سینوفوبیا، دشمن جان ایرانی‌ها
علی اسدی خمامی
کرونای دلتا در ایران می‌تازد و قربانی می‌گیرد. در حالی که آمار رسمی کشته شدگان این بیماری به بیش از ۵۰۰ نفر در روز رسیده، توجه‌ها بیش از پیش به ضعف‌ها، ناکارآمدی‌ها و قصورهای نظام درمانی کشور و به طور خاص وزارت بهداشت جلب شده است.
گذشته از برخی اقدامات غیر قابل توجیه مانند خودداری از قرنطینه سراسری و صدور اجازه سفر به مناطق قرمز با استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی، بخش عمده‌ای از جمعیت کشور، تاخیر در آغاز و روند کند واکسیناسیون را سبب شکل‌گیری پنجمین بحران کرونا در ایران می‌دانند.
اما واقعیت باید گفت در حالی که بسیاری از کشورهای همسایه ایران، مانند ترکیه و امارات متحده عربی، واکسیناسیون سراسری علیه کویید ۱۹ را آغاز کرده بودند، خبری از واکسن در ایران نبود و اکنون نیز که واکسیناسیون در ایران آغاز شده، تعداد واکسینه شده‌ها با تعداد واکسینه¬شدگان در کشورهای همسایه قابل مقایسه نیست.
همین مساله باعث آغاز حمله‌های تند و تیز مسئولان به یکدیگر و به کشورهای خارجی شده؛ ابتدا مقامات مختلف در وزارت بهداشت، چین و روسیه را متهم کردند که پیمان برادری و دوستی را زیرپا گذاشته و در تامین واکسن‌های خریداری شده توسط ایران کوتاهی کرده‌اند.
سپس علیرضا زالی، رییس ستاد مقابله با کرونا در استان تهران، در حمله‌ای همه‌جانبه، ضمن تاختن به وزارت بهداشت برای کم نشان دادن آمار کشته شدگان و ترجیح داروی درمان کرونا به واکسن، به وزارت خارجه نیز یورش برده و دیپلماسی تهیه واکسن را ضعیف و ناکارآمد توصیف کرده است.
نگذارید بگویم چه کسی جلوی واردات واکسن از چین را گرفت
در مقام پاسخ نیز، محمد جواد ظریف، وزیر خارجه، با طعنه و کنایه و پاسخ داده که «نگذارید بگویم چه کسی جلوی واردات واکسن از چین را گرفت».
در جدیدترین اظهارنظر، سیدعلیرضا مرندی، رییس فرهنگستان علوم پزشکی نیز در نامه‌ای خطاب به وزیر خارجه، صحبت‌های ظریف را تایید کرده و گفته است: «در شهریور ماه سال گذشته کشور چین آمادگی داشت فاز سوم تست بالینی را در ایران انجام دهد و برای اینکار حتی واکسن رایگان در مقیاس وسیع نیز ارائه می‌داد.
متاسفانه تلاش‌های دستگاه دیپلماسی به مسئولیت جنابعالی در تامین به موقع واکسن از چین در سسال گذشته آن هم در حد وسیع، توسط عده‌ای که سخنانشان در رسانه‌های غربی و معاند نظام خریدار دارد و دائما افکار عمومی را بر علیه واکسن‌های روسی و چینی تهییج می‌نمودند، در زمان خود موثر واقع نشد و متاسفانه ایمن‌سازی عمومی را بر ضد کرونا به تاخیر انداخت.
در حالیکه کشورهای ترکیه و امارات از همین مسیر و با واکسن‌های چینی مردم خود را واکسینه کردند.»
اگر از سوی دوستان آنگلوفیل، به روسوفیلی و سینوفیلی متهم نشویم، از جمیع این سخنان، می‌توان دریافت که نوعی سینوفوبیا و روسوفوبیا مانع آغاز سریع واکسیناسیون در ایران شده است.
در انتظار واکسن معتبر
یک سال پیش، در جهان، جنگی برای تامین واکسن کرونا در گرفته بود. در حالی که رسانه‌های جریان اصلی به طور مداوم پیشرفت‌های شرکت‌های غربی در تولید واکسن کرونا را پوشش می‌دادند، ناگهان در اواسط تابستان خبر آمد که واکسن اسپوتنیک وی در روسیه به ثبت رسیده و چین به طور آزمایشی یک میلیون نفر از اتباع خود را واکسینه کرده است.
با این حال، این اخبار نتوانست مانع رسانه‌هایی شود که واکسن تولید شده توسط شرکت آلمانی بیون‌تک و شرکت آمریکایی فایزر را به عنوان اولین و بعدتر بهترین واکسن جهان معرفی کردند. گویی نوعی جنگ سرد میان شرق و غرب، باعث شده بود رسانه‌ها مدام به دنبال تخریب واکسن ساخته شده در کشور رقیب و تمجید از واکسن‌های ساخته شده در کشورهای هم‌پیمان باشند.
در این میان، فایزر، بیشترین پشتیبانی رسانه‌ای را داشته است
این عبارت، که واکسن‌های غربی و در راس آن‌ها فایزر، کارآتر از واکسن‌های «بنجل» چینی و روسی هستند، این روزها در ایران خریدار بسیاری دارد. خریدارانی از همه اقشار و سطوح جامعه: از وزیر بهداشتی که سال گذشته پس از جلوگیری از انجام فاز سوم آزمایش واکسن‌های چینی در ایران، گفته بود: «موش آزمایشگاهی دیگران نمی‌شویم» گرفته، تا برخی اعضای سازمان نظام پزشکی که علیه واکسن اسپوتنیک بیانیه امضا کرده و اعلام داشته بودند که از تزریق این واکسن خودداری خواهند کرد.
و از رسانه‌هایی که مدام اخبار گوناگونی درباره کارایی پایین واکسن چینی منتشر می‌کنند گرفته، تا برخی از مردم که گمان می‌کنند علت مرگ‌ومیر هموطنان نه کمبود واکسن به طور عام، که نبود واکسن «فایزر» است.
همه این‌ها در حالی است که تاکنون، دو واکسن چینی، یعنی سینوفارم و سینواک موفق شده‌اند مجوز استفاده اضطراری از سازمان جهانی بهداشت دریافت کنند و تحقیقات گوناگونی نیز نشان داده است این واکسن‌ها در مقابل واریانت‌های مختلف ویروس کرونا، از جمله جهش دلتا نسبتا کارآمد هستند.
به عنوان مثال، به تازگی، گزارشی که از سوی کمیته راهبری مطالعات واکسیناسیون کویید -۱۹ منتشر شده، نشان می‌دهد که در یک مطالعه بر روی یک نمونه ۱۱ هزار و ۹۸۸ نفری از افرادی که در ایران واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند، تنها ۱۳۲ نفر به کرونا مبتلا شده که تنها ۲۰ نفر از آن‌ها هر دو دوز واکسن را دریافت کرده بودند.
کارآمدی و ایمنی واکسن سینوفارم
در این مطالعه تنها ۶ نفر از واکسینه شدگان به علت عوارض ناشی از کرونا فوت کرده‌اند و هیچ کسی نیز به علت عوارض واکسن جان خود را از دست نداده است. این مطالعه حکایت از کارآمدی و ایمنی واکسن سینوفارم دارد.
مطالعات بین‌المللی متعددی نیز این مساله را تایید می‌کنند، هرچند اعداد ارائه شده برای کارایی این واکسن متفاوت است. آنطور که خبرگزاری شینهوای چین گزارش داده است،
در یکی از جدیدترین تحقیقات که در دانشگاه سری‌لانکا انجام شده، مشخص شده است ۹۵ درصد از کسانی که واکسن سینوفارم را دریافت کرده‌اند، آنتی بادی لازم برای مقابله با سویه دلتای کرونا را در بدن خود تولید کرده‌اند.
در مقابل، واکسن فایزر، که بسیاری گمان می‌کنند بهترین واکسن دنیاست، نشان داده است که دست کم در مقابل سویه دلتا، آنچنان که تبلیغ می‌شود کارایی ندارد: آنطور که CNBC گزارش داده است، یک تحقیق جدید که در فلسطین اشغالی انجام شده نشان داده که کارایی واکسن فایزر در مقابل دلتا تنها ۳۹ درصد است.
از سوی دیگر، ویترز گزارش کرده که یک تحقیق در نظام سلامت مایو کلینیک و بر روی ۵۰ هزار نفر انجام شده، نشان می‌دهد با ظهور دلتا، کارایی واکسن فایزر از ۷۶ درصد به ۴۲ درصد افت کرده است، و این در حالی است که در ایران بسیاری گمان می‌کنند واکسن فایزر ۹۵ درصد کارایی دارد.
بهترین واکسن، اولین واکسن است
هدف از این نوشتار، زیر سوال بردن هیچ واکسنی نیست، کما اینکه متخصصان سلامت بارها تاکید کرده‌اند که بهترین واکسن، اولین واکسن است و همه باید هر واکسنی که در دسترس بود را دریافت کنند.
اما مشکل اینجاست که آن ذهنیت استعماری که تولیدات غربی برتر از همه تولیدات جهانند و همزمان سینوفوبیا، در ایران تاکنون باعث شده که چندین فرصت برای ورود گسترده واکسن‌های چینی از دست برود و از سوی دیگر برخی از مردم، تمایلی به دریافت واکسن‌های چینی نداشته باشند، کما آنکه نگارنده خود شاهد آن بوده که چندین نفر از دریافت واکسن سینوفارم امتناع کرده و گفته‌اند که تنها واکسن فایزر را دریافت خواهند کرد.
در واقع می‌توان گفت که امروز، سینوفوبیا به دشمن جان مردم ایران بدل شده است.
