چرا غول چینی هوش مصنوعی، بازار جهانی را تکان داد؟

مهنوش صالحی؛ کارشناس ارزیابی اقتصادی

تنشی غیر قابل باور با ورود deep seek به بازار هوش مصنوعی وارد شد. دیپ‌سیک(deepseek) تازه‌ترین و ارزانترین مدل هوش مصنوعی جهان هست. این شرکت ۲۰ تا ۵۰ برابر ارزان‌تر از مدل «اُ وان» شرکت اُپِن‌اِی‌آی است.

یک شرکت هوش مصنوعی چینی به نام «دیپ‌سیک» با فناوری جدید خود، که برخی آن را با مدل «چت‌جی‌پی‌تی» محصول شرکت آمریکایی «اُپِن‌اِی‌آی» مقایسه می‌کنند، توجهات جهانی را به خود جلب کرده و بازارهای جهانی را به لرزه انداخته است.

شرکت چینی سازنده دیپ‌سیک، مستقر در هوانگژو، ماه گذشته مقاله‌ای منتشر کرد که در آن مدعی شده بود توسعه این دستیار هوش مصنوعی با کمتر از شش میلیون دلار سرمایه‌گذاری و با توان محاسباتی تراشه‌های اچ۸۰۰، ساخت شرکت انویدیا، انجام شده است. این مبلغ ۱۰ برابر کمتر از چیزی است که شرکت آمریکایی متا برای ساخت فناوری جدید هوش مصنوعی خود هزینه کرده است.

نرم‌افزار رابط این دستیار هوش مصنوعی اکنون با پیشی گرفتن از رقبای خود در صدر جدول بیشترین تعداد دانلود شده در اپ استور، سکوی توزیع نرم‌افزارها متعلق به شرکت اپل، قرار دارد.

این خبر بسیاری از سرمایه‌گذاران در عرصه‌های مرتبط با هوش مصنوعی را به این تردید انداخته که آیا سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری که برخی از غول‌های فناوری در آمریکا برای توسعه هوش‌ مصنوعی تبلیغ می‌کنند به صرفه است یا خیر.

در پی این تحول، سهام بسیاری از شرکت‌هایی که مستقیم یا غیرمستقیم با صنعت هوش مصنوعی در ارتباط هستند افت چشم‌گیری کرد.

ویژگی‌های دیپ‌سیک

ریزپردازنده‌ها کاربردی کلیدی در توسعه مدل‌های هوش مصنوعی دارند و به همین دلیل سال‌هاست که در کانون رقابتی صنعتی میان ایالات متحده و چین قرار گرفته‌اند.

دیپ‌سیک این ایده را که تنها شرکت‌های بزرگ صنعت فناوری، که همگی در آمریکا مستقر هستند، می‌توانند هزینه توسعه هوش مصنوعی را بپردازند با تردید مواجه کرده است.

از زمانی که شرکت آمریکایی اُپن‌اِی‌آی با راه‌اندازی دستیار هوش مصنوعی چت‌جی‌پی‌تی انقلابی در این صنعت ایجاد کرد، بسیاری از کارشناسان گمان می‌کردند که هیچ شرکتی نمی‌تواند بدون صرف صدها میلیون دلار برای ریزپردازنده‌های تخصصی وارد رقابت در بازار هوش مصنوعی شود.

اما محدودیت صادرات ریزپردازنده‌های پیشرفته به چین، مهندسان دیپ‌سیک را مجبور کرد که به صورت کارآمدتری از توان محاسباتی تراشه‌هایی که در اختیار داشتند استفاده کنند و بخشی از محاسبات خود را بر دوش پردازشگرهای گرافیکی بگذارند که معمولاً برای بازی‌های کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرند و به طور گسترده‌ای در دسترس و ارزان هستند.

این به خصوص برای شرکت‌هایی مانند انویدیا، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ریزپردازنده‌ها در جهان، خبری نگران‌کننده است.

یکی از شیوه‌هایی که دیپ‌سیک برای کاهش چشم‌گیر هزینه‌های پردازشگر خود استفاده کرده، کاربرد «سامانه‌های خبره» در مدل‌های خود است. به این معنا که به جای ساخت یک مدل هوشمند همه‌چیزدان، آن را به بخش‌های مختلفی تقسیم کرده و هر بخش مدل تنها زمانی فعال می‌شود که به آن نیاز است.

تحول دیگری که دیپ‌سیک در صنعت هوش مصنوعی ایجاد کرده، متن‌باز بودن آن است. نرم‌افزارهای متن‌باز آن دسته از نرم‌افزارها هستند که کدهای سازنده آن برای اصلاح و توزیع احتمالی مجدد، آزادانه در دسترس عموم قرار می‌گیرد.

متن‌باز بودن دیپ‌سیک نیز به دیگران نیز اجازه می‌دهد تا محصولات خود را با استفاده از همان فناوری بسازند و توزیع کنند.

مقایسه دقیق تر با چت جی پی تی: در متن به طور کلی به مقایسه دیپ سیک با چت جی پی تی اشاره شده است. برای تکمیل مطلب می توان به طور دقیق تر به وجوه تشابه و تفاوت این دو مدل هوش مصنوعی پرداخت. به عنوان مثال می توان به این موضوع اشاره کرد که دیپ سیک در برخی از وظایف خاص، مانند ترجمه زبان های مختلف، عملکرد بهتری نسبت به چت جی پی تی دارد.

تاثیر دیپ سیک بر بازار کار: ورود دیپ سیک به بازار هوش مصنوعی می تواند تاثیرات قابل توجهی بر بازار کار داشته باشد. با توجه به قیمت پایین تر دیپ سیک نسبت به سایر مدل های هوش مصنوعی، ممکن است شرکت ها برای کاهش هزینه های خود به استفاده از این مدل روی آورند. این موضوع می تواند منجر به کاهش فرصت های شغلی در برخی از زمینه ها شود.

نگرانی های امنیتی: متن باز بودن دیپ سیک می تواند مزایای زیادی داشته باشد، اما در عین حال نگرانی هایی را نیز در مورد مسائل امنیتی ایجاد می کند. با توجه به اینکه کد منبع این مدل به طور عمومی در دسترس است، احتمال سوء استفاده از آن برای اهداف مخرب وجود دارد.