثر مردم به درآمد منابع ساحلی بی تفاوت هستند. اما پویایی روحیه کارآفرینی در جامعه از طریق آموزش کارآفرینی مبتنی بر منابع ساحلی ضروری است.

پتانسیل طبیعی دریا و ساحل ابزاری مناسب به عنوان ماده اولیه اصلی و مورد نیاز حمایت حکمرانان، در حالی که عوامل بازدارنده برای توانمندسازی از طریق آموزش تولید، “کمبود سرمایه” است. کارآفرینی مبتنی بر منابع ساحلی مفهومی نوظهور به عنوان راه حلی بالقوه برای مدیریت خردمندانه منابع طبیعی ساحلی با هدف حفظ پایداری منابع طبیعی و محیط زیست و در عین حال افزایش درآمد و کیفیت زندگی جوامع ساحلی باشد.

مناطق ساحلی منطقه همگرایی فعالیت ها می باشد. بسیاری از شهرهای بزرگ جهان در نواحی ساحلی قرار دارند و بخش بزرگی از فعالیت های اقتصادی به استثنای کشاورزی در این شهرها متمرکز شده است. پتانسیل فرصت های اقتصادی در شهرهای ساحلی یک نیروی جذاب قوی است که به مهاجرت، اغلب از مناطق روستایی که از نظر اقتصادی دارای رکود هستند، منجر می شود.

در نتیجه، در آینده می توان جمعیت بسیار بیشتری و جوانتری را در نواحی ساحلی انتظار داشت. این ساکنان سواحل آینده تقاضای اشتغال، مسکن، انرژی، غذا، آب و سایر کالاها و خدمات خواهند داشت و در نتیجه چالش توسعه قابل توجهی را ارائه می دهند.

اگرچه در آینده مناطق ساحلی بیشتر شهری خواهند شد و اقتصاد کشورهای در حال توسعه بدون شک از طریق صنعتی شدن تا حدودی متنوع خواهند شد، اما وابستگی به منابع ساحلی همچنان قوی خواهد بود. توسعه صنعتی اغلب مستلزم فرآوری محصولات کشاورزی، شیلات و جنگلداری، همراه با پالایش نفت و تولید نساجی است. این فعالیت‌های اقتصادی متنوع اغلب به منابع ساحلی نیز وابسته هستند.