خطری کشنده‌تر از سرطان/ واقعیت هشداردهنده از غذایی که می‌خوریم
برگشت محصولات صادراتی کشاورزی توجه بسیاری از ایرانی‌ها را به باقیمانده سموم در میوه و سبزیجات جلب کرده است اما محصولات غذایی با ریسک بالاتر به میوه و سبزیجات محدود نمی‌شود.
استفاده بی‌رویه آنتی‌بیوتیک می‌تواند پدیده مقاومت به آنتی‌بیوتیک را در بدن انسان ایجاد کند. یورونیوز نوشته است طبق تحقیقاتی که در بریتانیا انجام شده تا سال ۲۰۵۰ میلادی مقاومت آنتی بیوتیکی معضلی کشنده‌تر از سرطان خواهد شد و سالانه بیشتر از ۱۰ میلیون قربانی خواهد گرفت اما این پدیده نه فقط از طریق داروهایی که می‌خوریم به بدن انسان منتقل می‌شوند بلکه بخش بزرگی از این مشکل از طریق فرآورده‌های دام و طیور به بدن انسان منتقل می‌شود.
بر اساس گزارش یورونیوز نیمی از آنتی بیوتیک‌هایی که در اروپا تولید می شود به دام و طیور اختصاص دارد. اما این حجم بالای استفاده از آنتیبیوتیکها، یکی از علت‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی است.
جوردی ویلا، رییس بخش میکروبیولوژی بیمارستان بارسلون یکی از برجسته ترین متخصصان اروپایی در حوزه مقاومت آنتی‌بیوتیکی است.
او می گوید: در دستگاه گوارشی حیوانات، باکتری وجود دارد. باکتری‌ها در آنجا خیلی راحت زندگی می‌کنند. ما به دامها آنتی‌بیوتیک‌هایی می‌دهیم که سریع‌تر رشد کنند. مصرف این آنتیبیوتیکها باعث می‌شود باکتری‌های مقاوم نسبت به آنتی‌بیوتیک در بدن حیوان به وجود بیاید و این باکتری‌ها به انسان منتقل می‌شود.
در ایران گزارش‌هایی وجود دارد که در برخی موارد میزان رسوب آنتی‌بیوتیک در محصولات دامی مانند گوشت، مرغ، شیر و تخم‌مرغ بالاتر از حد مجاز است. برخی تحقیقات دانشگاهی که مقالات آن در مجلات علوم پزشکی ایران منتشر شده است حاکی از این واقعیت است. به عنوان مثال در مقاله‌ای که مجله دانشگاه علوم پزشکی جیرفت منتشر کرده و مقداد پیرصاحب، راضیه خاموطیان، عبدالله درگاهی، سمیه ترابی و عظیم قاسم‌زاده محققان آن بوده‌اند سطح آلودگی شیر به باقیمانده انواع آنتیبیوتیکها بالا گزارش شده است. در این مقاله پژوهشگران مقادیر غیرمجازی از آلودگی در گروه‌های بتنا دکتنام، تتراسنایکلی، آمینوگلیکوزید، ماکرولید و کلرامفنیکل و سایر آنتیبیوتیکها را گزارش داده‌اند.
همچنین آراسب دباغ‌مقدم که پیش از این نائب رئیس کمیته بهداشت مواد غذایی سازمان نظام دامپزشکی بوده و در حال حاضر رئیس مرکز بهداشت ارتش است به خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) گزارش داده است که در برخی مناطق ایران آلودگی غیرمجاز شیر به آنتی‌بیوتیک تا ۳۰ درصد و در تخم‌مرغ تا ۱۲ درصد بالاتر از حد مجاز گزارش شده است.
اما مصرف‌کننده برای کاهش ریسک غذای آلوده چه کاری می‌تواند انجام دهد؟ مرغ کم وزن و دام جوان سالم‌تر هستند زیرا با افزایش سن دام و طیور، احتمال ابتلا به بیماری و مصرف آنتی‌بیوتیک بالاتر می‌رود. متخصصان مواد غذایی می‌گویند که کشتار مرغ و دام در سنین پایین‌تر و با وزن کمتر غذای سالم‌تری تولید می‌کند.
مسعود مستشاری‌محصص، رییس بخش علوم دامی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قزوین در این زمینه به ایرنا توضیح داده است: تولید و استفاده از مرغ سایز بزرگ در کشور، علاوه بر مزایای اقتصادی برای واحدهای تولیدکننده در استفاده بهینه از امکانات، در سلامت مصرف‌کنندگان مفید است.
او می‌گوید: نزدیک به ۹۵ درصد مرغ تولیدی جهان دارای لاشه‌ای با وزن ۱.۲ تا ۱.۴ کیلوگرم است اما در ایران این اتفاق نمی‌افتد و آنچه در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می گیرد مرغ‌های با وزن‌های بالاست.
این پژوهشگر تاکید می‌کند: با وجود اینکه در سال‌های اخیر تلاش‌هایی در این زمینه انجام شده، اما به‌دلیل فرهنگ مصرف مرغ با وزن بالا در کشور و به‌تبع آن تولید مرغ با سن و وزن بالا، هنوز با حد مطلوب فاصله وجود دارد و خریدار در زمان مراجعه به مرغ‌فروشی مرغ‌های درشت‌تر را در یخچال انتخاب می‌کند.
او همچنین توضیح می‌دهد: اگر ما یک مرغ را با وزن استاندارد و مناسب در حدود ۱.۶ تا ۱.۸ کیلوگرم تولید کنیم، گوشت مرغ پروتئین بیشتری دارد؛ یعنی با افزایش سن مرغ، درصد پروتئین گوشت کاهش می‌یابد و به چربی آن اضافه می‌شود. به‌طور مثال در ۴۰ روزگی گوشت مرغ ۴۷ درصد پروتئین دارد اما در ۶۰ روزگی پروتئین به ۴۰ درصد می‌رسد، با افزایش وزن به چربی لاشه افزوده می‌شود که برای مصرف کنندگان مضر است.
در عین حال جوردی ویلا، رییس بخش میکروبیولوژی بیمارستان بارسلون به یورونیوز گفته است برای جلوگیری از انتقال این باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک از دام و طیور به انسان، اقدامات احتیاطی را رعایت کنیم. مثلا گوشت را ۱۰-۱۵ دقیقه با حرارت ۶۰ الی ۷۰ درجه سانتیگراد بپزیم و دستانمان را هم خوب بشوییم. زیرا زمانی که مرغی را می‌شویید، دستانتان به باکتری‌های مقاوم موجود در گوشت مرغ آلوده می‌شود. اگر دستانتان را نشویید و بعد مثلا کاهو خرد کنید، باکتری‌ها از مرغ به کاهو منتقل می‌شود و کاهو را می‌خورید و به این ترتیب باکتری مستقیم وارد بدنتان می‌شود.
او در ادامه تاکید می‌کند: بدترین حالت این است که مقاومت نسبت به آنتیبیوتیکها به حدی برسد که دیگر هیچ آنتی‌بیوتک جدیدی نداشته باشیم. در این صورت همه ما درمعرض ابتلا به عفونتی خواهیم بود که ۳۰ سال پیش با یک آنتی‌بیوتیک ساده از بین می‌رفت اما ممکن است تا ۲۰-۲۵ سال آینده برای همان عفونت هیچ آنتی‌بیوتیکی وجود نداشته باشد.
