ترجمه: سلیم حیدری
بنا به گفته جیم راجرز، استاد سرمایه‌گذاری، کشورهای سراسر جهان باید تنوع بیشتری در واحد پول بین‌المللی پیدا کنند؛ زیرا واشنگتن از دلار برای فشار سیاسی و اقتصادی به رقبا استفاده می‌کند.
راجرز در حاشیه نشست بین‌المللی اقتصادی سن پترزبورگ (SPIEF) گفت: «من از گفتن آن متنفرم، اما دلار آمریکا دارای مشکلات سیاسی است؛ زیرا اگر آمریکا از شما عصبانی شود، آنها از تحریم استفاده می کنند و می‌گویند شما نمی‌توانید از آن استفاده کنید.»
او افزود: «اما قرار است ارز بین المللی خنثی باشد.»
این سرمایه‌گذار یادآور شد که ایالات متحده بیشترین بدهی خارجی را در تاریخ جهان دارد.
به گفته راجرز، این امر منجر به جست‌وجوی مداوم یک گزینه دیگر به عنوان ارز بین المللی شده است.
این سرمایه‌گذار افسانه‌ای اضافه کرد: «مردم به دنبال یک تغییر هستند و من مطمئنا می‌توانم درک کنم که چرا روس‌ها بیشتر و بیشتر به دنبال تنوع ارز هستند. شما مجبورید تنوع ایجاد کنید و یک نقشه دوم داشته باشید.»
این اظهارات اندکی پس از آن بیان شد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه گفت که دولت ایالات متحده از دلار آمریکا به عنوان «ابزاری برای رقابت و مبارزه سیاسی» استفاده می کند که «به نقش آن به عنوان ارز ذخیره جهانی آسیب رسانده است.»
در اوایل این هفته، آنتون سیلوانوف، وزیر دارایی روسیه اعلام کرد که صندوق ثروت ملی در حال برنامه‌ریزی است تا سهم دلار خود را به صفر برساند.
در همین حال، الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه گفت که اگر واشنگتن مدام تحریم‌های اقتصادی را هدف قرار دهد، روسیه به‌زودی وسوسه می‌شود که از قراردادهای دلاری دور شود.
در همین راستا وزیر دارایی این کشور پیشتر اعلام کرده بود، صندوق ثروت ملی روسیه به دلیل افزایش تنش با واشنگتن، طلا را مورد استفاده قرار می‌دهد و ۴۰ میلیارد دلار از واحد پولی ایالات متحده را به طور کامل از سبد سرمایه‌گذاری خود خارج می‌کند.
طبق این برنامه، نسبت دلار در صندوق از ۳۵ درصد به صفر کاهش می‌یابد؛ در حالی که دارایی‌های نگهداری‌شده به یورو و یوان چین به ترتیب به ۴۰ و ۳۰ درصد افزایش می‌یابد. همچنین سهم پوند انگلیس به نصف کاهش می یابد و از ۱۰ درصد به ۵ درصد می‌رسد. سرمایه‌گذاری دلار برای اولین بار به طلا تبدیل می‌شود و روسیه از ۲۰ درصد دارایی‌هایش به وسیله فلزات گرانبها محافظت می‌کند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، نیز از این تصمیم حمایت کرده و گفته است: «روند دلارزدایی دائمی است. در حقیقت، اکنون با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است.» او افزود که دور شدن از وابستگی مالی به واشنگتن «نه تنها در کشور ما، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان نیز اتفاق می‌افتد که نگرانی در مورد قابلیت اطمینان ارز ذخیره اصلی را تجربه کرده اند.»
سرگئی ناریشکین، رئیس سرویس اطلاعات خارجی مسکو، SVR، گفت که «حیرت انگیز است که ایالات متحده همچنان دارنده اصلی ارز ذخیره در جهان است در حالی که رفتاری بسیار تهاجمی و غیر قابل پیش‌بینی دارد.» او افزود که «موقعیت انحصاری دلار در روابط اقتصادی بین الملل منسوخ شده است. کم‌کم دلار دارد سمی می شود.»
در طول هفت سال تحریم‌های غرب علیه روسیه بر سر اوکراین، دولت و بانک مرکزی روسیه میزان مواجهه این کشور با دلار را کاهش داده، دارایی‌ها را از ایالات متحده منتقل کرده و سهم کمتری از بدهی خود را به خارجی‌ها فروخته است. روسیه در حال تغییر شکل سهام بین‌المللی خود است و سهم دلار آمریکا را به سود سایر ارزها و طلا کاهش داده است. ذخایر خارجی این کشور در سال‌های اخیر به طور مداوم در حال رشد بوده و به ۵/۵۸۰ میلیارد دلار رسیده است. با وجود همه‌گیری ویروس کرونا، ذخایر در سال گذشته بیش از ۴۰ میلیارد دلار افزایش داشته است.
سهم طلا از ذخایر فارکس روسیه برای اولین بار در سال ۲۰۲۰ بیش از دلار جهش کرد. این فلز گرانبها تا پایان سپتامبر ۲۴ درصد از سهام بانک مرکزی را تشکیل می داد. سهم دارایی‌های دلار ۲۲ درصد بود که بیش از ۴۰ درصد در سال ۲۰۱۸ بود.
سهم ذخایر بین‌المللی روسیه که در ایالات متحده نگهداری می شود، در پایان ماه سپتامبر گذشته به کمتر از ۷ درصد سقوط کرد، در حالی که حدود ۳۰ درصد در سال ۲۰۱۴ بود.
پاسخ روسیه به تحریم‌های ایالات متحده این است که اقتصاد خود را خودکفا کند. به عنوان بخشی از برنامه رئیس‌جمهوری پوتین برای از بین بردن دلار در تجارت، روسیه همچنین از استفاده از دلار در صادرات خود با اتحادیه اروپا، چین و هند جلوگیری کرده است. یورو در تجارت روسیه با اتحادیه اروپا تقریباً از دلار پیشی گرفته و در صادرات به چین نیز از آن پیشی گرفته است. اکنون حدود دو سوم صادرات روسیه به هند به روبل پرداخت می شود.
منبع: راشاتودی
