تولید و تنوع اقتصادی در شهرهای کشاورزی محور

فرضعلی سالاری، کُنشگر برنامه ریزی و توسعه منطقه ای

کشاورزی رکن اصلی اقتصاد و معیشت شهرستان های میانی و جنوب استان فارس است. شهرهای این‌حوزه گسترده کشاورزی محور، تسهیل کننده توسعه کشاورزی منطقه ای متکی بر حوزه‌ پسکرانه پیرامونی خود است.

کانون‌ های سکونتگاه‌های زیستی این منطقه مبتنی بر نظام بهره‌گیری از آب و تولیدات باغی و به صورت ویژه مرکبات و نخیلات از گذشته در این حوزه وجود داشته.

تولید و تنوع اقتصادی در شهرهای کشاورزی محور، فرصتی مناسب برای سرمایه گذاری تجاری، صنایع تبدیلی و خدمات کشاورزی محور در منطقه میانی ان فارس، نقطه مرکزی شهرهای جهرم، فیروزآباد و خنج میسر کرده.

ظرفیت های توسعه ای طبیعی، تنوع بخشی اقتصادی در حوزه جذب جمعیت و گردشگری و همچنین دارا بودن نیروی انسانی کارآمد، رابطه قوی و عمیق بین حمایت از کشاورزان و توسعه صنایع تبدیلی و ارزش افزوده قدرت اقتصادی و توانمندی شهروندان با توسعه پایدار زیستی شهرها ارتباط مستقیم دارد.

سرانه پایین اقتصاد شهرهای کشاورزی محور موجب کاهش قدرت سرمایه گذاری و بهره وری در حوزه کشاورزی و کیفیت زندگی و ساخت و ساز و عمران شهری در این شهرها شده.

ظرفیت پذیرش جمعیت مهاجر روستایی در شهرهای کوچک منطقه وجود دارد که خود موجب تقویت درآمد و ثروت آوری بخش کشاورزی در توسعه شهرها می‌شود. اما به دلیل عدم تجانس توسعه متوازن منطقه ای در ساختار و سلسله‌مراتب سکونتگاهی، عدم سرمایه گذاری بهینه خود عاملی بازدارنده در ماندگاری و جذب جمعیت شهر و تعادل بخشی در توسعه مراکز سکونتگاهی است. کاهش ظرفیت پذیری، اشتغال و کارآفرینی شهری با توجه به عدم بهبود زیرساخت های عمومی شهرها.

اقتصاد بسته شهرهای کشاورزی محور به دلیل فصلی بودن فعالیت تولیدی کشاورزی سنتی و تک محصولی محدود، امکان رشد و سرمایه گذاری با مشکل روبرو کرده.

راهبردهای اشتغال آفرینی در بخش کشاورزی و تنوع سازی محصولات و تولیدات با ارزش افزوده سرمایه گذاری دولتی عمومی و خدماتی به صورت ایستایی در شهرها است که خود عاملی توقف پویایی، خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی و توسعه شهری است.

برقراری و تجهیز شبکه ارتباطی – خدماتی و رشد دادن نهادها و ساختارهای اساسی در شهرهای کوچک به ویژه در رابطه با نواحی روستایی پیرامون موثر است.

سهم و رتبه جمعیتی شهرهای کوچک و میانی در هرم جمعیتی و اعتباری شهرستان و ان لحاظ گردد و ایجاد و تجهیز علمی و تکنیکی مراکز و تأسیسات تبدیل محصولا‌ت، انبارداری و توزیع فرآورده‌های کشاورزی به سایر نقاط، صنعتی کردن و مکانیزه کردن کشاورزی در منطقه لحاظ و برنامه ریزی گردد.

ضریب مکانی، قدرت ثقل و جذب و همچنین اقتصاد پایه کشاورزی محور منطقه، تنوع در تولید انواع محصولات زراعی و باغی کشاورزی و تنوع بخشی محرک های اقتصادی و ارزش آفرینی در سه بُعد سودمند (خود تامینی، اجتماعی-فرهنگی، تجاری) موجب افزایش میزان تولید در سطح درون منطقه ای از طریق مدرن سازی و افزایش مقیاس توزیع محصول و بازار از طریق بازیگران شبکه توزیع، تبلیغات موجب ارزش افزوده محصولات تولیدی کشاورزی منطقه می گردد.

مدل کسب و کار اجتماعی در مناطق کشاورزی از گذشته در فرهنگ زیستی جوامع نهادینه شده  و گونه شناسی کاربری اراضی کشاورزی، صنعتی کردن و مکانیزه نمودن کشاورزی در منطقه و دیدگاه پویایی در اقتصاد کشاورزی محرک اقتصاد سرزمینی و مناطق شهرهای کشاورزی محور است.

کشاورزی به‌عنوان موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی در ساختار شهرهای کوچک و میانی جنوب ان فارس است و توسعه شهری زمانی رخ می دهد که ترکیب بخشی تولید از کشاورزی به صنعتی تغییر یابد و پیشرفت های فن شناختی در بخش کشاورزی باعث رهایی نیروی کار از این بخش و مهاجرت آن ها به حوزه‌ صنایع تبدیلی شود.