سیدجواد موسوی
دکتری مدیریت بازاریابی و مدرس کسب‌وکار
سود یا بازده دارایی؛ کدام یک شاخص مهم‌تری برای سنجش عملکرد مالی در صنعت خرده‌فروشی به حساب می‌آید؟
امروزه رقابت در صنعت خرده‌فروشی، باعث رشد روزافزون فروشگاه‌های زنجیره‌ای شده است. اما از طرف دیگر، نحوه حسابداری فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرمارکت‌ها و مدل‌های سودآوری همواره چالشی برای مدیران این کسب‌وکارها بوده است.
اهداف و مقاصد مالی بخش ضروری استراتژی‌های بازار خرده‌فروشی به شمار می‌رود. هنگام سنجش عملکرد مالی یک شرکت، بیشتر مردم و حتی خبرگان بر سود متمرکز می‌شوند؛ یعنی می‌پرسند سود خرده‌فروش، یا سود به صورت درصدی از فروش سال گذشته، چقدر بوده و امسال و در آینده چگونه خواهد بود؟
اما به نظر نویسنده مقیاس عملکرد مالی مناسب، سود نیست بلکه بازده دارایی است. بازده دارایی سودی است که از طریق دارایی های شرکت(جاری و ثابت) تولید می شود. یک خرده‌فروش ممکن است هدف مالی برای ایجاد سودی معادل یک میلیارد تومان در سال داشته باشد اما خرده‌فروش حتما باید دارایی‌هایی را در نظر داشته باشد که برای ایجاد این سود احتیاج دارد. خرده‌فروش زمانی خوشحال خواهد بود که یک میلیارد تومان سود کند و فقط پنج میلیارد تومان دارایی داشته باشد (بازده دارایی بیست درصدی)؛ اما ناامید خواهد شد اگر بخواهد از چهل میلیارد تومان دارایی استفاده کند تا یک میلیارد تومان سود (بازده دارایی دو و نیم درصدی) بسازد.
در این مقاله سعی کردم به این نکته اشاره کنم که یکی از مهمترین بخش‌هایی که معمولا سرمایه‌گذاران در سال‌های اخیر در بدو ورود به صنعت خرده‌فروشی مورد توجه قرار ندادند میزان سرمایه‌گذاری در بخش دارایی‌های ثابت است که با توجه به نرخ رشد ارز در سالیان گذشته هزینه راه‌اندازی و استقرار سیستم‌های فروشگاهی رو دوچندان کرده است. برای حل این مسئله پیشنهاد می‌شود تا مدیران مالی از مدل سود راهبردی که روشی برای خلاصه کردن عواملی است که بر عملکرد مالی شرکت تاثیر می‌گذارد و با بازده دارایی اندازه‌گیری می‌شود، استفاده کنند. دو خرده‌فروش که هر یک سودی معادل یک میلیارد تومان به دست می‌آورند، در نگاه نخست، ممکن است مشابه به هم به نظر برسند اما اگر یکی ده میلیارد تومان و دیگری ۲۵ میلیارد تومان دارایی داشته باشند عملکرد خرده‌فروش‌ها متفاوت به نظر می‌رسد و قطعا عملکرد اولی بهتر است؛ زیرا به دارایی کمتری برای سودش نسبت به دیگری نیاز دارد. بنابراین خرده‌فروشی نمی‌تواند فقط خودش را در ساخت سود در نظر بگیرد. بلکه باید از طریق متعادل کردن سود، و نیز دارایی مورد نیاز برای ایجاد آن، سود کارآمد به‌دست آورد.
بنابراین می توان دارایی‌های ثابت را یکی از نقاط و کانون‌های حساس تمرکز سرمایه‌گذاری‌های سازمان‌های خرده فروشی دانست که یکی از منابع اصلی سازمان به منظور دستیابی به اهداف تعیین‌شده سازمان محسوب می‌شود. این دارایی‌ها، اقلامی مشهود با عمری طولانی‌اند که در جریان عملیات سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند و در نتیجه، کنترل دقیق بر وضع این‌گونه دارایی‌ها به منظور نگهداری صحیح ، بهبود و جایگزینی آنها، کنترل نقل و انتقالات، کنترل وضعیت بیمه‌ای اموال، محاسبه هزینه استهلاک و…. امری ضروری است.
جمع‌آوری اطلاعات در خصوص ویژگی‌ها و خصوصیات هریک از دارایی‌ها، به عنوان یک نیاز اطلاعاتی مهم برای سازمان‌ها تلقی می‌شود. سازمان‌ها با طراحی سیستم اطلاعات مناسب می‌توانند اطلاعات مورد نیاز در خصوص دارایی‌های خود را به صورت دقیق در اختیار داشته باشند، همچنین کیفیت تصمیم‌های اتخاذشده در برنامه‌ریزی‌های آتی سازمان برای تامین دارایی‌ها نیز، به کارآمـــــدی و قابلیت انعطاف‌پذیری سیستم‌های اطلاعاتی دارایی سرمایه‌ای بستگی خواهد داشت. لذا داشتن اطلاعات دقیق از میزان دارایی‌ها و تجهیزات سازمانی نقش بسزایی در حفظ، به‌کارگیری بهینه و مناسب این تجهیزات و در نتیجه کاهش هزینه‌ها و سودآوری سازمان خواهد داشت.
اهدافی که سیستم‌های مدیریت اموال و دارای ثابت دنبال می‌کنند، به شرح ذیل است:
۱- جمع‌آوری و نگهداری اطلاعات دارایی سرمایه‌ای به‌دست‌آمده در قالبی منسجم و یکپارچه
۲- قابلیت پاسخگویی سریع وکامل به نیازهای اطلاعاتی متقاضیان درون و برون سازمانی
۳- تحویل اموال به امانتداران و تعیین محل استقرار به منظور ایجاد کنترل‌های نگهداری و حفظ و اموال‌گردانی‌های دوره‌ای
۴- حسابداری اموال و دارایی‌های ثابت شامل خرید، ثبت استهلاک دارایی، تعمیرات اساسی، خروج دارایی و…
۵- تسریع و کمک به فرآیندهای تصمیم‌گیری و پشتیبانی سازمان
فرآیندهای اجرایی :
- برای ایجاد یک سیستم مدیریت اموال و دارایی ثابت به فرآیندهای زیر نیاز داریم :
- فرآیند صحیح خرید و ورود دارایی به سازمان
- فرآیند نگهداری و استفاده از ابزارها و روش‌های حفظ دارایی
- فرآیند اموال گردانی دوره‌ای برای اطلاع از آخرین وضع دارایی و کنترل امانتداران
- فرآیند خروج دارایی از سازمان
تجهیزات مورد نیاز جهت اجرای سیستم‌های بهینه مدیریت اموال و دارایی ثابت :
نرم افزارهای مدیریت اموال و دارایی ثابت با امکان استفاده از بارکد و RFID
- سیستم‌های BARCODE
شامل پرینترهای چاپ برچسب اموال،reader های برچسب و PDA های اموال گردانی
- سیستم های RFID
انواع برچسب rfid tag ، خواننده بر چسب Reader ، .انواع نویسنده اطلاعات Printer، آنتن تقویت‌کننده سیگنال
