وزارت نیرو برای اجرای قانون جا خالی داد

یاسمن بلوردی

بر اساس هدف گذاری صورت گرفته تولید فولاد تا سال ۱۴۰۴ باید به ۵۵ میلیون تن افزایش یابد. حالا در شرایطی که زمان کمی به پایان سال ۱۴۰۳ بیشتر باقی نمانده است، بسیاری از فعالین صنعتی خیلی امیدی به تحقق این هدف رویایی ندارند.

البته بهارستان نشین ها هم به نظر می رسد که خیلی شرایط را مساعد برای تحقق این هدف نمی دانند. حسینعلی حاجی دلیگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و نماینده مردم شاهین‌شهر، برخوار و میمه در مجلس شورای اسلامی که نسبت به دغدغه های فعالین صنعت فولاد اصفهان اشراف کامل دارد، به عصر اقتصاد می گوید: مشکل اینجاست که زیر ساخت های لازم برای رسیدن به این هدف هنوز فراهم نشده و دستگاه های مسئول به تعهدات خود عمل نمی کنند.

از طرفی سیاست گذاری ها در کشور در بسیاری موارد بیش از اینکه منافع تولید را تامین کند، بیشتر در راستای حمایت از منافع دلال است. این در حالی است که یکی از راه های کاهش وابستگی به نفت توسعه استراتژی‌‌‌های صادراتی و تولید فولادهای با ارزش افزوده است.

او همچنین به اشاره به قطعی برق فولاد سازان دارای نیروگاه های خود تامین در ایام پیک مصرف، گفت: متاسفانه شاهد هستیم که وزارت نیرو از اجرای قوانین شانه خالی کرده و قوانین مصوب کشور را بر اساس منافع خود تفسیر می کند.

نماینده مردم شاهین‌شهر، برخوار و میمه، همچنین در بخش دیگری از سخنان با تاکید بر اینکه ایران باید به سمت کاهش کربن و تولید فولادهای سبز پیش برود، گفت: در سال ۲۰۲۴ حجم بازار carbon credit در دنیا حدود ۷۰۰میلیارد دلار بوده که پیش‌‌‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۵هزار میلیارد دلار برسد.

متن کامل گفتگوی عصر اقتصاد با حسینعلی حاجی دلیگانی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و نماینده مردم شاهین‌شهر، برخوار و میمه در مجلس شورای اسلامی را در ادامه می خوانید:

اصفهان یکی از قطب های اصلی تولید فولاد در کشور محسوب می شود. به نظر شما که نماینده مردم چند شهر از این استان هستید، فعالین این صنعت با چه چالش هایی مواجه هستند؟

باید اشاره کنم که فولادسازان سهم بالایی از اشتغال و تولید ناخالص و البته صادرات این استان را به خود اختصاص داده اند. به همین دلیل پیگیری دغدغه ها و چالش های آنها برای نمایندگان مردم این شهر از اولویت بالایی برخوردار است. در پاسخ به سوال اما باید بگویم که ناترازی انرژی مهم ترین چالش این روزهای تمامی صنایع کشور به خصوص فولاد سازان است.

بسیاری از فولاد سازان با وجود نیروگاه های خود تامینشان بازهم ناچار بودند به خاموشی ها تن بدهند. اما شاید چالش دیگر را فعالین این صنعت را می توان تصویب قوانین خلق الساعه دانست. متاسفانه سیاست گذاری ها در کشور در بسیاری موارد بیش از اینکه منافع تولید را تامین کند، بیشتر در راستای حمایت از منافع دلال است.

این در حالی است که یکی از راه های کاهش وابستگی به نفت توسعه استراتژی‌‌‌های صادراتی و تولید فولادهای با ارزش افزوده است. جالب است که بدانید فعالین این صنعت مدعی اند که در صورت آزادسازی نرخ ارز می توانند صادرات خود را امسال حداقل به ۱۰ میلیارد دلار و در سال آینده به ۱۲ میلیارد دلار افزایش دهند.

اما چالش دیگر آنها را می تواند سیاست های نظام پولی و مالی در زمینه بازگشت تعهدات ارزی و قوانین مربوط به حوزه صادرات و تامین مواد اولیه دانست. میزان تولید سالانه فولاد در کشور حدود ۳۲ تا ۳۳ میلیون تن بوده که به طور معمول ۱۳ تا ۱۴ میلیون تن در داخل کشور مصرف می شود. یعنی حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیون تن مازاد تولید فولاد وجود دارد.

تولیدکننده برای صادرات مجبور است، ارز حاصل از صادرات خود را با قیمت بسیار پایین‌‌‌تر از قیمت بازار در سامانه نیما به فروش برساند. این در حالی است که خرید مواد اولیه توسط تولیدکنندگان در بورس به قیمت آزاد صورت می‌گیرد.

آیا در مجلس شورای اسلامی برآورد و تحقیقی درباره اینکه قطعی های برق چه میزان خسارت به صنعت فولاد وارد کرده است، صورت گرفته است؟

بررسی های متعددی در مورد خسارت خاموشی های به کل صنعت و اقتصاد کشور صورت گرفته است. اما در مورد آسیب وارد به فولاد من اظهارات رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران استناد می کند. بر اساس آماری اعلامی از طرف او، فولاد سازان در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۲ میلیون تن به ارزش حدود ۵۲ همت از ظرفیت تولید خود را به دلیل نبود برق از دست داده‌‌اند.

این میزان در سال ۱۴۰۱ به عدد ۲۲ همت و در سال ۱۴۰۲ به رقم حدود ۳۰ همت رسیده است و بدون شک امسال نیز بیشتر خواهد شد. لازم به یادآوری است که کاه خسارت ناشی از قطعی های برق در سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۰ ناشی از در مدار قرار گرفتن نیروگاه های خود تامین فولاد سازان بوده و از طرف دولت هیچ اقدام خاصی در این حوزه صورت نگرفته است.

بدون شک اگر سرمایه گذاری های فولادی ها نبود شرایط تامین برق در تابستان بحرانی می شد. با این وجود صنایع فولادی بازهم مورد بی مهری از طرف دولت و وزارت نیرو مواجه بوده و شاهد قطع برق آنها در روزهای پیک مصرف بودیم که این خلاف قانون است

به نظر شما ورود صنایع فولادی به حوزه تولید برق تا چه اندازه در مقابله با ناترازی برق موثر بوده است؟

به عنوان مثال فولاد مبارکه در احداث نیروگاه‌های ۹۱۴ مگاواتی، نیروگاه خورشیدی ۶۰۰ مگاواتی، نیروگاه بادی ۱۰۰ مگاواتی و همچنین پروژه انتقال آب از دریای عمان به فلات مرکزی که برای بی‌نیازی صنعت از آب زاینده‌رود در حال انجام است، سرمایه گذاری کرده است.

سایر صنایع فولادی هم سرمایه گذاری های گسترده ای در زمینه تولید برق از انرژی های تجدید پذیر انجام داده اند. بدون شک اگر این سرمایه گذاری ها نبود شرایط تامین برق در تابستان بحرانی می شد. با این وجود صنایع فولادی بازهم مورد بی مهری از طرف دولت و وزارت نیرو مواجه بوده و شاهد قطع برق آنها در روزهای پیک مصرف بودیم که این خلاف قانون است. متاسفانه شاهد هستیم که وزارت نیرو از اجرای قوانین شانه خالی کرده و قوانین مصوب کشور را بر اساس منافع خود تفسیر می کند.

این در حالی است که این نهاد متولی در تامین برق می خواهد که سرمایه گذاری های فولادی ها و سایر صنایع در زمینه ساخت نیروگاه ها تداوم داشته باشد باید قانون را به درستی اجرا کرده و به بهانه بار بالای شبکه و احتمال خاموشی در بخش خانگی، برق فولادسازان و دیگر صنایع دارای نیروگاه های خود تامین را قطع نکند.

ما در حال حاضر در رتبه دهم تجارت فولاد در جهان قرار داریم. جالب است که بدانید با افزایش تولید ۶میلیون تنی، می‌توانیم به رتبه هفتم جهان ارتقا یابیم

اگر تامین انرژی به درستی اتفاق بیافتد چه ظرفیتی برای رشد تولید و صادرات در صنعت فولاد وجود دارد؟

ما در حال حاضر در رتبه دهم تجارت فولاد در جهان قرار داریم. جالب است که بدانید با افزایش تولید ۶میلیون تنی، می‌توانیم به رتبه هفتم جهان ارتقا یابیم. ظرفیت لازم برای این رشد در میان فولاد سازان کشور وجود دارد اما همانطور که اشاره کردم وجود چالش هایی در زمینه تامین انرژی و مواد اولیه، صادرات و بازگشت ارز صادراتی باعث شده فولاد سازان از تمام ظرفیت خود برای تولید استفاده نکنند.

با وجود همه این ها اما ایران هم اکنون ۶۰درصد از تولید فولاد منطقه و ۲۰ درصد از تجارت آن را در اختیار دارد. بی شک ما می توانیم به یکی از بازیگران اصلی و اثرگذار در منطقه تبدیل شویم. ناگفته نماند برای توسعه زنجیره فولاد در ایران باید این صنعت هم مانند صنعت نفت مورد حمایت ویژه قرار بگیرد.

در این حالت فولاد در زمینه سودآوری، اشتغالزایی و ارزآوری یکی از صنایع برتر کشور به شمار رود. به باور من باید بیش از گذشته روی صنعت فولاد سرمایه‌گذاری انجام گیرد و به سمت کاهش قیمت تمام‌شده پیش برویم.

جایگاه ایران را در زمینه فولاد سبز چطور ارزیابی کرده و فکر می کنید چطور می توانیم به یکی از کشورهای مطرح در این حوزه تبدیل شویم؟ آیا ورود فولاد سازان به تولید انرژی پاک و افزایش ظرفیت نیروگاه های تجدید پذیر می تواند جایگاه ایران را در این حوزه بهبود ببخشد؟

متاسفانه تغییرات اقلیمی شدیدی در کره زمین در حال رخ دادن است و دمای هوا به‌شدت در حال افزایش است. درعین‌حال در اثر تولید کارخانه‌های صنعتی، کربن زیادی به اتمسفر هوا اضافه می‌شود. لازم به یادآوری است که هم اکنون حدود ۷۵ درصد از فولاد جهان، هنوز به‌طور انبوه در کوره های بلند با سوخت زغال‌سنگ تولید می‌ شود که حجم زیادی ۲CO به اتمسفر تزریق می‌کنند.

به همین دلیل حالا بسیاری از کشورها به دنبال کاهش آلایندگی خود هستند. به عنوان مثال عمان ۳میلیارد دلار برای راه‌‌‌اندازی یک کارخانه فولاد سبز ۵میلیون تنی در منطقه Dogum سرمایه‌‌‌گذاری کرده و عربستان نیز تا سال ۲۰۳۰، حدود ۲۶۰میلیارد دلار در پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر که بخشی از آن به تولید هیدروژن سبز برای صنایع سنگین مانند فولاد اختصاص دارد، سرمایه‌‌‌گذاری خواهد کرد.

در ایران با استفاده از کوره‌های قوس الکتریکی و سوخت گاز طبیعی میزان آلایندگی کمتر می‌شود و نشان از شرایط بهتر ایران در تولید فولاد دارد. اما بازهم می توان شرایط را بهبود ببخشید. فولاد سازان هم اکنون در مسیر درستی قرار گرفته اند. نباید فراموش کرد که در سال ۲۰۲۴ حجم بازار carbon credit در دنیا حدود ۷۰۰میلیارد دلار بوده که پیش‌‌‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۵هزار میلیارد دلار برسد.