مدیر اعتبارسنجی و صدور ضمانت‌نامه صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک: پیشنهاد تاسیس «بانک صنایع کوچک و متوسط» در حمایت از بنگاه‎‌های کوچک

فرهاد محمدخواه گفت: صنایع کوچک، متوسط و زودبازده در مسیر تقویت تولید و اشتغال بویژه برای حفظ و تقویت بنیه اقتصادی کشور در شرایط سخت اقتصادی، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کنند به عبارتی توسعه صنایع کوچک و متوسط، رمز توسعه اقتصادی دهه آینده است.

مدیر اعتبارسنجی و صدور ضمانت‌نامه صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک تصریح کرد: با عنایت به نامگذاری سال جاری تحت عنوان سال «جهش تولید» و تأکید مقام معظم رهبری بر این مهم و با توجه به شرایط سیاسی، اقتصادی حاکم بر کشور و اثرات سوء بیماری کرونا، همه ارکان نظام از جمله دولت محترم، وزارت صمت و فعالان اقتصادی در جهت تحقق این شعار و نیل به اهداف تعیین شده از هیچ تلاشی دریغ نکردند.

وی در تعریفی اجمالی از صنایع کوچک گفت: در ایران صنایعی که صرفا شاغلین کمتر از ۵۰ نفر دارند، تحت عنوان صنایع کوچک محسوب می‌شوند. تعداد صنایع کوچک در کشورما، رقمی معادل ۹۲ درصد کل صنایع است و در حوزه اشتغال نیز ۴۵ درصد نیروی کارِ بخش صنعت، در بنگاه‌های کوچک و متوسط فعالیت می‌کنند.

وی در تعریفی اجمالی از صنایع کوچک گفت: در ایران صنایعی که صرفا شاغلین کمتر از ۵۰ نفر دارند، تحت عنوان صنایع کوچک محسوب می‌شوند. تعداد صنایع کوچک در کشورما، رقمی معادل ۹۲ درصد کل صنایع است و در حوزه اشتغال نیز ۴۵ درصد نیروی کارِ بخش صنعت، در بنگاه‌های کوچک و متوسط فعالیت می‌کنند.

این مقام مسئول ادامه داد: جایگاه صنایع کوچک و متوسط در ایجاد مشاغل جدید برکسی پوشیده نیست. به بیان دیگر در دنیای مدرن کنونی، صنایع کوچک با مشخصات مخصوص به خود در متغیرهای مختلف و مهمی چون افزایش ارزش افزوده صنعتی، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، صادرات و اشتغالزایی و توسعه اقتصادی کشور، تاثیر قابل توجهی دارند.

کم توانی در تامین وثایق بانکی از مهمترین مشکلات صنایع کوچک در کشور

محمدخواه با اشاره به محدود بودن توان مالی و اعتباری صنایع کوچک اذعان کرد: اولین مساله‌ای که در مورد مشکلات عمده بنگاه‌های کوچک می‌توان به آن اشاره کرد، عدم توان تامین وثایق است. به گفته وی، جایگاه صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک به عنوان یکی از ارکان توسعه اقتصادی، اجتماعی در رفع مشکلات صنایع کوچک با تضمین و تسهیل در توثیق تسهیلات اعطایی بانک ها نمود پیدا می کند . این صندوق به عنوان نهادی مالی و تخصصی  با اعتبارسنجی و ارزیابی ریسک ها، توانسته گام موثری در حمایت از صنایع کوچک با تامین کسری وثایق آنها بردارد.

صدور ضمانت‌نامه اعتباری درراستای تامین منابع مالی باتضمین وتسهیل در توثیق تسهیلات اعطایی به صنایع کوچک

مدیر اعتبارسنجی و صدور ضمانت‌نامه صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک گفت: فعالیت اصلی این صندوق عبارتست از صدور انواع ضمانت نامه از جمله ضمانت نامه های اعتباری به نفع بانکها و موسسات مالی واعتباری درراستای تضمین تسهیلاتی است که از سوی ایشان به صنایع کوچک پرداخت می شود. به عنوان مثال بانک‌ها در ارائه تسهیلات مالی به مشتریان خود با ریسک عدم بازپرداخت آنها مواجه هستند و از وثائق برای کاهش این ریسک استفاده می‌کنند. از جمله یکی از مهم‌ترین وثائق علاوه بر وثائق غیرمنقول و سهل‌البیع، استفاده از ضمانتنامه‌هاست که صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک به عنوان یک نهاد مالی- اعتباری دولتی با ماهیت حمایتی می‌تواند این ریسک اعتباری را با صدور ضمانتنامه اعتباری (تعهد پرداخت) پوشش دهد.

محمدخواه در ادامه اذعان کرد: موضوع فعالیت این صندوق فراهم آوردن موجبات توسعه سرمایه گذاری بخش غیر دولتی در صنایع کوچک ، کوتاه کردن مدت زمان اجرای طرح‌های اشتغال آفرین ودارای توجیه اقتصادی با اولویت مناطق کمتر توسعه یافته و تضمین وتسهیل در توثیق تسهیلات اعطائی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری برای صنایع کوچک است.

وی تصریح کرد: باتوجه به اینکه واحدهای صنعتی در سراسر کشور گسترده هستند، به رغم حضور نمایندگان صندوق در تمامی استان ها، فعالیت های صندوق را الکترونیکی کرده ایم تا از این طریق رفت و آمد  واحدهای صنعتی به تهران به حداقل رسیده و این واحدها بتوانند مراحل پیشبرد پرونده خود را از طریق وب سایت پیگیری کنند، همچنین پرداخت های مرتبط با کارمزد را از طریق درگاه وب سایت انجام دهند.

به گفته مدیر اعتبارسنجی و صدور ضمانت‌نامه صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک، انواع ضمانت نامه های این صندوق عبارتست از: ضمانت نامه های اعتباری که شامل ضمانت نامه های سرمایه درگردش،ایجادی و توسعه ای بوده و به نفع بانکها وموسسات مالی و اعتباری صادر می گردد همچنین ضمانت نامه اعتبار خریدار که به نفع تامین کنندگان مواد اولیه صادر می شود. نوع دیگر ضمانت نامه های صندوق ضمانت نامه های پیمانکاری ازجمله ضمانت نامه شرکت در مناقصه و مزایده، ضمانت نامه حسن انجام تعهدات و ضمانت نامه پیش پرداخت بوده که به نفع کارفرما یا خریدار صادر می شود.

جزییات پوشش ریسک اعتباری تسهیلات اعطائی به واحدهای تولیدی

مدیر اعتبارسنجی صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک در مورد جزییات پوشش ریسک اعتباری تسهیلات اعطائی به واحدهای تولیدی اظهار کرد: برای صدور ضمانت‌نامه، طرح‌های معرفی شده توسط کارشناسان مربوطه بررسی و اعتبارسنجی می‌شوند و پس از تأیید کمیته تخصصی صندوق و نهایتاً هیات مدیره، ضمانت نامه موردنیاز واحد مولد صادر می‌شود.در اکثر مواقع بانک‌ها، ازطریق نمایندگان استانی صندوق واحد‌تولیدی را به این صندوق معرفی می‌کنند.

فرهاد محمدخواه اضافه کرد: البته این  صندوق پس از صدور ضمانت‌نامه، یک گروه کارشناسی برای نظارت و بازدید به واحد تولیدی اعزام می‌کند تا میزان اثربخشی ضمانت نامه های صادره بررسی ومشاوره لازم درصورت احراز مشکلات داده می شود.

وی در مورد خسارات متحمل شده ازصندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک، تشریح کرد: در مورد طرح‌هایی که منجر به نکول ضمانت‌نامه می‌شود و به‌بیان‌دیگر واحد تولیدی توان پرداخت اقساط بانک را ندارد این صندوق درراستای حمایت از تولید میانجیگری می‌کند.

پیشنهاد تاسیس بانک صنایع کوچک و متوسط

این مقام مسوول در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به رسالت مشترک بانک صنعت و معدن با صندوق  تاکید کرد: در طول ۱۰ سال گذشته متاسفانه میزان پرداخت خسارت به بانک صنعت ومعدن علیرغم تخصصی بودن این بانک، از رقم بالایی برخوردار است. البته ناگفته نماند که بانک صنعت و معدن سهم بسزایی در پیشبرد اهداف اقتصادی کشور بخصوص در حوزه صنایع بزرگ دارد. بطور کلی میزان تسهیلاتی که بانک‌ها به صنایع کوچک و متوسط داده‌اند، گواه برسهم اندک این بنگاه‌ها در گرفتن تسهیلات و اداره مجموعه‌شان است. لذا لزوم تاسیس یک بانک تخصصی درحوزه صنایع کوچک ومتوسط  که صرفاً نگاه درآمدزایی و سوددهی نداشته باشد کاملاً ضروری بوده تا بدین گونه بتواند شانه به شانه صاحبان صنایع و درکنار آنها بادرک عمیق از مشکلات حاکم بر تولید حرکت نموده و موجبات تسهیل در فرآیند تولید را فرآهم نماید، و به معنای واقعی، قرارداد مشارکت مدنی با تولیدکنندگان را به نحو احسن فراتر از آنچه که در تعاریف سایر بانکها تعبیر وتفسیر می گردد اجرا نموده و به عنوان شریک و مشاور و پشتیبان موجبات توفیق صنایع کوچک را فرآهم نماید.

به گفته وی، بخش عمده مشکلات هم‌اکنون به سرمایه در گردش واحدهای نیمه فعال مربوط می‌شود که برای به ظرفیت رساندن آن‌ها، نیازمند توجه جدی هستیم. وی با پیشنهاد تاسیس بانک صنایع کوچک گفت: وقتی اکثر بنگاه‌های اقتصادی و کارگاه‌های ما مربوط به صنایع کوچک و متوسط است و می‌بینیم که این بنگاه‌ها چه نقش پررنگی را در اشتغال‌زایی کشور دارند، پس باید آن‌طور که شایسته است از آن‌ها حمایت کرد. درحال‌حاضر تخصیص منابع محدود از سوی بانکها به این بنگاه‌ها به‌دلیل کاهش توان تسهیلات‌دهی نظام بانکی، بر وخامت اوضاع صنایع کوچک‌ ومتوسط افزوده است. در حالی‌که مزیت اصلی بنگاه‌های کوچک‌ومتوسط، اشتغال‌زایی و عدم‌نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای تاسیس است که می‌تواند نقش بسزایی در حل‌وفصل یکی از مهم‌ترین معضلات کشور یعنی بیکاری داشته باشد.

 ازاین‌رو، ضرورت توجه به سیاست‌گذاری‌های مناسب در این حوزه بیش از پیش احساس می‌شود. بانک صنایع کوچک در صورتی می‌تواند موفق باشد که نه‌تنها دسترسی این صنایع به منابع مالی را تسهیل کند، بلکه از کارآیی لازم در زمینه ارائه مشاوره‌های مدیریتی، کمک به توسعه فناوری، تسهیل جایگزینی یا ارتقای تکنولوژی، خدمات تضمین اعتبار و تامین مالی این صنایع از بازار سرمایه نیز، برخوردار باشد. اگر بخواهیم در اقتصاد منطقه حرفی برای گفتن داشته باشیم ‌باید توجهمان را به بنگاه‌های اقتصادی و به خصوص بنگاه های کوچک بیش از گذشته کنیم.

شایان ذکر است مقاله علمی تحقیقی در خصوص تاسیس بانک صنایع کوچک ومتوسط توسط ایشان در آینده نزدیک ارائه خواهد شد.