اکرم رضائی نژاد
در ماه‌های اخیر، موضوع نرخ خرید تضمینی گندم به یکی از چالش‌های بخش کشاورزی تبدیل شده است. با وجود افزایش قابل توجه هزینه‌های تولید، وزارت جهاد کشاورزی بر نرخ مصوب ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان برای هر کیلوگرم گندم در سال زراعی جاری پایدار مانده است.
این در حالی است که کشاورزان، کارشناسان و فعالان بخش خصوصی خواستار افزایش این نرخ به حداقل ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان هستند.
به گزارش عصراقتصاد، عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران ایران، اعلام کرد: نرخ فعلی خرید تضمینی گندم با توجه به افزایش هزینه‌های تولید از جمله دستگاه‌های کشاورزی، دستمزد کارگران، سموم و نهاده‌ها، توجیه اقتصادی ندارد. اگر قیمت به حداقل ۲۴ هزار تومان افزایش نیابد، کشاورزان ترجیح می‌دهند محصول خود را به مراکز دولتی تحویل ندهند یا حتی به فروش به دلالان و قاچاقچیان روی آورند.
وی هشدار داد که ادامه این روند ممکن است منجر به کاهش شدید تولید گندم در سال آینده شود و دولت را مجبور به واردات گندم با قیمت‌های بسیار بالاتر کند، که این امر هم هزینه‌های ملی را افزایش می‌دهد و هم امنیت غذایی کشور را تهدید می‌کند.
ناصر مرادی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی کرمانشاه، نیز با تأکید بر لزوم بازنگری فوری در قیمت گندم گفت: قیمت خرید تضمینی گندم در ابتدای سال زراعی بر اساس نرخ دلار ۵۷ تا ۵۸ هزار تومانی تعیین شد، اما امروز با افزایش نرخ ارز و تورم، این رقم دیگر منصفانه نیست. قیمت واقعی باید حداقل ۲۵ هزار تومان باشد تا کشاورزان بتوانند هزینه‌های خود را پوشش دهند.
موضع وزارت جهاد کشاورزی: عدم تغییر قیمت
در مقابل این اعتراضات، وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که نرخ مصوب ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومان تغییر نخواهد کرد و هرگونه تعدیل قیمت به سال زراعی آینده (شهریور ۱۴۰۴) موکول شده است. این تصمیم با انتقاد شدید کشاورزان روبه‌رو شده است، چرا که آن‌ها معتقدند تأخیر در افزایش قیمت، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بخش کشاورزی وارد خواهد کرد.
چرا قیمت گندم یک مسئله استراتژیک است؟
گندم قوت غالب مردم ایران است و هرگونه اختلال در تولید آن می‌تواند به کمبود آرد و نان منجر شود. همچنین در سال‌های گذشته، واردات گندم هزینه‌های سنگینی به اقتصاد کشور تحمیل کرده است.
اگر قیمت به حداقل ۲۴ هزار تومان افزایش نیابد، کشاورزان ترجیح می‌دهند محصول خود را به مراکز دولتی تحویل ندهند یا حتی به فروش به دلالان و قاچاقچیان روی آورند
در عین حال، قیمت تراکتور، سموم، سوخت و دستمزد کارگران در یک سال گذشته حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش یافته است. اگر درآمد کشاورزان متناسب با این افزایش‌ها نباشد، بسیاری از آن‌ها از چرخه تولید خارج خواهند شد.
از سوی دیگر، برخی کشاورزان به دلیل قیمت پایین گندم، محصول خود را به صورت قاچاق به خارج از کشور می‌فروشند یا آن را به عنوان علوفه دام استفاده می‌کنند که در بلندمدت، این روند می‌تواند سطح زیرکشت گندم را کاهش دهد و وابستگی ایران به واردات را افزایش دهد.
آینده تولید گندم در خطر است
بنابراین، اگر دولت به درخواست کشاورزان برای تعدیل قیمت خرید تضمینی گندم توجه نکند، ممکن است با کاهش شدید تولید، افزایش قاچاق و بحران تأمین نان در آینده روبه‌رو شویم. از سوی دیگر، افزایش نرخ گندم نیز می‌تواند تورم قیمت نان را به همراه داشته باشد، که این موضوع نیاز به مدیریت هوشمندانه دارد.
