مجرمین در حرکت

غلامحسین بیابانی، دانشیار گروه کشف جرایم دانشگاه جامع علوم انتظامی امین

مجرمین در حرکت؛ اصطلاحی است در پلیس آگاهی که سابقه طولانی دارد و به مجرمینی اطلاق می شود که معمولا برای ارتکاب جرم از یک نقطه به نقطه دیگر دائما در حال جابجایی و حرکت هستند.

مجرمین در حرکت؛ شاخه ای از مجرمین حرفه ای هستند که در دو شاخه میتوان آنها را مورد بررسی قرارداد؛ شاخه اول، آن دسته از مجرمین بین المللی هستند که برای ارتکاب جرم از یک کشور به کشور دیگر در حال حرکت و نقل مکان می کنند و شاخه دوم، به مجرمینی اطلاق می شود که معمولا برای ارتکاب جرم از یک نقطه به نقطه دیگر طی مسافت می کنند و معمولا مکانی را انتخاب میکنند که دارای شرایط زیر باشد: محله ثروتمند نشین، محله از نظر امنیت از هوشیاری کمتری برخوردار باشد، راه های فرار بیشتری داشته باشد، و احتمال شناسایی توسط پلیس کمتر باشد و این دسته از مجرمین معمولا به دنبال چهار چیز هستند: (پول  و ارز، طلا و جواهرالات، لپ تاپ و دوربین و تابلو فرش و یا هر چیزی که کم حجم و با ارزش و یا چیزهایی که مورد توجه سارق قرار بگیرد).  به طور کلی مجرمین در حرکت در مقابل مجرمین ثابت تعریف میشود. به عبارتی مجرمین را می توان به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم بندی کرد.

مجرمین ثابت حوزه فعالیت مجرمانه آنها در یک شهر، روستا و محله میباشد و معمولا در حوالی مکان زندگی اش دست به فعالیت مجرمانه میزند و کالایی که به سرقت میبرد بستگی به نیاز آنها دارد و یا به سفارش مالخر دست به سرقت میزند و معمولا وقتی وارد مکانی برای ارتکاب جرم می شود؛ چیزهایی که قابل حمل و کم حجم باشد و بتوان آن را در کوتاهترین زمان تبدیل به پول نقد کرد به سرقت میبرند. به عنوان مثال سرقت از داخل خودرو و لوازم جانبی آن، سرقت از منزل بدون برنامه ریزی و به صورت اتفاقی و براساس نظریه فرصت طلبی رخ می دهد.

اما مجرمین در حرکت حدود ۲۵ درصد جرم را انجام می دهند. ممکن است از فرصتها استفاده کنند اما با برنامه حرکت میکنند و ممکن است برای ارتکاب یک جرم چند روز مطالعه کنند و راه ها را شناسایی کنند و خطر دستگیری را به حداقل برسانند. بررسی ها نشان می دهد مجرمان علاوه بر این که برای ارتکاب جرم مسافرت می کنند بلکه به مطالعه و تحقیق و بررسی نیز می پردازند. زیرا این دسته از مجرمین بسیار حسابگر هستند و معمولا مکان هایی را انتخاب می کنند که بیشترین سود در آنجا نهفته است.

به عنوان مثال محل هایی مثل هتل ها و جاهای دیدنی که دارای جهانگردان و مسافران زیادی نیز حضور پیدا می کنند که از این موقعیت سوء استفاده کرده و جرایمی را علیه جهانگردان مرتکب شوند. دلایل واضحی برای اینکه جهانگردان، بیش از اشخاص محلی، پول نقد، جواهرات و وسایلی چون دوربین به همراه دارند که سارقین، پس از سرقت آنها، به سهولت بیشتری قادر به فروختنشان میباشند.

ویژگی مجرمین در حرکت

۱. معمولا در مکانی که زندگی می کنند تلاش دارند جرمی را انجام ندهند.

۲. عمدتا در گمنامی بسر میبرند.

 ۳. تلاش میکنند کمتر در انظار ظاهر شوند و همیشه در خفا بسر میبرند.

۴. در زمان دستگیری اولا منکر هر گونه ارتباط با جرم میشوند و چنانچه مدارک بر علیه آنها محکم باشد، برخی جرایم خرد را میپذیرند و تلاش میکنند در کوتاهترین زمان مصالحه نمایند و پرونده به پلیس آگاهی ارسال نشود.

۵. اعضای این گروه از نظر جسمی درشت اندام هستند و از نظر ظاهری دو گونه می باشند یا ظاهری موجه دارند و یا از پوشش مد استفاده می نمایند.

۶. از وسیله نقلیه مدل بالای سرقتی استفاده می نمایند.

۷. معمولا در مجاورت با هتلها و اماکنی که گردشگران خارجی حضور دارند دیده میشوند.

۸. با برنامه ریزی عمل میکنند و عمده سرقتها را در سر شب انجام میدهند.

۹. گاهی مواقع چنانچه حرکات آنها شک و شبهه ایجاد نکند از وجود زن در ارتکاب جرم سود می جویند.

۱۰. اغلب مجرمین در حرکت برای انجام یک سرقت معمولا تلاش میکنند که منزل خالی از سکنه باشد اما چنانچه با ساکنین و یا با شاهدین روبرو شوند تلاش می کنند از شیوه های زیر اقدام نمایند.

الف) حفاظت از هویت مجرم(زدن نقاب در طول یک سرقت، بستن قربانی، پوشیدن دستکش در هنگام ورود به عنف، حذف شاهد.

ب) انجام موفقیت آمیز جرم(استفاده از دهان بند برای ساکت کردن قربانی، استفاده از اسلحه برای کنترل قربانی).

پ) تسهیل فرار مجرم(استفاده از یک خودروی سرقتی در طول ارتکاب یک جرم، رها کردن ماشین پس از ارتکاب جرم در یک محل دور افتاده، بستن قربانی برای جلوگیری از فرار و غیره).

شیوه ها و شگردهای مجرمین در حرکت

آگاهی از شیوه اجرای جرم مجرمان و روش های آنها همواره اولین ابزار در امور کارآگاهی خواهد بود. زیرا شناخت شگرد مجرم کمک شایانی به کشف جرم و دستگیری مجرم می کند. بسیاری از مجرمان یک شیوه اجرای جرم مخصوص به خود دارند که شامل روش خاص آنها در ارتکاب جرم است.

شیوه اجرای جرم مجرمان متشکل از رفتارهای آموخته شده آنان است که در طول زمان تحول و تکامل می یابد. این روش می تواند همچنان که مجرم با تجربه تر می شود، پالایش شده و پخته تر و قابل اعتماد تر شود. همچنین این روش می تواند به علت کاهش توانایی های ذهنی یا افزایش مصرف مواد مخدر، مهارت آنها دچار نقصان شود، اما به طور کلی می توان گفت شگرد و روش ارتکاب جرم هر مجرم ماهیتا کاربردی است. در زیر به انواع روش مجرمان این حرزه اشاره شذه است.

۱. دیلم زنی

۲. شکستن و خرد کردن در منازل

۳. شکستن گاوصندوق

۴. حمل گاوصندوق

۶. چنانچه صاحب خانه دارای دختر دم بخت باشد تحت پوشش خواستگاری وارد منزل می شوند و پس از شناسایی ورودی و خروجی نسبت به سرقت منزل برنامه ریزی می کنند.

۷. از روش تعقیب و مراقبت برای شناسایی اعضای خانواده اقدام می نمایند.

۸. اخیرا عده ای از زنان را برای نظافت خانه می فرستند تا این زن نسبت به شناسایی راه ها اقدام نماید ، تا سرقت صورت گیرد.

۹. در قالب شرکت هایی تحت عنوان جابجایی اسباب کشی و اثاثیه منزل اقدام به سرقت منزل می نمایند