سهم ۳۳ درصدی مسکن از اقتصاد کشور و لزوم ساخت سالانه ۱.۵ میلیون واحد مسکونی

براساس پژوهش های صورت گرفته در بازار مسکن، این بخش ۳۳درصد از حجم اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهد و به ساخت سالانه ۱.۵میلیون واحد مسکونی برای پوشش تقاضا نیاز دارد.

عصراقتصاد: ساخت و ساز به روش‌های صنعتی و با بکارگیری فناوری‌های نوین، علاوه بر افزایش سرعت ساخت و کاهش قیمت تمام شده، آثار زیست محیطی مثبتی برای این صنعت دارند. این ویژگی‌ها در کنار نیاز مبرم کشور به تامین مسکن، بکارگیری فناوری را به یک ضرورت تبدیل کرده است.

پایگاه خبری بانک مسکن(هیبنا) گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه بر اساس سند چشم انداز توسعه در افق۱۴۰۴زمانی کشور در حوزه مسکن به توسعه یافتگی دست می‌یابد که شاخص تراکم خانوار در واحد مسکونی به عدد یک برسد و هر خانوار ایرانی دارای یک مسکن باشد. برای جبران عقب ماندگی‌های موجود و با وجود خیل عظیمی از نیاز به ساخت واحد‌های مسکونی در بازار و پاسخ به تقاضای انباشته از سال‌های گذشته، به علت ناکارآمدی و غیر بهینه بودن روش‌های سنتی، استفاده از فن‌آوری‌های نوین در صنعت ساختمان ایران اجتناب ناپذیر است.

گذر از روش تولید سنتی به تولید صنعتی و تمایل برای استفاده از فن‌آوری‌های مدرن جهت بالابردن رفاه اجتماعی، ارتقای سرعت و کیفیت ساخت از اهمیت بالایی برخوردار است تا با این روش عرضه و تقاضا متعادل شود.

مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی در پژوهشی به«ارزیابی مدل‌های مطرح در به کارگیری نوآوری در روند پروژه‌های ساختمانی و ارائه الگوی بومی برای ایران» پرداختند.

در بخشی از این مطالعات به چشم انداز‌های توسعه فن‌آوری‌های نوین در صنعت ساختمان ایران پرداخته شده است.

محققان این پژوهش، بر استفاده از تکنولوژی ساخت در ساخت و ساز، با توجه به پیشرفت روزافزون علم و تکنولوژی در همه زمینه‌ها و به خصوص تکنولوژی ساخت بنا‌های شهری تاکید کردند.

نتیجه محققان این پژوهش نشان می‌دهد، علاوه بر این، ایران و به خصوص تهران بر روی کمربند زلزله قرار گرفته و در این زمینه جزء کشور‌های پرخطر است، بنابراین صنعت ساختمان باید به سمت استفاده از تکنولوژی‌های جدید ساخت که در برابر زلزله از امنیت بالاتری برخوردار باشد، حرکت کند.

سهم ۳۳ درصدی مسکن از حجم اقتصاد ایران

در عین حال بر اساس پژوهش وحید شاه حسینی، محقق در مقاله‌ای با عنوان نقش صنعتی‌سازی ساخت و ساز ساختمان در توسعه و چالش‌های پیاده‌سازی آن _که در سومین کنفرانس بین‌المللی صنعت احداث ارائه شده_ بخش مسکن ۳۳درصد از حجم اقتصاد ایران را تشکیل می‌دهد و به ساخت سالانه ۱.۵میلیون واحد مسکونی برای پوشش تقاضا نیاز دارد.

هزینه‌های ساخت و ساز سنتی

همچنین در پژوهش دیگری که با عنوان تکنولوژی‌های جدید ساخت و ساز و تأثیر استفاده از سوی مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرداری تهران تهیه شده تأکید شده، ساختمان‌سازی در ایران، مشکلاتی را در ارتباط با سیستم‌های متداول ساخت دارد که می‌توان به کاهش عمر مفید، زمان طولانی اجرا، هزینه زیاد اجرای ساختمان، آسیب‌پذیر بودن ساختمان در برابر زلزله به دلیل وزن زیاد، هدر رفت بیش از حد مصالح ساختمانی در کارگاه، هدر رفتن انرژی به دلیل نداشتن عایق کاری مناسب، هزینه بالای نگهداری ساختمان در هنگام بهره‌برداری، آلودگی صوتی و محیطی در مدت زمان عملیات و سلب آسایش همسایه هاو… اشاره کرد.

بنابراین برای حل این مشکلات، ارائه راهکار‌هایی که استفاده از سیستم‌های ساختمانی نوین و مصالح ساختمانی جدید را در نظر گرفته باشد، ضروری به نظر می‌رسد.

البته براساس یافته‌های این پژوهش، توفیقاتی که در طول چند سال بهره‌برداری از روش‌های نوین ساختمانی حاصل شده، در طول تاریخ صنعت ساختمان کشور بی‌نظیر است، به طوری که به واسطه اهمیت و امتیازات ویژه‌ای که احداث ساختمان‌های سبک، سریع و ارزان دارد، روش‌های نوین در طرح‌های توسعه‌ای و فن‌آوری‌های جدید ساختمانی وزارت مسکن و شهرسازی در سطح گسترده‌ای مورد استقبال قرار گرفته است.

با این حال، با وجود تمام مزایا و فوایدی که در روش پیش‌ساختگی بیان شد، عوامل بازدارنده‌ای وجود دارد که در حال حاضر مانع متداول شدن استفاده از این روش‌ها در کشور ایران شده است.

در مقاله محمد حسن اسلامیه، محقق با عنوان ارائه مدل ارزیابی کیفیت اجرا در پروژه‌های صنعتی‌سازی مسکن کشور نیز، تأکید شده متداول کردن طراحی، استاندارد‌سازی طراحی ساختمان‌ها و همچنین تأسیس صنایع تولید قطعات پیش ساخته در کشور هر چه بیشتر می‌تواند به پیشرفت کشور در این زمینه کمک کند، می‌تواند موجب سرعت بخشیدن به امر خانه‌سازی نیز شود که نه تنها شامل واحد‌های مسکونی بلکه شامل مصالح ساختمانی نیز خواهد شد.

به گفته پژوهشگران اگر برنامه‌های مرتبط با ترویج روش‌های نوین در عرصه ساختمان‌سازی از یک سلسله راهبرد‌ها استراتژی‌های منظم و تاکتیک‌های روش‌مند بهره می‌جست، قطعاً خروجی آن نیز روندی عقلاتی و پیوسته بود که با دارا بودن سطوح عالی سازمانی و چارچوب ضوابط‌مند می‌توانست فرصت‌ها و تهدید‌ها را ارزیابی کرده و در ایجاد دیدگاه صنعتی‌سازی در جامعه نقش مهمی ایفا کند.

فرصت از دست رفته صنعتی سازی در مسکن مهر

به اعتقاد کارشناسان، برنامه‌های توسعه‌ای تدوین شده، به جهت تغییر دیدگاه جامعه و متخصصین از سازمان‌مندی لازم برخوردار نیست. در این خصوص می‌توان به برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه ملی اشاره کرد که برای محقق شدن برنامه‌ها مبالغ هنگفتی از سرمایه ملی صرف ساختمان‌های مهر شد؛ اما در مقایسه پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در ایجاد انگیزه‌های تکنیکی و اجتماعی معماری صنعتی حاصل نشد و این فرصت از دست رفت.

در بخش دیگری از این پژوهش به تولید صنعتی مسکن اشاره و یادآوری شده که صنعت در طول تاریخ، بهره‌وری از منابع را افزایش داده و کیفیت را بهبود بخشیده است. بر این اساس برای توسعه‌ ساختمان‌سازی و تسریع در تأمین نیاز‌های مسکن، باید صنعتی‌سازی ساختمان در اولویت قرار می‌گیرد.

سرعت صنعتی‌سازی ۸ برابر سنتی‌سازی

پژوهشگران در بخشی از این مطالعه به مشخصه‌های صنعتی‌سازی مسکن اشاره کرده‌اند که بر اساس آن، تقریباً تمام تعاریف صنعتی‌سازی به تولید پیش‌ساخته، تولید خارج از سایت و تولید انبوه اجزای ساختمان به عنوان یک مشخصه اصلی اشاره دارند. در جوامعی که با مشکل مسکن روبرو هستند سیستم ساختمان‌های صنعتی در انبوه‌سازی ساختمان مدنظر قرار می‌گیرد؛ در صورتی که یک نیروی انسانی فعال در سال، قادر به ساخت تنها یک خانه کوچک است استفاده از سیستم‌های صنعتی، سرعت کار را تا حدود ۷ الی ۸ برابر افزایش می‌دهد.