فصل هیجان‌انگیز رانندگی با خودروهای برقی ایران خودرو
زینب غضنفری
صنعت خودروی برقی در جهان
اولین بار شرکت فورد آمریکا در دهه ۳۰ میلادی بیش از ۳۰ هزار خودرو برقی تولید کرد که به دلیل استفاده از باتری‌های اسیدی در آن زمان و سنگین بودن آن، چندان مورد استقبال قرار نگرفت و خیلی زود جای خود را به خودروهای بنزینی و مصرف‌کننده سوخت‌های فسیلی داد اما؛ اکنون دنیا به سرعت در حال حرکت به سمت تولید خودروهای برقی است و آن را راهکار اساسی جهت کنترل شدت انرژی می‌داند.
در واقع به صورت جدی از ۱۵ سال قبل فرایند برقی‌سازی صنعت خودرو شروع شد و اکنون با سرعت بالایی پیش می‌روند؛ به گونه‌ای که به یکی از عوامل مهم در پیش‌بینی‌های اقتصادی تبدیل شده است و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی از سوی شرکت‌های خودروساز و دولت‌ها انجام گرفته است.
البته با وجود تمام تلاش‌ها و پیشرفت‌های قابل توجه در سالیان اخیر، همچنان با نقطه ایده آل و برقی‌سازی کامل صنعت خودرو فاصله بسیار زیادی وجود دارد. بر اساس آمارهای اعلام شده، از ۷۱.۳ میلیون خودروی فروخته‌شده توسط خودروسازان مطرح دنیا در سال ۲۰۲۲ فقط ۸.۸ درصد آن را خودروهای برقی شامل می‌شود. هرچند سهم خودروهای برقی از کل تولیدات در سال میلادی گذشته نسبت به سال ۲۰۲۱ رشد ۶۰ درصد داشته و ۵ برابر سال ۲۰۱۸ بود اما؛ در مجموع رقمی‌کوچک محسوب می‌شود.
در میان کشورهای پیشرو در این صنعت، چینی‌ها پیشتاز هستند و بر اساس اطلاعات منتشر شده، از کل خودروهای برقی تولید شده در سال ۲۰۲۲، بالغ بر ۲.۸ میلیون آن توسط خودروسازان چینی تولید شده که معادل ۲۳ درصد از فروش جهانی است. در رتبه دوم، خودروسازان آمریکایی قرار دارند که ۱۳.۱ درصد از فروش خودروهای تمام الکتریکی دنیا را به نام خود ثبت کردند.
نکته جالب توجه این که شرکت تسلا ۸۷ درصد از کل بازار خودروهای برقی آمریکا را تصاحب کرده و سهم شرکت‌های بزرگ دیگر همچون جنرال موتورز و فورد بسیار ناچیز است.
پنج خودروساز بزرگ اروپا سال گذشته در مجموع ۲۰.۸ میلیون خودرو به مشتریان خود تحویل دادند که از این رقم فقط ۱.۹ میلیون دستگاه به پیشرانه تمام الکتریکی مجهز بوده‌اند که معادل ۶.۷ درصد می‌شود.
با وجود این که صنعت خودروسازی ژاپن در جهان شناخته شده است و جزو پیشروان این صنعت به شمار می‌رود اما؛ در حوزه تولید خودروهای برقی از سایر خودروسازان عقب مانده است. در سال ۲۰۲۲، خودروسازان ژاپنی فقط ۱۶۸ هزار دستگاه خودروی تمام برقی به بازار عرضه کردند که معادل ۰.۹ درصد از کل فروش آن‌ها می‌شود.
صنعت خودروی برقی در ایران
با توجه به گسترش روز افزون خودروهای برقی در سایر کشورها و چشم‌انداز روشن این صنعت، کشورهای مطرح خودروسازی در جهان در حال رقابت سنگین هستند و پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه به وقوع پیوسته است. در ایران نیز باید همسو با تحولات جهانی و در جهت کاهش آلایندگی هوا و محیط زیست و استفاده از سوخت پاک، برقی‌سازی خودروها با حداکثر سرعت و ظرفیت در دستور کار قرار بگیرد. از همین رو، گسترش تولید خودروهای برقی، یکی از بند‌های ۸ فرمان خودرویی رئیس جمهور بود که سال ۱۴۰۰ صادر کرد.
در این مسیر به عوامل و معیارهای بسیاری همچون وضعیت صنعت خودروسازی کشور، زیرساخت‌ها، شرایط بازار و مدیریت صنعت باید توجه داشت. برنامه برقی سازی خودروها در کشور قطعا نیازمند میزان سرمایه‌گذاری قابل توجه و حمایت‌های دولتی است. زیرساخت‌های لازم برای برقی شدن خودروها باید فراهم شود تا علاوه بر ایجاد انگیزه در خودروسازان برای تولید این مدل خودروها، فرهنگ استفاده از آن‌ها نیز در بین مردم جا بیفتد.
در اثر آلودگی هوا سالانه بیش از ۲۰ هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند و برقی کردن خودروها علاوه بر نجات جان انسان‌ها، دارای منافعی بیش از ۳۰ میلیارد دلار برای کشور است.
علاوه بر کاهش آلودگی هوا، خودروهای برقی مزایای دیگری همچون کاهش مصرف بنزین، کاهش آلودگی صوتی و ارتعاشات، هزینه تعمیر و نگهداری کمتر، ارزان بودن، شتاب و تعادل بالا، قطعات بسیار کمتر و ساختار ساده‌تر دارند. در واقع، صاحبان خودورهای برقی علاوه بر این که هزینه کمتری بابت سوخت پرداخت می‌کنند، مصافت بیشتری را نیز می‌توانند طی کنند و با پیشرفت‌های حاصل شده در این زمینه، مصرف انرژی این خودروها نیز به مرور در حال کمتر شدن است.
ایران خودرو پیشگام در حوزه خودروی برقی
دولت علاوه بر برنامه ساخت اتوبوس‌های برقی و موتورسیکلت برقی به صورت انبوه و تجاری، برای واردات خودروهای برقی نیز برنامه‌ریزی کرده است و به دنبال اجرای طرحی برای سهولت تولید در این حوزه است.
زیرساخت‌های لازم در شهر تهران برای راه‌اندازی ایستگاه‌های شارژ تا پایان امسال فراهم می‌شود و ۷۲ ایستگاه شارژ سریع خودرو در شهر تهران راه‌اندازی خواهد شد که تا ۵۰۰ کیلومتر امکان طی مسیر روزانه برای خودرو به همراه دارد و این مساله به شدت دارای صرفه اقتصادی است.
فرصت ورود خودرو برقی فرصتی تاریخی است و شرکت ایران خودرو، همراستا با دنیا تولید خودروهای برقی را در دستور کار قرار داده است.
این شرکت قرار است تا پایان سال جاری ۶۰۰۰ دستگاه خودرو برقی از شرکت دانگ فنگ چین و تعدادی‌هایمای برقی وارد کند و به متقاضیان عرضه کند و تحویل دهد.
از آن جایی که فعالیت در این بخش نیازمند زیرساخت، سرمایه و همکاری با شرکت‌های مطرح خارجی است، گروه صنعتی ایران خودرو در زمینه ساخت جایگاه شارژ، خود دست به کار شده و در حال مذاکره با شریک تجاری چینی است تا با استفاده از تجربه آن‌ها دستگاه شارژ خودروهای برقی را تولید و جایگاه مختص آن را در سطح شهر ایجاد کند.
البته آبی پوشان جاده مخصوص واردات خودرو هیبریدی را با توجه به مسائل و مشکلات زیست محیطی آلودگی هوا و همچنین مصرف سوخت، در دست اقدام داشتند و ساخت و داخلی‌سازی این خودروها، گام بعدی این شرکت خواهد بود.
ایران خودرو نخستین شرکتی است که ساختار خودروهای برقی داخلی را دارد. از آنجایی که هزینه‌های تولید خودروهای برقی به طور معمول بالاتر از خودروهای احتراق داخلی است، انتظار می‌رود وزارت صمت و در راس آن دولت از آن حمایت کنند.
به این ترتیب، یکی از سایت‌های این شرکت به تولید خودروهای برقی و هیبریدی اختصاص خواهد یافت و ایران خودرو به زودی خود را به عنوان نخستین شرکت ایرانی سازنده خودروهای برقی و هیبریدی معرفی خواهد کرد.
در این راستا، توسعه خودروی تارا و ری‌را در برنامه کاری بزرگترین خودروساز خاورمیانه قرار گرفته و این شرکت برای تولید انبوه نسخه برقی این دو حصول با ایجاد زیرساخت‌های لازم، آمادگی دارد.
تارا برقی از یک موتور برقی با توان حداکثر ۱۶۰ اسب بخار و گشتاور ۳۰۰ نیوتن متر برخوردار است که می‌تواند طی ۹ ثانیه از صفر تا ۱۰۰ کیلومتر شتاب بگیرد. تارا برقی از یک باتری ۴۵ کیلوواتی بهره میبرد که با یک بار شارژ توان پیمایش ۳۰۰ کیلومتر را دارا است. با استفاده از شارژر سریع این خودرو در کمتر از ۳۰ دقیقه و با شارژر خانگی در ۱۰ ساعت شارژ ۱۰۰ درصد می‌شود.
