دومینوی قطع برق و توقف تولید خودرو

معصومه عاروان

تابستان امسال علاوه بر گرانی و تحریم ها قطعی برق کمر صنعت خودرو را شکست. این خاموشی‌های روزانه و ناپایداری برق خط تولید را به زانو درآورده است.

این در حالی است که خودروسازان برای رسیدن به اهداف تولیدی وزارت صمت تقلا می‌کنند، اما قطعی‌های ۳ تا ۵ ساعته برق، میلیاردها تومان زیان روی دست صنعت گذاشته و هزاران کارگر را به مرخصی اجباری فرستاده است.

برق نیست، تولید نیست

به گزارش عصر اقتصاد، در ماه‌های اخیر، خطوط تولید بزرگ ‌ترین خودروسازان کشور از ایران‌خودرو تا سایپا  با اعلام برنامه‌های اضطراری توانیر، مجبور به توقف موقت یا کاهش شیفت کاری شده‌اند. این خاموشی‌ها که گاه وسط فرآیند تولید رخ می‌دهد، نه ‌تنها قطعات نیمه‌کاره را به ضایعات تبدیل می‌کند، بلکه برنامه‌های تحویل به مشتری را هم به هم می‌ریزد. به گفته یکی از مدیران صنعتی، «هر ساعت توقف تولید در خطوط ما معادل ۵ تا ۷ میلیارد تومان زیان مستقیم است.»

خاموشی‌ها فقط خطوط مونتاژ را نمی‌خواباند؛ قطعه‌سازان و تأمین‌کنندگان کوچک‌تر، که اغلب توان مالی کمتری دارند، با توقف تولید به سرعت دچار بحران نقدینگی می‌شوند.

وزارت نیرو بارها وعده داده بود که صنایع حیاتی مثل خودرو از خاموشی‌های ناگهانی معاف خواهند بود. اما در عمل، بسیاری از کارخانه‌ها روزانه تا چند ساعت با قطعی برق مواجه‌اند. در این شرایط، نه برنامه‌ریزی تولید ممکن است و نه کنترل هزینه‌ها. یکی از کارشناسان انرژی می‌گوید: «مشکل فقط کمبود برق نیست، بی‌برنامگی در مدیریت مصرف، ضربه اصلی را می‌زند.»

زنجیره تأمین در شوک بی برقی

خاموشی‌ها فقط خطوط مونتاژ را نمی‌خواباند؛ قطعه‌سازان و تأمین‌کنندگان کوچک‌تر، که اغلب توان مالی کمتری دارند، با توقف تولید به سرعت دچار بحران نقدینگی می‌شوند. این بحران به شکل دومینویی، تأمین قطعات را برای خودروسازان بزرگ هم مختل کرده و زمان تحویل خودروها را طولانی‌تر کرده است.

از طرفی مرخصی اجباری کارگران، کاهش تولید، افزایش زیان انباشته و تعویق در تحویل خودرو، تنها بخشی از پیامدهای این وضعیت است. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه روند فعلی می‌تواند به افت شدید آمار تولید در پایان سال و افزایش مجدد قیمت خودرو در بازار آزاد منجر شود.

صنعت خودرو ایران این روزها نه فقط با چالش‌های همیشگی مثل تحریم و قیمت‌گذاری دستوری، بلکه با بحران خاموشی دست به گریبان است. بحرانی که اگر علاج فوری نگیرد، می‌تواند به تعطیلی برخی خطوط تولید و بیکار شدن هزاران نفر ختم شود. این داستان نشان می‌دهد که گاهی خاموشی برق، فقط چراغ کارخانه را خاموش نمی‌کند؛ بلکه چراغ امید هزاران خانواده را هم خاموش می‌کند.