چالش‌های پیش روی تولید داخل
شرکت هوا ابزار تهران که با نام هتکو نیز شناخته می‌شود، از سال ۱۳۷۶ با مجوز بهره‌برداری از وزارت صمت فعالیت‌های تولیدی خود را مبتنی بر طراحی و ساخت تجهیزات هوای و گازهای فشرده آغاز کرد. پایه‌گذاری این شرکت به وسیله مدیران با تجربه صنعت و با هدف توسعه صنعت طراحی و ساخت تجهیزات و سیستم‌های هوای فشرده و گازهای صنعتی در کشور برای ایجاد فضای رقابت با شرکت‌های مطرح خارجی صورت گرفت.
بر این اساس، انتقال و بومی‌سازی دانش و تکنولوژی‌های مورد نیاز و به‌روزرسانی و بهبود مستمر آن‌ها با بهره‌گیری از متخصصان داخلی به عنوان یک اصل مورد توجه قرار داشته است. طراحی، تأمین، ساخت، نصب و راه‌اندازی پلنت‌های تولید گازهای صنعتی، تولید گاز هیدروژن، فشرده‌سازی گازهای فرآیندی و تولید هوای ابزار دقیق مبتنی بر سرویس کامل خدمات مهندسی و پروژه و ارائه خدمات پس از فروش و برگزاری دوره‌های آموزشی مرتبط از جمله فعالیت‌های این شرکت به شمار می‌رود. بخش طراحی و مهندسی هتکو مسئولیت دارد تا بهترین راهکارها و فناوری‌های روز دنیا را به ویژه در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی به مشتریان عرضه کند.
همچنین با اجرای پروژه‌های مشترک با شرکت‌های مطرح و پیشرو خارجی از یکسو و پروژه‌های دانش‌بنیان و همکاری‌های راهبردی با دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور فرصت‌ها و دستاوردهای چشمگیری را برای صنعت کشور به ارمغان آورده است. هتکو با دستیابی به فروش ۱۲۰ میلیون دلاری در سال ۲۰۲۳ موفق شده برای بیش از ۵۰۰ نفر به صورت مستقیم و بیش از ۳۰۰۰ نفر به طور غیرمستقیم ایجاد شغل کند و در این راه دارایی اصلی خود را سرمایه‌های انسانی ارزشمندی می‌داند که با ایفای نقش بارز خود در میلیون‌ها دلار درآمدزایی باعث سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید نیز شده‌اند.
علیرضا صدری، مدیرعامل هتکو در گفتوگو با خبرنگار عصر اقتصاد، در خصوص فعالیت‌ها و برنامه‌های سال جاری این شرکت گفت: سیاست راهبردی شرکت همواره اجرای کامل تعهدات و رعایت الزامات مشتریان بوده است و علی رغم تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی و تغییرات مکرر قوانین و مقررات و التهابات ارزی و گمرکی که عرصه تجارت و تولیدات را در کشور دچار مشکلاتی کرده است، ما در هتکو موفق شده‌ایم تا حد قابل قبولی به تعهداتمان عمل کنیم و قراردادهای حائز اهمیت جدیدی به ویژه در زمینه احداث پلنت‌های تولید گازهای صنعتی با شرکایمان به امضا برسانیم.
او در ادامه با اشاره به نشانگرهای اصلی وضع مطلوب ساخت شامل افزایش رقابت‌پذیری کالاهای داخلی و سهولت کسبوکار، افزایش اشتغال شایسته و بهره‌ور، افزایش تراز تجاری، افزایش عمق ساخت داخل، افزایش سهم فناوری در اقتصاد و درآمد ملی، ازدیاد توان ملی و ارتقای کارآمدی و ارتقای سطح فناوری در شرکت‌های ایرانی و محصولات ساخت داخل افزود نمی‌توان به شعار ”رشد تولید“ متعهد باشیم و بایستی در هر دو عرصه ”کمی و کیفی“ برنامه داشته باشیم و از انفعال ساختاری پرهیز کنیم.
مدیرعامل هتکو خاطرنشان کرد: در همین راستا این شرکت مبتنی بر جایگاه خود به عنوان شرکت دانش‌بنیان و پیشرو داخلی در صنعت هوای فشرده و تولید گازهای صنعتی برای نقش آفرینی در ایجاد و تقویت زنجیره ارزش و نیز کاهش فشارهای ناشی از تحریم ها در مباحث انتقال تکنولوژی با برخی مراجع معتبر علمی و پژوهشی داخلی نظیر دانشگاه صنعتی شریف، شرکت گسترش انرژی پاسارگاد، نارگان، سازه و تولیدکنندگان متعدد داخلی قراردادهای همکاری و مشارکت دارد. بدون شک تحقق بخش بزرگی از این اهداف بدون اعتماد نهادهای سرمایه‌گذار در هریک از بخش‌های دولتی، خصوصی و خصولتی مقدور و میسر نبوده و در آینده نیز نخواهد بود، زیرا تنها در سایه اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی است که می‌توان فرصت‌های ارزشمندی را برای خودباوری و ارزش‌آفرینی در افزایش سطح فناوری و تولید داخل ایجاد کرد.
صدری در مورد چالش‌های این روزهای نیروی کار متخصص در بازار کار نیز اضافه کرد: هتکو بخش عمده‌ای از نیروی متخصص مورد نیاز خود را بین سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ از میان استعدادهای برتر پرورش داد و در اوج شکل‌گیری پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی کشور وارد چرخه تولید کرد. اکنون حداقل ۷۰ مهندس برجسته و توانمند با شرکت کار می‌کنند و سهم زیادی در بالا بردن کارآیی و کاهش هزینه‌های تولید برای شرکت داشته‌اند. البته باید چشمانمان را بر روی واقعیت‌ها باز بگذاریم. امروزه با کاهش سن و سطح دانش و مهارت های افراد در انتخاب مهاجرت از کشور باید سیاستی‌هایی اعمال شود که نیروی انسانی متخصص به فکر خروج از کشور نیفتد.
همچنین او به نقش و اهمیت نهاد دولت و قانون‌گذار در بها دادن به تولید و تولیدکننده نیز به این صورت اشاره می‌کند که همواره دغدغه‌های تولیدکنندگان در ادوار به طرق مختلف به گوش دولت مردان مختلف رسیده است، اما آنچه که مهم است؛ اولا طرح‌ریزی اقداماتی است که بایستی فراجناحی و کارشناسی شده باشند، ثانیا تعهد کامل به اصولی که در آن منافع ملی و آحاد مردم که مصرف‌کننده نهایی هستند لحاظ شده باشد، ثالثاً جلوی تولیدکنندگان جعلی که در حقیقت همان دلالانی هستند که لباس مبدل تولیدکننده به تن کرده‌اند و کارگاه فعال ندارند و یا فقط برای بازدید کارفرمایان سوله و کارگرانی را موقت اجاره می‌کنند، گرفته شود و رابعاً ساماندهی مناقصات شرکت‌های حوزه نفت و گاز و پتروشیمی در یک سامانه جامع و شرایط یکسان و شفاف صورت بگیرد.
مدیرعامل هتکو در ادامه گفتوگو یادآوری کرد: بی‌ثباتی در سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسبوکار از اصلی‌ترین موانع تولید در کشور است که به نوعی سرمایه‌گذاران و کسانی که به انگیزه تولید وارد بازار کسبوکار می‌شوند را دچار نامیدی و بی‌انگیزگی می‌کند.
صدری ادامه داد: از دیگر مسائل مهم و تعیین‌کننده در هزینه تمام شده واحدهای صنعتی نرخ ارز و نوسانات آن است. اکنون نحوه تخصیص ارز به واردات مواد اولیه، از دغدغه‌های اصلی فعالان عرصه تولید و صنعت است. در هر حال برای اینکه فعالان اقتصادی بتوانند به فضای کسبوکار و انجام سرمایه‌گذاری وارد شوند و برای آن برنامه‌ریزی کنند؛ ثبات ارزی یکی از مسائل مهم و تعیین‌کننده است. به‌علاوه امکان نداشتن پیش‌بینی وضع ارزی نیز می‌تواند، امنیت سرمایه‌گذاران را تهدید کند. ثبات نرخ ارز و برنامه‌ریزی صحیح در تخصیص ارز به واردکنندگان مواد اولیه به منظور سهولت و تقویت چرخه تامین مواد اولیه و نیز ماشین‌آلات تولید از الزامات بقا و رشد تولید در شرایط فعلی است در حالی‌که تاخیر در انجام مبادلات بین‌المللی و ورود موارد و تجهیزات مورد نیاز چرخه تولید را با با تهدیدهای جدی مواجه می‌سازد.
او تاکید کرد: برای رونق تولید باید فضای رقابتی در بازار تولید ایجاد شود و ضمن بهره‌مندی درست از ظرفیت‌های داخلی کشور، از فناوری‌های جدید تولید در کنار خلاقیت‌ها و ایده‌های نوین و دانش روز بهره برد.
در ادامه مدیرعامل هتکو گفت: حرکت به سوی تولید محصولات دانش‌بنیان از مصادیق اقتصاد مقاومتی است و زمینه‌ساز خودکفایی هرچه بیشتر کشور در تمامی عرصه‌هاست و علاوه بر تامین نیازهای داخلی و کمک به رفع وابستگی‌های اقتصادی زمینه‌ساز حضور در بازارهای جهانی است.
صدری درباره نقش بانک‌ها در تامین سرمایه عنوان کرد: با توجه به رسالت سنگین بانک‌ها در تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی، اصلاحات در زیرساخت‌های بانکی نقش بسیار کلیدی در رفع موانع تولید در کشور دارد که مستلزم حمایت‌های دولت و همکاری نهادهای بانکی است. همچنین مشکلات اداری موجود برای اخذ مجوزهای قانونی و نیز دریافت مالیات‌های سنگین از تولیدکننده در شرایط سخت اقتصادی نیز موانع دیگری در مسیر تولید هستند و نقش حمایتی دولت و قانون‌گذار در نظام مالیات و بیمه برای عبور از موانع تولید و تسهیل قوانین و مقررات کسبوکار می‌تواند، بخش مهمی از محدودیت‌های تولید در کشور را کاهش دهد.
او افزود: کالاهای ساخت داخل به خاطر ریسک‌های متعدد اقتصادی اغلب بهای تمام شده بالاتری نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی دارند و موظف شده‌اند به نرخ دستوری در بورس کالا محصولشان را عرضه کنند. وقتی کالا از بورس بیرون می‌آید و به دست تولیدکننده و مصرف‌کننده میانی می‌رسد با دلاری به مراتب بالاتر از دلار بازار آزاد قیمت می‌خورد درحالی‌که اگر مواد اولیه با دلار به نرخ آزاد باشد تولیدکننده نرخ آزاد را از کارفرما می‌گیرد و به نرخ آزاد هم هزینه‌های خود را پرداخت می‌کند.
مدیرعامل هتکو ادامه داد: اگر دستگاه های کارفرمایی برنامه‌ریزی را با دقت انجام داده باشد باید قرارداد برد- برد با پیمانکار داشته باشند. این تفکر که پول کم‌تری بپردازیم و کار را به موقع تحویل بگیریم، عکس آن هم در پیمانکار هم شکل می‌گیرد و در عمل پیمانکار هم به دنبال این خواهد بود که پول بیشتری بگیرد و تجهیز را دیرتر تحویل دهد. کارفرمایی که پیش‌پرداخت به اندازه کافی در قرارداد نمی‌بیند در قرارداد دست بالا نخواهد داشت و چون نرخ تورم سالانه در سال‌های اخیر در کشور بالا بوده، پیمانکار با آگاهی از محدودیت‌هایی که به دلیل تورم بالا برای کارفرما ایجاد می‌شوند، این نکته را که کارفرما باید با خود او کار را ادامه دهد، در معادلات کاری خویش مد نظر خواهد داشت چراکه اگر قرار باشد که قرارداد فسخ و به پیمانکار دیگری داده شود، مطمئناً قیمت تمام شده پروژه برای کارفرما به مراتب گران‌تر خواهد شد.
صدری در پایان درباره رویکرد هتکو در زمینه مسئولیت اجتماعی خاطرنشان کرد: به جز پایبندی به تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌زایی و ایجاد کرامت انسانی و توجه به امنیت فکری و مالی کارکنان خود، به محیط زیست، ورزش، آموزش و کارهای عام‌المنفعه نیز اهتمام ویژه دارد.
